عايىپ بولعان ساياحاتشىلار

 استانا. قازاقپارات - ءوز ىستەرىنە شىن بەرىلگەن ساياحاتشىلاردىڭ ءىسى قاشان دا قاربالاسقا، ۇمىتكە تولى. ولار وزدەرىن ءبىر ەلدىڭ عانا ەمەس، الەمنىڭ ادامىمىز دەپ ايتادى.  ءبىراق كەيبىر ساياحاتشىلاردى سول الەمنىڭ كەڭدىگى جۇتىپ كەتتى. نازارىڭىزعا عايىپ بولعان ساياحاتشىلاردىڭ سوڭعى ساياحاتتارىن ۇسىنامىز.

 گەنري گۋدزون



گەنري گۋدزون -  ساۋدا كومپانيالارىنىڭ قولقالاۋىمەن اتلانت مۇحيتىنان تىنىق مۇحيتىنا شىعاتىن توتە جولدى تابۋ ءۇشىن بىرنەشە ەكسپەديتسيا جاساعان اعىلشىن كاپيتانى. ول ۇلكەن مۇحيتقا شىعاتىن جولدى تاپپاي كەتتى، ءبىراق قازىرگى كانادا اۋماعىنا ءبىرشاما جاڭالىق اشتى. قازىر گۋدزون اتىندا شىعاناق، بۇعاز جانە وزەن بار. اقىرى، گۋدزون شىعاناعى گەنريدىڭ تۇبىنە جەتتى. 1611 -جىلى «ديسكاۆەري» كەمەسىمەن ساپارعا اتتانعان تەڭىزشىلەر ىزعارلى قىستىڭ قاھارىنا ۇشىرايدى. كەرى قايتۋدىڭ ورنىنا گەنري گۋدزون جاڭا ارالداردى زەرتتەۋگە كىرىسەدى. ول ءوز ۇلىمەن، شتۋرمان كومەكشىسىمەن جانە التى تەڭىزشىمەن بولەك قايىققا وتىرىپ، تىنىق مۇحيتىنا شىعاتىن جولدى تابامىن دەگەن ءۇمىتىن ۇزبەيدى. ال ءارى قاراي نە بولعانى بەلگىسىز. تەك 1631 -جىلى توماس دجەيمس اتتى تەڭىزشى گۋدزون شىعاناعىنا جاقىن ماڭنان ەۋروپالىق ۇلگىدە جاسالعان لاشىقتى تاپقان. بولجام بويىنشا بۇل لاشىقتى گۋدزون تەڭىزشىلەرمەن بىرگە ۋاقىتشا پانالاعان.

رۋال امۋندسەن نورۆەگ



ساياحاتشىسى رۋال امۋندسەن -  العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سولتۇستىك- باتىس وتكەلىن، وڭتۇستىك ءپوليۋستى جانە سولتۇستىك ءپوليۋستى اۋەدە باعىندىرعان ساياحاتشى. 1928 -جىلى امۋندسەننىڭ زەرتتەۋشى- باسەكەلەسى ۋمبەرتو نوبيلەنىڭ «يتاليا» ديريجابلى اركتيكاعا بارار جولدا اپاتقا ۇشىرايدى. ەكيپاجدىڭ ءبىر بولىگى مەرت بولىپ، ءبىر بولىگى شپيتسبەرگەنگە دەيىن جاياۋ بارىپ جان ساقتاپ قالعان. ەلسىز ايماقتا نوبيلە ءتىرى قالعاندارمەن بىرگە كومەك كۇتۋگە ءماجبۇر بولادى. 18 - ماۋسىمدا امۋندسەن بىرنەشە كومەكشىسىمەن بىرگە «لاتام-47» گيدروپلانىمەن نوبيلەنى ىزدەۋگە شىعادى. بۇل كەزدە وزگە دە ىزدەۋ جۇمىستارى قىزۋ ءجۇرىپ جاتقان ەدى. بەس كۇننەن كەيىن نوبيلەنى نورۆەگيالىق ۆۆس ۇشاعى قۇتقارادى. قالعان ەكيپاجدى كەڭەسىك "كراسين" مۇزجارعىشى الىپ قايتادى. ال امۋندسەن بولسا، وزگەنى قۇتقارامىن دەپ ءوزى جوعالىپ كەتەدى. كەيىن بارەنتس تەڭىزىنەن قۇتقارۋشى قالتقى مەن ۇشاق باگى تابىلادى. بۇل زاتتار ساياحاتشىنىڭ مەرت بولعانىن ايعاقتاي ءتۇستى. بولجام بويىنشا «لاتام» شامادان تىس تيەلگەن بولۋى كەرەك.

 امەليا ەرحارت


 1932 -جىلى ەرحارت اتلانت مۇحيتىن جالعىز ۇشىپ وتكەن ەكىنشى ۇشقىش جانە تۇڭعىش ايەل اتاندى. ءدال وسىلاي امەليا الەمدىك اتاققا يە بولدى. ول تاجىريبەسىمەن ءبولىستى، جاڭا تەحنيكانى سىناۋعا ارنايى شاقىرتىلىپ ءجۇردى، جىلدامدىق رەكوردتارىن ورناتۋدان جالىقپادى. ءبىراق ونىڭ جاسى دا كەلىپ قالعان ەدى. امەليا تىنىشتىق پەن دەمالىستى قالادى. ءبىراق زەينەتكە كەتپەس بۇرىن ول تاعى ءبىر رەكورد ورناتىپ كەتۋگە بەل بۋادى. 1937 -جىلى ەرحارت جەر شارىن اينالا ساياحات جاساماقشى بولادى. مامىر جانە ماۋسىم ايلارىندا امەليا ەرحارت پەن شتۋرمان فرەد نۋناننىڭ قوس موتورلى "لوكحيد- ەلەكترا" ۇشاعى اتلانتيكا، افريكا، ارابيا، ءۇندىستان، وڭتۇستىك- شىعىس ازيانى ۇشىپ ءوتىپ، ساياحاتتىڭ %80 ىن ءتامامدايدى. ۇشاق تىنىق مۇحيتىنىڭ ورتاسىنا جەتكەندە 2 - شىلدە كۇنى عايىپ بولدى. ونىڭ سوڭعى راديوگرامماسى بىلاي ساقتالعان ەدى: «ءبىز 157-337 جولاعىندامىز.. . قايتالايمىن.. . قايتالايمىن.. . ءبىز جولاقپەن كەلە جاتىرمىز». امەريكانىڭ داڭقتى ۇشقىشىن 66 ۇشاق ىزدەدى. ىزدەۋ جۇمىسى جارتى ميلليون شارشى مەتردى قامتىدى. ءبىراق ۇشقىشتار تابىلمادى. ولاردىڭ ۇشاعى قۇرلىققا جەتپەي سۋعا باتىپ كەتتى دەپ ويلادى ءبارى. ءبىراق ەل ىشىندە ەرحارت پەن ونىڭ شتۋرمانىن جاپون قارۋلى كۇشتەرى تۇتقىنعا الدى دەگەن قاۋەسەت تاراپ كەتتى. جەرگىلىكتى تۇرعىندار سايپاندا امەريكالىق جۇپتى كورگەندەرىن ايتقان.

Massaget.kz