بيىك عيماراتتارعا قاراۋ ادامنىڭ باسىن اۋىرتادى. نەگە؟
ساعات تۇسكى ءۇش بولدى. ءسىز جۇمىستا وتىرسىز دەلىك. ءبىر مەزەت ءسىز تۇسكى تىنىشتىقتى پايدالانىپ، كوڭىلىڭىزدى باسقا جاققا اۋدارۋدى نيەت ەتتىڭىز. ءسويتىپ، كەڭسە تەرەزەسىنەن دالاعا قارايسىز. ءبىراق، ءوزىڭىز كۇتكەندەي، جەڭىلدەپ قالۋدىڭ ورنىنا، ءسىزدىڭ باسىڭىز اۋىرا باستايدى.
دالادان ءسىز تەپ- تەگىس سۇر بەتون سىزىقتار مەن كىرپىشتەن جاسالعان قابىرعالاردان قايتالانىپ تۇراتىن، اراسىنداعى ينتەرۆالى بىردەي وتە كوپ تەرەزەلەر كورەسىز. ءبىر قاراعاندا، مۇنداي ءبىرقالىپتى ءتۇزۋ سىزىققا قاراپ، كوزىڭىز دەمالاتىنداي كورىنۋى مۇمكىن. ءبىراق بۇل ماسەلەنىڭ بەتىندەگى عانا پروبلەما بولىپ شىقتى. جاقىندا عالىمدار زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قالانىڭ پەيزاجى ادامعا باس اۋرۋىن اكەلۋى مۇمكىن ەكەنىن انىقتادى.
بۇل تۋرالى پسيحولوگيا نە دەيدى؟
مىڭداعان جىلدار بويى ادامنىڭ ميى ەۆوليۋتسيانى باستان كەشىپ، سول ارقىلى تابيعات الەمىنىڭ كورىنىستەرىن ءتيىمدى وزگەرتۋگە مۇمكىندىكتەر الدى. ءبىراق عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، قالانىڭ پەيزاجى قايتالانىپ تۇراتىن شابلوندار كەسىرىنەن ادامداردىڭ ميىنا ۇلكەن پروبلەما تۋدىرۋى مۇمكىن ەكەن.
جان- باتيست دجوزەف فۋرە اتتى ماتەماتيكتىڭ ايتۋىنشا، ادام كورىنىستەردى ءارتۇرلى پىشىندەگى، ورنەكتەگى، تۇردەگى فورمالاردىڭ جيىنتىعى رەتىندە قابىلدايدى. بۇل شابلوندار عىلىمدا فۋرە كومپونەنتتەرى دەپ اتالادى.
«بيىككە قاراۋ قيىن»
نەگىزىنەن، تابيعاتتا تومەن كەڭىستىكتى جيىلىكتەگى كومپونەنتتەر (ۇلكەن سىزىقتار) جوعارى كونتراستقا، ال جوعارى جيىلىكتى كومپونەتتەر (شاعىن سىزىقتار) كىشكەنتاي كونتراستقا يە بولىپ كەلەدى. بۇل بايلانىستى ءبىز «تابيعات ەرەجەسى» دەپ اتاساق تا بولادى. قاراپايىم تىلمەن ايتار بولساق، تابيعات كورىنىستەرى ءبىر- ءبىرىن الماستىرا الاتىن تەندەنتسياعا يە كەلەدى. ياعني، تابيعات كورىنىستەرى ءبىر سۋرەتكە بىرىككەندە، ءتۇزۋ سىزىقتار پايدا بولمايدى.
دەگەنمەن، بۇل ەرەجە قالا كورىنىستەرىنە ەش قاتىستى ەمەس. قالا پەيزاجى تابيعاتتىڭ بۇل ەرەجەسىن بۇزىپ تۇر دەۋگە دە بولادى. سەبەبى ولار قايتالاناتىن شابلوندا، جالپى كونسترۋكتيۆتى ەلەمەنتتەردى قولدانۋ ارقىلى جاسالادى. ونىڭ ىشىندە باسپالداقتار مەن تەرەزەلەردى دە جاتقىزۋعا بولادى. ال نەگىزىنەن مۇنداي زاڭدىلىق تابيعاتتا وتە سيرەك كەزدەسىپ جاتادى.
قالا ارحيتەكتۋراسىنىڭ قايتالانىپ وتىراتىن مودەلى تابيعات زاڭدارىن بۇزادى. سول سەبەپتى ولاردى ءتيىمدى رەتتەپ، ونى قابىلداۋ ادامنىڭ ميىنا قيىنعا سوعىپ جاتادى. سونىمەن قاتار قالا پەيزاجى قيىن وڭدەلەتىندىكتەن، ولارعا قاراۋ دا ىڭعايسىزدىق تۋدىرادى. ءتىپتى، عالىمداردىڭ ايتۋىنشا ەسىكتەر مەن كىلەمدەر، ءتىپتى، ەسكالاتور باسپالداعى ادامدا باس اۋرۋى مەن ەپيلەپسيالىق اۋرۋلارعا اكەلۋى مۇمكىن.
ماماندار مۇنداي قورىتىندىعا كەلمەس بۇرىن ميدىڭ تابيعي كورىنىس پەن قالا پەيزاجىن قابىلداۋ تيىمدىلىگىن ولشەگەن. مۇنداي تيىمدىلىكتى ەسەپتەۋدىڭ ەكى ءتۇرلى جولى بار. سونىڭ ءبىرى - جۇيكە كلەتكالارىنىڭ ميدىڭ كورگەنىن ەسەپتەۋىن بويىنشا قاراپايىم كومپيۋتەرلىك مودەلدەر جاساۋ.
