نەلىكتەن ۆاكتسيناتسيا مىندەتتى بولۋى ءتيىس – ساراپشى
قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ دەپارتامەنتىنىڭ اسا قاۋىپتى ينفەكتسيالاردى تالداۋ مەن مونيتورينگىلەۋ جانە زەرتحانالاردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى اسەم كۇمىسبايەۆا وسىلاي ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
ونىڭ ايتۋىنشا سوڭعى ءجۇز جىلدا ادامزات ينفەكتسيانىڭ تارالۋىنا قارسى قالاي كۇرەسۋ كەرەكتىگى جونىندە كوپ نارسەنى ءبىلدى جانە ءبىرقاتار جۇقپالى اۋرۋدى باقىلاۋدا ۇستاۋدى ۇيرەندى. ال ولاردىڭ كەيبىرىن مۇلدەم جويدى.
«ادامنىڭ ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەسى توقتاۋسىز ءجۇرىپ جاتىر. بۇل جەردە كوپ نارسە كوپتەگەن ەلدەردىڭ، ۇيىمداردىڭ جانە قاراپايىم ادامداردىڭ كۇشىنىڭ ۇيلەستىرىلىلۋىنە بايلانىستى. ۆاكتسيناتسيا - ومىرگە قاۋىپ توندىرەتىن ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەسۋدىڭ نەمەسە ولاردى جويۋدىڭ قۇرالى. مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، يممۋنداۋ جىل سايىن 2 ميلليوننان 3 ميلليونعا دەيىن ءولىم جاعدايىنىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى» ، - دەيدى اسەم كۇمىسبايەۆا .
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل - ءتىپتى حالىقتىڭ ەڭ وسال توبىنا يممۋنداۋ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن ستراتەگيا راستاعان دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ينۆەستيتسيالار تۇرعىسىنان ەڭ ءتيىمدى ءتۇرى.
«نەلىكتەن ۆاكتسيناتسيا مىندەتتى بولۋى ءتيىس؟ ويتكەنى حالىقتى ۆاكتسيناتسيامەن بارىنشا جوعارى - %95 جانە ودان دا كوپ دەڭگەيدە قامتۋ كەزىندە ءتيىمدى ۆاكتسيناتسيالاۋعا قول جەتكىزۋگە بولادى! جىل سايىن يممۋنداۋ دۇنيە جۇزىندە 3 ميلليون ادامنىڭ ءومىرىن امان الىپ قالادى، سونداي- اق تاعى دا ميلليوننان استام ادامدى اۋرۋدان جانە ءومىر بويى مۇگەدەك بولۋدان قۇتقارادى (د د س ۇ- نىڭ دەرەكتەرى) . بالالاردى جوسپارلى يممۋنداۋ ەنگىزىلگەنگە دەيىن ينفەكتسيالىق اۋرۋلار الەمدە بالالار ءولىمىنىڭ باستى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى بولعان ەدى. ءتىپتى، قازىرگى كەزدە دە بۇل اۋرۋلار ۆاكتسينوپروفيلاكتيكا ادىستەرىمەن باقىلاناتىن بارلىق ينفەكتسيالاردىڭ ىشىندە ولىمگە اكەلەتىن جانە ەڭ ءجيى كەزەدەسەتىن قىزىلشا، b ءتيپتى Haemophilus influenzae (Hib) ، كوكجوتەل جانە جاڭا تۋعان بالانىڭ سىرەسپەسى سياقتى ينفەكتسيالاردان بولاتىن قايعى- قاسىرەتتىڭ جانە ءولىمنىڭ سەبەبى بولىپ وتىر» ، - دەيدى اسەم كۇمىسبايەۆا.
جىل سايىن 10,6 ميلليون بالا بەس جاسقا جەتپەي قايتىس بولادى؛ ولاردىڭ 1,4 ميلليونى ۆاكتسيناتسيانىڭ كومەگىمەن الدىن الۋعا بولاتىن اۋرۋدان كوز جۇمادى. دۇنيە جۇزىندە جىل سايىن شامامەن 3- 4 ميلليون ادام ەمدەلەتىن ينفەكتسيادان قايتىس بولادى.
