سەناتورلار ارمەنيا مەن رەسەيدەن ەسكى كولىكتەردى قازاقستانعا كىرگىزبەۋدى سۇرادى

 استانا. قازاقپارات - بۇگىن پارلامەنت سەناتىنىڭ جالپى وتىرىسىندا ءبىر توپ دەپۋتات سوڭعى كەزدە ەلىمىز اۋماعىنا رەسەي، ارمەنيا، قىرعىزستان ەلدەرىنەن كوپتەپ جەتكىزىلىپ جاتقان ەسكى كولىكتەرگە قاتىستى ماسەلەنى كوتەردى.

وسى ورايدا سەناتورلار ءتيسىتى شارا قابىلداۋ ءۇشىن ق ر ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

«دەپۋتاتتىق ساۋالعا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەردەن ساتىپ اكەلىنىپ جاتقان ابدەن توزىعى جەتكەن ەسكى كولىكتەر سەبەپشى بولدى. ماسەلەن، باتىس قازاقستان وبلىسى رەسەيدىڭ ءبىرقاتار وڭىرىمەن شەكارالاسىپ جاتقانى بەلگىلى. ەكى ەل اراسىندا ساۋدا- ساتتىق جىل سايىن ارتۋدا. ە ا ە و اۋماعىنداعى شەكارالاردان ءارلى- بەرلى ءوتۋ ءبىراز جەڭىلدەگەننەن كەيىن، الىس- بەرىس تە، بارىس- كەلىس تە جاقسارا ءتۇستى. سونىڭ ءبىر ايعاعى - سوڭعى جىلدارى باتىس قازاقستان وبلىسىندا تىركەلگەن اۆتوموبيلدەردىڭ سانى كۇرت وسۋدە. بۇگىندە وبلىستا 143 مىڭنان استام كولىك تىركەلسە، سوڭعى بەس جىلدا 43 مىڭعا وسكەنى انىقتالدى. ارينە، بۇل قۋانتارلىق جاعداي، ءبىراق سول رەسەيدەن ساتىپ اكەلىنىپ جاتقان ەسكى كولىكتەر ەش جەردە تىركەلمەي، جول ەرەجەسىن بۇزۋعا ابدەن اۋەستەنىپ كەتكەنى حالىقتى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن ابىگەرگە سالۋدا» ، - دەدى دەپۋتات ناريمان تورەعاليەۆ.

 ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، 2018 -جىلى وبلىس اۋماعىندا  3724 ءارتۇرلى جول- كولىك وقيعاسى ورىن العان بولسا، سونىڭ ىشىندە 583 ءى شەتەلدىك كولىكتەردى تىزگىندەگەندەردىڭ ۇلەسىندە. سولاردىڭ  102ءسى جول- كولىك وقيعاسى بولعان جەردەن قاشىپ كەتكەن.

 «وسىنداي كولىكتەرگە قاتىستى جول ەرەجەلەرىن بۇزۋشىلاردى انىقتاۋ وتە قيىنعا سوعۋدا. ولاردى تىركەۋ نەمەسە باقىلاۋ ماسەلەلەرى زاڭدى تۇردە رەتتەلمەگەندىكتەن، قاشىپ كەتكەن كولىكتەردى ىزدەستىرۋ وڭايعا سوقپاي وتىر جانە اكىمشىلىك شارا قولدانۋ مۇمكىندىگى دە شەكتەۋلى. سەبەبى كولىكتىڭ يەسى شەتەلدىك ازامات، ال بىزدە ول ماشينانىڭ يەسى كىم ەكەنى بەلگىسىز. وسىنداي يەسىز كولىكتەر ءارتۇرلى قىلمىسقا بارۋشىلار ءۇشىن دە قولايلى ەكەنى داۋسىز» ، - دەدى تورەعاليەۆ.

سەناتور وبلىستا تىركەلمەگەن شەتەلدىك نومىرمەن جۇرگەن كولىكتەر جولاۋشىلار تاسۋمەن قاتار، جۇك تاسىمالىمەن دە اينالىسىپ جاتقانىن جەتكىزدى. ولار تىركەلگەن جەرى بويىنشا تەحنيكالىق بايقاۋدان وتۋگە ءتيىستى كولىكتەر، ال ءىس جۇزىندە تەك قولدارىندا تالوندارى بار. ال ولاردىڭ ناقتى تەحنيكالىق بايقاۋدان وتكەنىن انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس.

«وسى اتالعان جاعداي تەك باتىس قازاقستان وبلىسىنا عانا تيەسىلى ماسەلە ەمەس، بۇل بارلىق ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەرمەن شەكارالاس جاتقان اتىراۋ، اقتوبە، شىمكەنت، تاراز، وسكەمەن، قوستاناي، پەتروپاۆل، پاۆلودار قالالارىندا جانە استانا قالاسىندا ورىن الىپ وتىرعان جاعداي. سوڭعى كەزدەرى ارمەنيا، قىرعىزستان ەلدەرىنەن دە وتە كوپ ەسكى جەڭىل كولىكتەر ساتىپ اكەلىنۋدە. شەت مەملەكەتتەردەن قازاقستانعا جەتكىزىلگەن كولىكتەردى تىركەۋگە الۋ قولدانىستاعى زاڭمەن بەلگىلەنبەگەندىكتەن، وسى ەسكى كولىكتەردىڭ سانىن انىقتاۋ دا مۇمكىن بولماي وتىر. بۇل از بولعانداي، زاڭسىز كولىكتەر موڭعوليادان دا اكەلىنۋدە» ، - دەدى دەپۋتات.

 ستاتيستيكالىق مالىمەتكە قاراعاندا، 2018 -جىلدىڭ 1 - جەلتوقسانىنا تىركەلگەن جەڭىل كولىكتەردىڭ سانى 4 ميلليون 48 مىڭ بىرلىككە جەتكەن، سونىڭ 63,5 پايىزى پايدالانۋ مەرزىمى 10  جىلدان اسقان كولىكتەر. دەمەك، ەلىمىزدەگى اۆتوموبيل پاركىنىڭ ەسكىرۋى ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى ۋشىقتىرا تۇسۋىمەن قاتار، ەكونوميكالىق شىعىنداردى دا ەسەلەي تۇسۋدە.

 «شەتەلدىك «سىرتى ءبۇتىن، ءىشى ءتۇتىن» جەڭىل كولىكتەردىڭ تىزگىنىنە قانشاما ادامنىڭ ءومىرى تاۋەلدى ەكەنىن ايتپاي- اق تۇسىنۋگە بولادى. ادامنىڭ ءومىرى مەن ونىڭ قاۋىپسىزدىگى ەڭ باستى ماسەلە ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىر ۇلى، جوعارىدا باياندالعانداردىڭ نەگىزىندە وسى ماسەلەلەردى رەتتەۋگە قاتىستى قانداي شارالار قابىلدانىپ جاتقانى جانە قولدانىستاعى زاڭنامانى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا ۇكىمەتتىڭ ۇستانىمى تۋرالى اقپارات بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز» ، - دەدى ناريمان تورەعاليەۆ.