سويلەۋ مانەرىن بۇزاتىن ادەتتەر

استانا. قازاقپارات - ادامنىڭ سويلەۋ ادەبى -  جۇرە- بارا قالىپتاساتىن قۇبىلىس. ءبىرى كىتاپ وقىپ، سوزدىك قورىن كوبەيتسە، ەندى ءبىرى قاتەلىكتەرمەن كۇرەسۋ ارقىلى سويلەۋ ادەبىن رەتكە كەلتىرەدى.

 دەگەنمەن، كەيدە ءوزىمىز بايقامايتىن، ءبىراق ءتىل تازالىعىنا قاتتى اسەر ەتىپ، وزگەنىڭ ءسىزدى تىڭداۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن «كومەكشى» سوزدەر بار.

 1. جارگون سوزدەر جارگون مەن سلەنگ سوزدەردى جاستار نەگىزگى ءۇش ماقساتتا قولدانادى:
وزگەلەردەن ەرەكشەلەنۋ ءۇشىن؛

 • ءازىل- ويىن ماقساتىندا؛

 • بەلگىلى ءبىر توپتىڭ (ايماقتىڭ، قوعامنىڭ) مۇشەسى ەكەنىن كورسەتۋ ءۇشىن. مىسالى، قاراپايىم سوزبەن: «بۇگىن ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىپ كەت» ، -  دەيدىڭ ورنىنا «نە عوي، بۇگىن ءبىزدىڭ جاققا تارتىل (- ساي، - شيش، - ىن) -  دەۋى ابدەن مۇمكىن. مۇنى ۇلكەندەر ورتاسى تۇسىنبەگەنمەن، جاستار قوعامى ءبىرقالىپتى قابىلدايدى. ناتيجەسىندە، بولاشاقتا ىسكەرلىك، سالماقتى، ماڭىزدى كەزدەسۋلەردى بۇل سوزدەردى الماستىراتىن تىركەس تابا الماي ءتىلى كۇرمەلەدى. بىرەۋدىڭ سەنىمىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە سەنىمدى ءارى تازا سويلەۋ كەرەك. بۇل -  ءتىل ەرەجەسىنىڭ العاشقى ءبولىمى.

 2. جاتتاندى تىركەستەر «قۇرمەتتى، ستۋدەنتتەر» ، -  دەپ باستالاتىن رەكتوردىڭ ەسەپ بەرۋ جيىنىندا نەگە ستۋدەنتتەر ۇيىپ تىڭداپ، بىرنارسە ءتۇسىنىپ، شابىتتانىپ شىقپايدى. ويتكەنى، ەسەپ بەرۋشى ىلعي جاتتاندى تىركەستەردى قولدانادى. اراسىندا ازداعان وزگەرىس بولعانىمەن، قولداناتىن مەتافورا، تەڭەۋلەر مەن ءماتىننىڭ قۇرىلىمى وزگەرىسسىز. اعىلشىن تىلىندە «out-of-the-box thinking» دەگەن تىركەس بار. تىكەلەي اۋدارماسى: «قوراپ سىرتىنان ويلاۋ» : وزىندىك وي مەن باعىتتىڭ بولۋى. وزگەلەر ءسىزدى تىڭداۋ ءۇشىن، سوزدىك قورىڭىزدى كوبەيتىپ، ويىڭىزدى ەرەكشە جەتكىزىڭىز.

 3. كوپ سويلەۋ «ستاتەگيالىق مۇمكىندىكتەردى تولىعىمەن قولدانا وتىرىپ.. .» -  دەگەن تىركەس ورنىنا «جوسپارلاۋ» ءسوزىن قولدانۋعا بولادى. ارينە، ءسىز اسىرەلەۋ ارقىلى سوزىڭىزگە كولەم سىيلاي الاسىز. ءبىراق، ءسوزىڭىز انىق ءارى حالىققا تۇسىنىكتى بولمايدى.

 4. ارتىق دىبىستار ءسىز، ە- ە- ە... ارتىق ءسوز بەن دىبىستى سويلەم اراسىنا، احا.. . ءجيى قوسقان سايىن، محم.. . ءسىزدىڭ سويلەمىڭىز ءمانىن جوعالتادى. ماركەتينگ سالاسىنىڭ مامانى دجەففري دجەيمس ترەنينگتە بەس مينۋتتىق پرەزەنتاتسيا قورعاۋ بارىسىندا ءبىر جىگىتتىڭ «حم» دەپ 100 رەت دىبىستاعانىن ەستىگەن. اۋديتوريا بۇل جىگىتتىڭ ءسوزىن تۇسىنبەك تۇگىلى، اياقتاعانشا ازەر وتىرعان. بۇدان قالاي قۇتىلۋعا بولادى؟ وتە جەڭىل: بۇل دىبىستار مەن سوزدەر ورنىنا جاي عانا ۇنسىزدىكتى قولدانىڭىز. ارادا ءۇزىلىپ قالعان سويلەمدەردى ۇنسىزدىكپەن بايلانىستىرۋ الدەقايدا سەنىمدى ەستىلەدى.

 5. داۋىس ىرعاعى نەگە بىرەۋدىڭ «قويشى» دەگەنى كەيدە داۋىس كوتەرگەندەي اسەر قالدىرادى؟ بۇنىڭ ءبارى ادامنىڭ داۋىس ىرعاعىن دۇرىس قولدانۋىمەن تىعىز بايلانىستى. داۋىس ىرعىعىنىڭ ورنىمەن وزگەرىپ وتىرۋى، ماڭىزدى تىركەسكە ەكپىن ءتۇسىرۋ، سوعان باستى نازاردى اۋدارتا ءبىلۋ دە -  ونەر. بۇنى قالاي رەتتەۋگە بولادى: ەگەر ءوزىڭىزدىڭ انىق سويلەمەيتىنىڭىزدى بىلەتىن بولساڭىز، قاسىڭىزداعى ادامنان اڭگىمە بارىسىندا قانشالىقتى تۇسىنگەنىڭ انىقتاپ الىڭىز.

6. تەك دەرەكتەر اسىرەسە، سەرىكتەستەرمەن كەزدەسۋ بارىسىندا تەك قانا دەرەكتەردى قولدانىپ، ادامي قارىم- قاتىناس قۇرالى ديالوگتى ۇمىتىپ كەتەتىندەر بار. تەك دەرەكتەر مەن ستاتيستيكادان تۇراتىن اڭگىمە تىڭداۋشىنى مەزى ەتىپ جىبەرەدى. ءسوز -  ادامداردى بايلانىستىراتىن باستى قۇرال. ءار ءسوزىڭىزدى ويلانىپ ايتۋ ارقىلى ءسىز مىڭ بالەدەن ساقتاناسىز.

Massaget.kz