باۋىرجان باباجان ۇلى: ءتورت جىل كەيىن تۇسكەن وقۋ
اللاعا شۇكىر، اراسىندا ءوزىمىز دە بارمىز. ءبىراز ادام ءوزىنىڭ قالاي وقۋعا تۇسكەنىن جازىپ جاتىر ەكەن. مەنىڭ دە العاش رەت الماتىعا وقۋ ىزدەپ كەلگەن ءساتىم ەسىمە ءتۇستى.
ءالقيسسا، 1986-جىل. مەكتەپ بىتىرگەن ءۇش قىز، ءبىر ۇل الماتىعا اتتاندىق. باسشىمىز - سارسەنباي اعاي. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمى.
الگى ءۇش بويجەتكەننىڭ ەكەۋى سونىڭ قارىنداستارى. الماتىعا جەتىپ، پاتەر جالدادىق. اۋدان ورتالىعىنىڭ وزىنە سيرەك شىعاتىن بالا ءۇشىن استاناڭىز جۇماقتىڭ ءتورى سەكىلدى. اناۋ دا، مىناۋ دا قىزىق. ءۇش قىز كاز پ ي- گە، مەن كاز گ ۋ- گە قۇجات تاپسىردىق. قىزدار ءبىرىنشى، ەكىنشى ەمتيحاننان ءسۇرىندى دە، اۋىلعا جينالدى.
«پاتەراقىسى 15- تامىزعا دەيىن تولەنگەن. ەمتيحانىڭنان وزگە ەشتەڭە ويلاما...» - دەپ مۇقيات تاپسىرعان سارسەنباي اعاي قىزداردى الىپ، اۋىلعا جونەلدى.
اعايىم كەتكەسىن پاتەر يەسى جۋان ورىس قاتىننىڭ ماعان دەگەن كوزقاراسى بىردەن وزگەرىپ شىعا كەلدى. ءبىر بولمەدە جالعىز ءوزىم جاتقانىم ۇنامايتىن سەكىلدى. ءارى ءتىل دە بىلمەيمىن. سوندىقتان ۇيگە كەلمەۋگە تىرىسامىن. قونۋعا عانا قۇلايمىن. ءۇش ەمتيحاننان ۇشتىك الىپ ءوتتىم، نەمىس تىلىنەن دە «3» قويىپ بەردى.
ەندى كونكۋرستى كۇتۋ كەرەك. ول كۇن دە كەلىپ جەتتى-اۋ. وقۋعا تۇسكەندەردىڭ تىزىمىندە جوق ەكەم. پاتەرگە كەلىپ ەم، جۋان قاتىن شامادانىمدى قولىما ۇستاتتى. بۇرىن اقشا ۇستاپ كورمەگەن قاسقا قالتامداعى قارجىنى دا تاۋسىلمايتىنداي كورىپپىن... ءنان شامادانىمدى قولىما الىپ، قابىلداۋ كوميسياسىنا جەتكەندە ول جەردەگى قىزدار مەنىڭ ءسۇدىنىمدى كورىپ، ءبىراز كۇلىپ الدى.
سوسىن 20 سىنا دەيىن قۇجات الۋعا بولمايتىنىن ەسكەرتتى. ورىس تىلىندە. مەن قالايدا بۇگىن الۋىم كەرەك ەكەنىن ايتىپ، قويمايمىن. «جديتە...» - دەدى ءبىر قىز. قولىمداعى شامادانعا كوزى تۇسكەندە، سىرت اينالىپ كەتتى. يىعى بۇلكىلدەپ تۇر. قىزدى دا، الماتىنى دا، كاز گ ۋ- دى دا جەك كورىپ كەتتىم. «قالاي دا كەتۋ كەرەك».
قابىلداۋ كوميسسياسى ورنالاسقان ۆينوگرادوۆ كوشەسىندەگى عيماراتتىڭ الدىنداعى تالداردىڭ تۇبىنە وتىرا كەتتىم. اناداي جەردە ءبىر قىز جىلاپ وتىر. ول دا 12 بال الىپ، تۇسە الماپتى. ەكەۋمىزدە دە جۇمىس ءوتىلى جوق. الماتى وبلىسىنىڭ قىزى. اتى - تىلەكتەس. توقتاماي جىلايدى. وزىمشە سونى جۇباتقان بولدىم. ءبىراز اڭگىمەلەستىك. ءبىر كەزدە مەنى شاقىردى.
«اينالايىن، بۇل - وينايتىن جەر ەمەس. 20 ى دەدى مە، سول كۇنى كەلۋ كەرەك»، - دەدى ۇلكەندەۋ اپاي.
