الماتى زووباعى قوقيقازدى كوبەيتۋ ءۇشىن قانداي ءتاسىل قولداندى

الماتى. قازاقپارات - الماتى زووباعىندا ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ءبىرىنشى رەت قىزعىلت قوقيقاز بالاپانى جۇمىرتقا جارىپ شىقتى. وقيعانىڭ ءمان- جايىن شاعىن قورىق قىزمەتكەرلەرى قازاقپارات تىلشىسىنە ايتىپ بەردى.

الماتى حايۋاناتتار باعى قۇرىلعالى، 80 -جىلدا تۇڭعىش رەت قىزعىلت قوقيقاز مەكيەنى ۇرپاق جالعاستىردى.

 ەنە اتانعان قوقيقازدار 2010 -جىلى كۋبادان اكەلىنگەن. ونىڭ بىرەۋى 25 - ماۋسىمدا، ەكىنشىسى 1- شىلدە كۇنى جۇمىرتقا شىعارعان. ءبىراق زووباق قىزمەتكەرلەرىنە بالاپانداردى جاساندى جولمەن باسىپ شىعارۋعا تۋرا كەلدى.

 «مەكيەندەر بۇعان دەيىن جۇمىرتقا باسىپ كورمەگەن. بىرنەشە رەت ۇيرەكتىڭ جۇمىرتقاسىن سالعان بولاتىنبىز، بىرىنشىسىنەن ناتيجە بولمادى، ەكىنشىسى ۇيادا 10 كۇندەي وتىرعان سوڭ تۇرىپ كەتتى. تابيعاتىندا ولار 40 كۇن ىشىندە بالاپان باسىپ شىعارۋى ءتيىس. سوڭىندا جۇمىرتقالاردى ينكۋباتورعا اۋىستىردىق. ءبىرىنشى بالاپان 23 شىلدە كۇنى، ەكىنشىسى 29 - شىلدەدە جۇمىرتقانى جارىپ شىقتى. ەندى ولاردى جەتىلدىرىپ جاتىرمىز. قازىر ولار وزدەرىن جاقسى سەزىنەدى»، - دەدى قۇستار سەكسياسىنىڭ زووتەحنيگى ەلەنا پوتاپەنكو.

بالاپاندار شايانمەن قورەكتەنىپ، كۇن سايىن بۋىندارىن قاتايتۋ ءۇشىن سەرۋەنگە شىعادى.

 «ولارعا كۇتىم جاساۋ وتە قيىن. 9 كۇندىك بالاپانداردى كۇنىنە 3 رەت سىرتقا شىعارامىز. ولار قاۋمالدى اينالىپ جۇگىرەدى. ال جاڭا تۋعاندارى اياققا تۇرۋعا ارەكەتتەنەدى. تاماقتى سۇيىق كۇيىندە، شپريتسپەن بەرەمىز. ارتەميا شايانى مەن دافنيا، كالمار مەن اسشاياندارىن ەزىپ بەرىپ، ءتۇرلى ۆيتاميندەرمەن قورەكتەندىرەمىز. ءارقايسىسىنىڭ قورەگىنىڭ قۇرامى ءارتۇرلى»، - دەدى ەلەنا پوتاپەنكو.

 بالاپاندار اپپاق قاۋىرسىندارىمەن تىك تۇمسىقتى بولىپ تۋادى. تەك ءۇشىنشى جىلى عانا ەرەسەكتەرى سياقتى قىزعىلت تۇسكە ەنەدى. زووباق قىزمەتكەرلەرى ۇلكەنىنە فيمكا، كىشىسىنە شەميت دەپ ات قويعان.

 «بالاپانداردىڭ جىنىسى ءالى بەلگىلى بولماعاندىقتان، ولارعا نەيترالدى اتاۋ بەردىك. فيمكا ءوزىنىڭ اتىن ەستىپ، جەتىپ كەلەدى»، - دەدى ول.

 قىزعىلت قوقيقازدار بىرنەشە جىلدان بەرى زووباقتا ۇيا سالۋعا تىرىسقان ەكەن.

 «قوقيقازدار بۇعان دەيىن بىردە- ءبىر رەت جۇمىرتقالامادى. سوڭعى 3 جىلدا ۇيا سالماق بولىپ ارەكەت قىلدى. بيىل ءبىز كومەكتەستىك. ماتەريالدار اكەلىپ، بالشىق پەن توپىراقتان كونۋس ءتارىزدى پيراميدا جاسادىق. بۇدان ناتيجە بولمادى. اقىرىندا مەكيەندەر وزدەرى قۇرعان ۇياعا وتىردى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا ولاردىڭ جۇمىرتاقالاۋىنا ەكى مەزگىلدىك اس اسەر ەتكەن سياقتى. بۇرىن تەك ءبىر مەزگىل تاماقتاندىراتىن ەدىك. بيىلدان باستاپ تاماقتى تاڭەرتەڭ جانە كەشكە بەرە باستادىق. بىرىنشىگە ولارعا شايان، كالمار، ەكىنشىگە كوكونىس جانە جەمىسپەن ارالاسقان بالىق فارشىن بەردىك»، - دەدى ە. پوتاپەنكو.

 قوقيقاز مەكيەندەرىنىڭ ۇرپاق بەرۋىنە تاعى ءبىر فاكتور اسەر ەتۋى مۇمكىن. ول - توعانعا اينالا ورنالاستىرىلعان اينالار.

 «زووباقتا 19 قوقيقاز بار. 2015 -جىلى ولارعا ارناپ توعانعا ۇلكەن 7 اينا قويدىق. مۇنداي ايلانى سيدنەي زووباعى قىزمەتكەرلەرى ويلاپ تاپقان ەكەن. بار جوعى 11 قوقيقاز ءومىر سۇرەتىن حايۋاناتتار باعىندا ولاردى كوبەيتۋ ءۇشىن وسىنداي ءتاسىل قولدانىلعان»، - دەدى زووباق قىزمەتكەرى سوروكوموۆ.

 ەسكە سالا كەتسەك، كەشە زووباقتىڭ ديرەكتورى ايگۇل تۋلەيەۆا قۋانىشتى جاڭالىقپەن بولىسكەن بولاتىن.

فوتو: ميحايل سوروكوۋموۆ

اۆتور: ارايلىم جولداسباي