قىتايدا «ىلە تۇلپارى» حالىقارالىق مەرەكەسى ءوتتى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
قىتاي جازۋشىلار وداعى قازاق اقىنىن مۇشەلىككە قابىلدادى - «ىلە گازەتى»
2018 -جىلى قىتاي جازۋشىلار وداعى 524 جاڭا مۇشەسىن قابىلدادى. بۇلاردىڭ اراسىندا شىڭجان- ۇيعىر اۆتونوميالىق ولكەسىنەن وداققا مۇشەلىككە الىنعان 10 جازۋشى بار، دەپ جازادى «ىلە گازەتى» باسىلىمى.
«بيىلعى جىلى شىڭجاڭ ولكەسىنەن قىتاي جازۋشىلار وداعىنا مۇشەلىككە 10 جازۋشى قابىلداندى. ونىڭ تورتەۋى ىلە- قازاق اۆتونوميالىق وبلىسىنان شىققان جازۋشىلار. سولاردىڭ ءبىرى قازاق ۇلتىنىڭ ازاماتى، اقىن نۇربولات ءابدىقادىر ۇلى. ول وسى ۋاقىتتارعا دەيىن قىتايداعى از ساندى ۇلتتار جازۋشىلار وداعىنىڭ جانە شىڭجان ولكەسى جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى بولعان. 90- جىلداردان باستاپ شابىتتى جىرلارىمەن شىعارماشىلىق ورتاعا قوسىلعان. شىعارمالارى قىتاي تىلىنە اۋدارىلىپ، قىتاي تىلىندەگى شىعارمالار اراسىنداعى وتكەن حالقارالىق جىر ءمۇشايرالاردا جۇلدەلى ورىندارعا يە بولعان»، - دەپ جازادى «ىلە گازەتى».
اتالعان باسىلىمنىڭ مالىمەتىنشە، نۇربولات ءابدىقادىر ۇلى - 1971 -جىلى ق ح ر ىلە- قازاق اۆتونوميالىق وبلىسىنىڭ موڭعولكۇرە اۋدانىندا تۋعان. 1994- جىلى قۇلجا قالاسىنداعى ىلە پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ «قىتاي ءتىلى مەن ادەبيەتى» فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. اقىننىڭ «جارىققا عاشىق وسى ادام» (2001 ج)، «ساۋلەم ماعان شولدەسە» (2004 ج)، «اۋاعا جازىلعان جىر» (2009 ج) سەكىلدى ولەڭ جيناقتارى جارىق كورگەن. نۇربولات ءابدىقادىر ۇلى قىتايدا شىعاتىن «ىلە كەشى» گازەتىندە ادەبي رەداكتور بولىپ جۇمىس اتقارادى.
يراننىڭ ۇشقىشسىز ۇشاقتارى مەن ارتيللەريا كومانداسى قازاقستانعا كەلدى - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى
ي ي ر ارمياسى اۋە كۇشتەرىنىڭ ۇشقىشسىز ۇشاتىن ۇشاقتار كومانداسى مەن يسلام ريەۆوليۋتسياسى ساقشىلار كورپۋسىنىڭ ارتيللەريالىق كومانداسى «ارميا-2018» حالىقارالىق سايىسىنا قاتىسۋ ءۇشىن بەيسەنبى كۇنى تاڭەرتەڭ قازاقستاننىڭ الماتى اۋەجايىنا كەلىپ جەتتى، دەپ حابارلايدى parstoday اقپارات اگەنتتىگى.
«حالىقارالىق «ارميا-2018» سايىسى 1 - تامىزدان باستاپ ون كۇن بويى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى «وتار» 40- اسكەري بازاسىندا وتەدى. وعان ي ي ر، رەسەي، ارمەنيا، ازەربايجان، بەلارۋس جانە قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى كوماندالارى قاتىسادى. ي ي ر ەلشىلىگىنىڭ اسكەري اتتاشەسى ءبىرىنشى دارەجەلى كاپيتان حوسەين حاريري «ارميا-2018» حالىقارالىق سايىسى اياسىندا يراننىڭ مادەنيەتى مەن ونەرىن جانە قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ەرلىكتەرىن كورسەتەتىن مادەني كورمە ۇيىمداستىرىلاتىنىن ايتتى»، - دەپ حابارلايدى «فارس» اقپارات اگەنتتىگى.