«كەشكە ۇشاققا بيلەتىم بار ەدى...» - دەدىم. نەگە وتىرىك ايتقانىمدى بىلمەيمىن. راسىندا بيلەت تە، ونى الاتىن اقشام دا جوق ەدى. ءتىپتى نەگە قۇجاتىمدى الۋعا سونشا اسىققانىمدى دا بىلمەيمىن. ءسىرا، كىل ورىسشا سويلەيتىن قالادان جالىقسام كەرەك. ورتالىق پوشتاعا بارىپ، اۋىلعا تەلەفون سوعۋعا بولاتىندىعىنان دا حابارىم جوق... ءوزارا اقىلداسا كەلە، قۇجاتىمدى قولىما ۇستاتتى.
شامادانىما سالدىم دا، ءمان-ماعىناسىز ءجۇرىپ كەلە جاتىرمىن. مىناۋ ۇلكەن قالادا مەن تانيتىن ءبىر ادام جوق. اقشام دا جوق. نە ىستەۋ كەرەك ەكەندىگىن دە بىلمەيمىن. كەنەت ءبىر داۋىس ەستىلدى: «باۋىرجان». جالت قارادىم. كوزىم جارق ەتە قالدى. وسپان. ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ جىگىتى. اسكەردەن كەلىپ، وسىندا دەنە شىنىقتىرۋ ينستيتۋتىنا قۇجات تاپسىرىپ جاتقانىن بىلەتىنمىن. ءبىر-اق رەت كەزدەسكەنبىز.
مىنە، قىزىق، مىڭ-ميلليون ادامنىڭ ىشىنەن سونى كەزىكتىرىپ تۇرمىن. وقۋدان قۇلاپ، قۇرىلىس تەحنيكۋمىنا ءتۇسىپتى. سپورتشى بولعاسىن وزدەرى-اق سۇيرەگەن. مەنى تۇرىپ جاتقان پاتەرلەرىنە الىپ كەلدى. قاسىندا ءبىزدىڭ ەلدىڭ بىرنەشە جىگىتى بار ەكەن. قارنىمدى تويدىرىپ، ءوزارا اقشا جيناپ، ۇشاققا بيلەت الىپ، ۇشىرىپ جىبەردى.
كەلە سالىپ، فەرماعا جۇمىسقا ورنالاستىم. قۇرتتاعان بۇزاۋلارعا كرالين جاعىپ ءجۇرىپ، كوكتەمگە جەتتىك. ءارى قاراي ەكى جىل اسكەردە شاگايتتادىق. كەلگەسىن كاز گ ۋ- دىڭ زاڭ فاكۋلتەتىنەن توڭقالاڭ اسىپ، الماتى ستانوك جاساۋشىلار زاۋىتىندا ءبىر جىل تەر توكتىم. كەلەسى جىلى تاعى دا فيلفاكقا قۇجات تاپسىردىم. اناداي جەردە تۇرعان ادەمى قىز مەنەن كوزىن المايدى. جوعارى كۋرستا وقيتىنى كورىنىپ تۇر. شاشىمدى قايىرىپ تاستاپ، مەن دە جاقىنداي ءتۇستىم.
- باۋىرجانسىڭ با؟ - دەدى ول مەنىڭ باسىمنان اياعىما دەيىن ءبىر شولىپ ءوتىپ. - ءيا. - قاراقالپاقستاننانسىڭ عوي؟ - ءيا. - مەنى تانىدىڭ با؟
باسىمدى شايقادىم. تانىماعانىم راس ەدى. - تىلەكتەسپىن. ەسىڭدە مە، 1986-جىلى وقۋدان قاتار «قۇلاپ» ەدىك قوي؟ - ءيا، ءيا، - دەدىم مەن باس شۇلعىپ. - سول جىلى 20-تامىز كۇنى 12 بال العانداردىڭ ءبارىن وقۋعا قابىلدادى عوي. - قالاي؟ سوندا مەن..؟ - ءيا، وقۋعا ءتۇسىپ تۇرىپ، كەتىپ قالعانسىڭ.
«سول بالاعا وبال بولدى عوي...» دەپ ويلاۋشى ەدىم ىلعي...
مىنە، وسىلاي دا بولادى ەكەن. اقىماقتىعىمنىڭ كەسىرىنەن 4 جىل كەيىن ءتۇستىم وقۋعا. بالكىم، دۇرىس تا بولعان شىعار، كىم بىلەدى... بيىل گرانتقا يە بولماعانداردىڭ كەلەسى جىلى باعى جانار. ءۇمىتىڭدى ۇزبە، بالاپان! ەڭ باستىسى، سەنىمىڭدى جوعالتپا!
Massaget.kz