«يممۋنداۋمەن دەڭگەيىن ارتتىرۋ بارىسىندا بەلگىلى ءبىر ينفەكتسيالىق اۋرۋعا قارسى ۆاكتسينا ەنگىزۋ سول اۋرۋۋ جۇعاتىندار سانىن ەداۋىر ازايتادى. كەرىسىنشە، ەكپە دەڭگەيىن تومەندەتۋ كەزىندە اۋرۋ قايتا كۇشەيەدى. ەگەر يممۋنداۋعا باسا نازار اۋدارىلماسا، وندا پوليوميەليت، قىزىلشا نەمەسە ديفتەريا سياقتى وتە جۇقپالى اۋرۋلار قايتادان پايدا بولۋى جانە دۇنيە جۇزىنە، ءبىزدىڭ ەلىمىزگە دە تارالۋى مۇمكىن» ، - دەيدى ساراپشى.
اسەم كۇمىسبايەۆا اتا- انالارعا بالاسىنا ەكپە جاساۋ قاجەت ەكەنىن ايتادى.
«ۆاكتسينا سالىنعاندا، ءسىز تۋبەركۋلەز مەنينگيتى سياقتى قورقىنىشتى اۋرۋلاردىڭ جانە كوپتەگەن باسقا دا اۋرۋدان ساقتاناسىز. حالىقتىڭ شامامەن 95 پايىزى ۆاكتسيناتسيالاۋدان وتكەن كەزدە ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاسادى دەپ ەسەپتەلەدى، ۆاكتسيناتسيالاۋدان وتپەگەن ادامدار وزدەرىنىڭ جانە باسقا ادامداردىڭ سول اۋرۋعا شالدىعۋ مۇمكىندىگىن ارتتىرادى. سىرەسپە سياقتى ينفەكتسيادان ۇجىمدىق يممۋنيتەت ەسەبىنەن قورعانۋ مۇمكىن ەمەس، ويتكەنى بۇل جۇقپالى اۋرۋ ەمەس. ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز سىرەسپەگە قارسى ەكپە الماعان بولسا، وندا باسقا بالالاردىڭ ەكپە العانى نە الماعانى ماڭىزدى ەمەس - بالاڭىز ءبارىبىر اۋرۋدان قورعالماعان بولىپ سانالادى» ، دەيدى اسەم كۇمىسبايەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا، ۇجىمدىق يممۋنيتەت كونتسەپتسياسى اتا- انالارعا پروفيلاكتيكالىق ەكپەدەن باس تارتۋىنا سەبەپشى بولۋى مۇمكىن.
«مۇنداي كوزقاراس كەز كەلگەن ۇجىمدىق يممۋنيتەتتىڭ اسەرىن تومەندەتىپ قانا قويمايدى جانە ۆاكتسينا الماعان كەز كەلگەن بالا اتالعان جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ تارالۋ قاۋپىن ارتتىرادى. ەڭ سوڭىندا، ەكپە الماعان ءبىر ادام اۋرۋعا شالدىقسا، كەيىننەن ودان اينالاسىنداعى ۆاكتسيناتسيادان وتپەگەن ادامدار اۋرۋ جۇقتىرادى. ۆاكتسيناتسيانىڭ مىندەتتى ەكەندىگىن ۇمىتپاڭىز، ويتكەنى ءسىز ءوز دەنساۋلىعىڭىز ءۇشىن جاۋاپتىسىز! ۆاكتسيناتسيانىڭ ءساتتى ءوتۋى ءار ادامنىڭ دايىن بولۋىنا، جالپى سالاۋاتتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە بايلانىستى. ۆاكتسينا الا وتىرىپ، ءسىز ءوزىڭىزدى جانە جاقىندارىڭىزدى قورعايتىنىڭىزدى ەستە ساقتاڭىز!» ، - دەدى اسەم كۇمىسبايەۆا.