قىتايدا «ىلە تۇلپارى» حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسى اتالىپ ءوتتى - تيانشاننەت
قىتاي مەملەكەتى «تۇلپار مەكەنى» دەپ تانىعان ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ موڭعولكۇرە اۋدانىندا «تۇلپار» حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسى اتالىپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى «تيانشاننەت» اقپاراتتىق پورتالى.
«قازاق حالقى قادىرلەپ، قاستەرلەگەن جىلقى تۇلىگىنە ارنالىپ ءداستۇرلى ءوتىپ كەلە جاتقان ءدۇبىرلى تويدىڭ اشىلۋى، ءتاڭىر تاۋىنىڭ باۋىرايىنداعى موڭعولكۇرە اۋدانىنىڭ قاراعانتى جايلاۋىندا باستالدى. «تۇلپار» حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ راسىمىندە «تۇلپاردىڭ شابىسى» اتتى جاندى كورسەتىلىم ۇيىمداستىرىلىپ، ساحنا الدىنان مىڭداعان سايگۇلىك شاۋىپ ءوتتى. سونىمەن بىرگە، قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ويىندارى قىزقۋار، كوكپار، تەڭگە ءىلۋ، بايگە سەكىلدى جارىستار ۇيىمداستىرىلدى. اتالعان مەرەكە تامىز ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرىنە دەيىن جالعاساتىن بولادى. وسى مەرەكەلىك كۇندەردە «تۇلپار جانە جاڭا ءداۋىر»، «موڭعولكۇرەنىڭ ءدامدى تاعامدارى»، «موڭعولكۇرەنىڭ اسەم تابيعاتى»، «تۋعان جەردەگى تۇلپارلار ءدۇبىرى»، «تۇلپارمەن كەزدەسەم» سەكىلدى 20- دان استام تاقىرىپتاعى مادەني، سپورتتىق، تانىمدىق ءىس- شارالار ۇيىمداستىرىلىپ، تۋريستەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرماق»، - دەپ جازادى «تيانشاننەت» اقپاراتتىق پورتالى.
ايتا كەتسەك، تاريحتان بەرى تەكتى تۇلپارىمەن اتاعى شىققان موڭعولكۇرەنىڭ جىلقى مادەنيەتىنىڭ تاريحى ۇزاق، تامىرى تەرەڭدە. ىلە جىلقىسىن ءوسىرۋ ورتالىعى سانالاتىن بۇل اۋداندا 100 مىڭ جىلقى بار، مۇنىڭ 90 پايىزى ىلە جىلقىسى، بۇل شىنجاڭداعى ىلە جىلقىسىنىڭ 60 پايىزىن قۇرايدى. سوندىقتان موڭعولكۇرە بۇكىل قىتاي ەلى بويىنشا جىلقى سانى ەڭ كوپ جانە جىلقى ساپاسى ەڭ جاقسى اۋدان ەسەپتەلەدى. قىتاي اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگى 2003 -جىلى موڭعولكۇرە اۋدانىنا «قىتايدىڭ تۇلپار مەكەنى» دەگەن اتاق بەرگەن. اۋدان 2009 -جىلدان باستاپ ءداستۇرلى «ىلە تۇلپارى حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسىن» ۇيىمداستىرىپ كەلەدى.
بايان- ولگەيگە ۇكىمەتتەن كومەك كەرۋەنى كەلدى - kaznews.mn
موڭعوليانىڭ بايان- ولگەي ايماعىندا 14-18 - شىلدەدە جاۋعان نوسەر جاڭبىردىڭ سالدارىنان بولعان سەلدەن زارداپ شەككەن وتباسىلاردىڭ سانى 929-عا جەتكەن. 300-گە جۋىق ءۇي جارامسىز بولىپ قالعان، دەپ جازادى KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.