ارحيتەكتۋرا تابيعات زاڭدىلىقتارىن ەسكەرۋى كەرەك پە؟
جوعارىدا ايتقان مودەلدەۋدىڭ ءبىرىن پول حيبارد پەن لۋيزا و'حارا ويلاپ تاپسا، ەكىنشىسىن سەنت- ەندريۋس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى وليۆە پەناككيو مەن ونىڭ ارىپتەستەرى جاساپ شىعارعان. ەكى مودەل دە مي تابيعات زاڭدىلىعىنا قايشى كەلەتىن كورىنىستەردى، ادام كورگەن سۋرەتتەردى وڭدەگەن كەزدە جۇيكە تالشىقتارىنىڭ بەلسەندىلىگى ارتىپ، تيىمدىلىگى ازاياتىنىن كورسەتتى. قاراپايىم تىلمەن ايتار بولساق، مۇنداي «تابيعي زاڭدىلىقتاردان تىس» سۋرەتتەردى وڭدەۋ ءۇشىن ميعا كوبىرەك كۇش قاجەت ەتىلەدى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، تابيعات زاڭدىلىعىنان الشاقتاي ءتۇسۋ ادامنىڭ كورىنىستى قابىلداۋىن قيىنداتىپ، ءتىپتى، كورگەن نارسەنى ىڭعايسىزدىق رەتىندە تانيدى. بۇل عيمارات نەمەسە ونەر تۋىندىلارى بولسىن، تابيعات ەرەجەلەرىنە ساي كەلمەسە بولعانى، ميدىڭ ونى قابىلداۋى تومەندەي بەرەدى ەكەن.
عالىمدار زەرتتەۋ بارىسىندا كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ سۋرەتتەرىنە اناليز جاساپ، سوڭعى ءجۇز جىىلدا عيماراتتاردىڭ ديزاينى مۇلدەم تابيعات ەرەجەلەرىنەن الشاقتاپ بارا جاتقانىن بايقاعان. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ونداعان جىل سايىن جاڭا سىزىقتار پايدا بولا باستاپ، عيماراتتارعا قاراۋ ىڭعايسىزدىق تۋدىراتىن بولعان.
O₂ ولشەمى
كورگەن نارسەلەردى ولشەۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىنىڭ ءبىرى كيسلورودتى ولشەۋ بولىپ سانالادى. ياعني، مي كورگەن كورىنىستى قابىلداعاندا قانشالىقتىى كوپ كيسلورود جۇمساعانىنا ءمان بەرىلەدى. مي كيسلورودتى قولدانعاندا، ونىڭ ءتۇسى وزگەرەدى. سول ارقىلى ينفراقىزىل ءتۇس جىبەرىپ، ميداعى ءتۇستى باقىلاۋعا الۋ ارقىلى وسى پروتسەسستى باعالاۋعا بولادى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، ادام وزىنە ىڭعايسىزدىق تۋدىراتىن كورىنىستەرگە، مىسالى، قالا كەيپىنە قاراعاندا، ميدىڭ كيسلورودتى تۇتىنۋ كورسەتكىشى ارتادى.
عالىمدار بۇل زەرتتەۋدە تابيعات ەرەجەلەرى تەك ديسكومفورت دەڭگەيىن عانا كورسەتپەي، كومپيۋتەرلىك مودەلدەۋ ارقىلى ميدىڭ قولداناتىن كيسلورود كورسەتكىشىن دە باقىلاي الاتىنىن انىقتاعان. ياعني، ءبىز تابيعات زاڭدىلىقتارىنا ساي كەلمەيتىن كورىنىستەرگە قاراعاندا، مي كوپ كيسلورود قاجەت ەتەدى. ال ادامدا باس اۋرۋى ءدال وسى كيسلورودتىڭ كوپتىگىنەن پايدا بولادى. بۇل كەيبىر كونسترۋكتسيالارعا قاراعاندا ادامداردا نە سەبەپتى باس اۋرۋى تۋىندايتىنىن ءتۇسىندىرىپ تۇرعانداي.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، قايتالانىپ تۇراتىن، بىركەلكى شابلوندار باس ساقيناسى بار ادامدارعا كەرى اسەرىن كوبىرەك تيگىزەدى. باس ساقيناسى بار ادامداردىڭ ميى ونسىز دا كوپ كيسلورود تۇتىناتىندىقتان، مۇنداي كورىنىستەر ولارعا ودان سايىن ىڭعايسىزدىق تۋدىرادى. راسىمەن دە، باس ساقيناسى بار ادامداردىڭ كوپشىلىگى زاماناۋي كەڭسەلەردە كوپ وتىرا المايدى. سەبەبى ولاردا عيماراتقا كىرگەن سايىن باس اۋرۋى باستالادى. بۇعان عيماراتتاردىڭ تابيعات زاڭدىلىعىنان تىم الشاق بولۋىنىڭ اسەرى مول.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، عيماراتتار مەن كەڭسەلەردى جوبالاۋدا قولدانىلاتىن باعدارلامالاردا تابيعات زاڭدىلىقتارىن ەسكەرەتىن ۋاقىت كەلدى. سونداي- اق ينتەرەر ديزاينەرلەرى دە قابىرعا، كىلەم، پەردەلەرگە عيماراتتاعى سىزىقتاردى ازايتىپ، باسقاشا ستيلدە ورنەكتەر سالۋعا بەت بۇرۋلارى كەرەك.
ارينە، كەيبىر قايتالانىپ تۇراتىن شابلوندار ءساندى كونسترۋكسيانىڭ ناتيجەسى سانالادى. ءبىراق ءتۇزۋ سىزىقتاردىڭ كوپ بولۋى ادامنىڭ كوزىنە بىردەن تۇسكەنىمەن، باسىنا دا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن ەسكەرۋ كەرەك سىڭايلى.
اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعان التىناي قۋانىشبەك
Baq.kz
