ارال تەڭىزىن بوگەگەن ايگىلى «كوكارال» بوگەتىنە قاۋىپ ءتونىپ تۇر
الەمدە العاش رەت تەڭىز قولدان بوگەلىپ، سۋ دەڭگەيى كوتەرىلدى. الايدا سوڭعى ەكى جىل بەدەرىندە سىرداريانىڭ تەڭىزگە قۇيار ارناسىنىڭ باعىتى وزگەرىپ، 13 شاقىرىمدىق بوگەتتىڭ جيەگىن 300 مەترگە دەيىن سۋ ۇڭگىپ تاستاعان. ماماندار تەز ارادا بوگەت بىتەلمەسە، الاپات اپاتتىڭ بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى.
شۇرىق تەسىك، قۇمدا قايراڭداپ قالعان ەسكى قايىقتار. تۇز تاتىعان تەڭىز تارتىلعانداعى كورىنىس وسىنداي بولاتىن. سولتۇستىك ارال تەڭىزىن ساقتاپ قالۋ جوباسى ىسكە اسقالى ايگىلى ايدىن ارناسىنا جاقىنداپ، توڭىرەك تۇرلەندى، الەۋمەت الدەندى. ۇدەرە كوشكەن جۇرت قازىر دە تۋعان جەرىنە، اتا كاسىبىنە ورالىپ جاتىر.
ماقسۇت ابدىكارىموۆ، قاراتەرەڭ اۋىلىنىڭ تۇرعىنى:
- اتىراۋدان، ماڭعىستاۋدان بالىقتان ءناپاقاسىن تاۋىپ، كوشىپ كەلىپ جاتقاندار بار. حالىقتىڭ تىرشىلىگى وسى بالىققا قاراپ وتىر. بالىق مول بولسا، حالىقتىڭ تىرشىلىگى جاقسى بولادى. كەزىندە كامبالادان باسقاسى ىلىكپەي قالعان ايدىندا بۇگىندە بالىقتىڭ 20 استام ءتۇرى اۋلانادى.
ءبىر عانا ارال اۋدانىندا قۋاتتىلىعى 11 مىڭ توننا بولاتىن 8 بالىق وڭدەۋ زاۋىتى بار. ءونىمى ەۋروپاعا ەكسپورتتالادى. ارالدىقتار وسىناۋ تەڭىز بايلىعىنان قايتا ايىرىلىپ قالامىز با دەپ الاڭدايدى.
وسىدان 15 جىل بۇرىن تەڭىزدى بوگەگەن عاسىر جوباسىنا بۇگىندە قاۋىپ ءتونىپ تۇر. ايگىلى «كوكارال» بوگەتىنىڭ ءار تۇسىن ەكپىنى قاتتى اعىن سۋ ءمۇجىپ جاتىر. ەگەر دە ايتۋلى گيدرونىسان بۇزىلار بولسا، كىشى تەڭىزگە جينالعان 27 ميلليارد تەكشە مەتر سۋ ۇلى تەڭىزگە قۇيىلىپ، جاھاندىق ەكولوگيالىق اپات ورىن الۋى مۇمكىن.
سۋمەن بىرگە قىرۋار قارجىنىڭ دا قۇمعا ءسىڭىپ كەتپەۋى ءۇشىن سىرداريانىڭ تەڭىزگە قۇيار ارناسىن قاۋلاعان قامىستان تازارتىپ، بۇرىنعى ىزىنە ءتۇسىرۋ كەرەك. سونداي- اق بوگەتتىڭ سۋ شايعان تۇسىن قوي تاستارمەن شەگەندەپ، قالپىنا كەلتىرۋ ماڭىزدى. وزەكتى ماسەلەمەن ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ «كوكارال» بوگەتىنە ارنايى بارىپ تانىستى.
ماعزۇم مىرزاعاليەۆ، ق ر ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى:
- وسى دامبانى كۇشەيتۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ءبىزدىڭ مينيسترلىك تاراپىنان تەحنيكا ەكونوميكالىق قۇجاتتامالار دايىن بولدى. قازىر ءبىز پ س د ازىرلەۋگە كىرىستىك. پ س د دايىن بولعاننان كەيىن قۇرىلىس جۇمىستارى باستالادى.
ۇكىمەت تاراپىنان، مينيسترلىك تاراپىنان بۇل جوباعا قولداۋ كورسەتەمىز. ماماندار بوگەتتى نىعايتۋ جۇمىستارىن بىرەر ايدا باستاۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونداي- اق بيىل ۇلكەن تەڭىزگە ءوتىپ كەتىپ جاتقان بالىقتىڭ قىرىلۋ ماسەلەسى دە شەشىمىن تابادى.
ءادىلحان قارلىحانوۆ، ارال- سىرداريا باسسەيىندىك ينسپەكسياسىنىڭ باسشىسى:
- قىركۇيەك ايىندا بالىق قورعاۋ قۇرىلىسى ىسكە قوسىلادى. گەرمانيا مەملەكەتىمەن كەلىسىم بار. جوباسى دايىن. قازىر تەندەردەن وتكىزىپ جاتىرمىز. مۇنى دا باستايمىز. سول كەزدە ەشقانداي بالىق بىلاي قاراي وتپەيدى.
«ساراتس- تىڭ» ەكىنشى كەزەڭىنىڭ دە كەزەگى جاقىن. جوبا تولىق زەردەلەنىپ، اتقارىلاتىن جۇمىستار ناقتىلاندى دەدى مينيستر. ازىرگە ەكى نۇسقاسى دايىن. سونىڭ ءبىرى - تاعى ءبىر بوگەت سالىپ، تەڭىزدى ەكى دەڭگەيلى ەتۋ. مامانداردىڭ پىكىرىنە سەنسەك، وسى نۇسقاسى جۇزەگە اسسا، ايدىن ارناسى ۇلعايىپ، ارال قالاسىنا جاقىندايدى، سۋى تۇشىلانا ءتۇسىپ، بالىق ءورىسى ەسەلەپ ارتادى ەكەن.
www.24.kz