«19 - شىلدەدە ەلدىڭ پرەمەر- ءمينيسترى ۋ. ءحۇرەلسۇح سەل اپاتى بولعان بايان- ولگەي ايماعىنا مەملەكەتتىك قوردان 80 كيىز ءۇي، سۋ تاسىمالدايتىن جانە مەديتسينالىق اۆتوكولىكتەر، بۋلدوزەر جىبەرەتىنىن ايتقان. ەل پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا كومەك كەرۋەنى 25 - شىلدەدە ولگەي قالاسىنا كەلىپ جەتتى. ۇكىمەتتەن كەلگەن كومەكتى ازاماتتار مەن قۇزىرلى ۇيىمدارعا موڭعوليا پارلامەنتىنىڭ دەپۋتاتى، قۇرىلىس، قالا قۇرىلىمدارىنىڭ ءمينيسترى بادەلحان قابدىسىلام ۇلى، ايماق اكىمى عىلىمحان ءايىپ ۇلى، توتەنشە جاعدايلار باس باسقارماسىنىڭ توتەنشە جاعدايدىڭ الدىن الۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى، پولكوۆنيك د. باتسايحان قاتارلى لاۋازىم يەلەرى ۇلەستىردى»، - KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.
باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسى بەيجىڭدە ونەر كورسەتتى - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNR)
قىتاي استاناسىندا ءار ەكى جىل سايىن ءوتىپ وتىراتىن قىتاي حالىقارالىق حور فەستيۆالى شىمىلدىعىن اشتى. وسىمەن 14- رەت ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان اتالعان فەستيۆالگە قازاقستاننىڭ الماتى قالاسىنداعى باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسى ارنايى ۇسىنىسپەن قاتىستى، دەپ حابارلايدى kazakcnr.com سايتى.
وسى دەرەككوزدىڭ مالىمەتىنشە، XIV قىتاي حالقارالىق حور فەستيۆالىنىڭ ەرەكشە قوناقتارىنىڭ ءبىرى، ارنايى ۇسىنىسپەن شاقىرىلعان قازاقستاننىڭ باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسى بولعان. بۇل حور ۇجىمىن قازاقستان- قىتاي دوستىعىنىڭ جارقىن ۇلگىسى، انىق بەينەسى دەپ اتاۋعا نەگىز بار. قىتايدىڭ تانىمال حالىق كومپوزيتورى سي سينحاي (Xian Xinghai) قازاقستاندا وتكەن جاسىن جىلدارىندا قازاقتىڭ ءبىرتۋار كومپوزيتورى باقىتجان بايقاداموۆپەن ومىردە دە، ونەردە دە اينىماس دوس بولىپ وتكەن. قوس قايراتكەردىڭ وسى جاقىن جولداستىعى ەكى ەلدىڭ دوستىعىنا التىن ارقاۋ، جاقسى ۇلگى بولعانى انىق. سوندىقتان حالىقارالىق حور فەستيۆالنىڭ اياسىندا ەكى ەلدىڭ تانىمالى ونەر قايراتكەرلەرىنىڭ دوستىعىن ەسكە ءتۇسىرىپ، ۇلگى ەتىپ ناسيحاتتاۋعا ارنالعان ەرەكشە مۋزىكالىق كەش ۇيىمداستىرىلدى.
«اتالعان ونەر كەشىندە باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى حور كاپەللاسى ناعىز تالانىتتان قايناپ شىققان جوعارى دەڭگەيدەگى ونەرىمەن بەيجىڭ قالاسىنىڭ تالعامپاز كورەرمەندەرىن ەرەكشە اسەرگە بولەپ، تاڭداي قاقتىردى. 37 ادامدىق حور ۇجىمى باقىتجان بايقاداموۆ شىعارماشىلىعىنداعى «ون التى قىز»، «قارلىعاش»، «تاۋ ىشىندە»، «كەرىم- اۋ ايداي»، «القاۋ»، «قوڭىراۋ» سياقتى اندەردى ەش مۋزىكا اسپابىنىڭ سۇيەمەلدەۋىنسىز جاندى داۋىسپەن ناقىشىنا كەلتىرە ورىندادى. ال، بەيجىڭ لۋحى ورتا مەكتەبىنىڭ حور ۇجىمى قىتايدىڭ تالانتتى كومپوزيتورى سي سينحايدىڭ «حۋاڭحى جىرى»، « قىزىل تۋ جەلبىرەيدى» سەكىلدى اندەرىن ساحاناعا شىعاردى. وسى ونەر كەشىنىڭ سوڭىندا قازاقستاننان ارنايى شاقىرىلعان باقىتجان بايقاداموۆتىڭ قىزى بالدىرعان بايقاداموۆ پەن سي سينحايدىڭ نەمەرە قىزى گومين ساحاناعا بىرگە شىقتى»، - دەپ جازادى kazakcnr.com سايتى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ جازۋىنشا، باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە باس ديريجەرى بەيىمبەت دەمەۋوۆ، قىتاي «ورتالىق حالىق راديوسى» قازاق رەداكسياسىنىڭ ءتىلشىسى گۇلجان زارقىنبەك قىزىنا بەرگەن سۇحباتىندا بۇل مەملەكەتتىك حور كاپەللاسىنىڭ 1938 -جىلى قۇرىلعانىن، 80 جىلدىق تاريحى بار ونەر ۇجىمى ەكەنىن اتاپ وتكەن. سونداي- اق، باقىتجان بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسى ەش مۋزىكا اسپابىنىڭ سۇيەمەلىنسىز، تەك سانءتۇرلى داۋىستى قۇبىلتا سالۋ ارقىلى كوركەم تۋىندىنى حور جانرىنا جاندى تۇردە اينالدىرا بىلەتىن قازاقستانداعى بىردەن- ءبىر حور ۇجىمى ەكەن.
«ءبىز قىتاي ەلىنە ەكىنشى مارتە ونەر ساپارىمەن كەلىپ تۇرمىز، وسىدان بۇرىن 2016 -جىلى جولىمىز تۇسكەن. بيىل سي سينحاي مەن باقىتجان بايقاداموۆتىڭ دوستىعىنا ارنالعان ونەر كەشىنە جانە XIV قىتاي حالقارالىق حور فەستيۆالىنە شاقىرۋمەن كەلدىك. الداعى كۇندەرى قىتايدىڭ شەنيان، حاڭجوۋ، گۋاڭجوۋ قالالارىنا ۇسىنىسپەن بارماقشىمىز»، - دەيدى بەيىمبەت دەمەۋوۆ.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، قىتايدىڭ تالانىتتى كومپوزيتورى سي سينحاي قىسقا عۇمىرىندا 500-دەن استام تاماشا اۋەندەر جازىپ قالدىرعان. 1940 -جىلدىڭ سوڭىنا قاراي سي سينحاي قىتاي كومپارتياسىنىڭ وك بۇيرىعى بويىنشا ماسكەۋگە ءىس- ساپارعا جونەلتىلەدى. سوعىس باستالىپ كەتكەندىكتەن ول ەلىنە قايتا الماي قالادى. 1942 -جىلى موڭعوليا ارقىلى قىتايعا كەتۋ جوسپارى ورىندالماعاندىقتان الماتىعا كەلەدى. سي سينحاي الماتىدا باقىتجان بايقاداموۆپەن كەزدەسىپ، قيىن كۇندەردە ونىڭ كومەگىنە جۇگىنەدى. قىتايدىڭ كورنەكتى كومپوزيتورىنا 1999 -جىلى الماتى قالاسىنىڭ بوستاندىق اۋدانىندا كوشە اتى بەرىلىپ، ەسكەرتكىش ورناتىلعان.
قازاقستان مەن قىرعىزستان اراسىندا اسكەري ىنتىماقتاستىق - TRT
قىرعىزستان مەن قازاقستان اسكەري بارلاۋ سالاسىندا ىنتىماقتاستىقتى قامتيتىن كەلىسىمگە قول قويىلدى، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.
«قىرعىزستان باس شتاب باسقارماسى باسپا ءسوز ورتالىعىنان جاسالعان جازباشا مالىمدەمەدە، بىشكەكتە قىرعىزستان مەن قازاقستان اراسىندا اسكەري بارلاۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە، قىرعىزستان قارۋلى كۇشتەرى باس شتابىنىڭ باسشىسى گەنەرال- مايور راييمبەردي دۋيشەنبييەۆ پەن قازاقستاننىڭ قورعانىس ءمينيسترى ساكەن جاسۇزاقوۆ قول قويدى. كەلىسسوز بارىسىندا تاراپتار ورتالىق ازيا ايماعىنداعى جاعدايدى تالقىلاپ، ەكى مەملەكەتتىڭ بىرلەسكەن قارۋلى كۇشتەرىن قۇرۋ جانە بىرلەسىپ قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا تاجىريبە الماستى. اسكەري دەلەگاتسيالار قاتىسقان جينالىستا اسكەري جانە ارنايى جاساقتاردى جاتتىقتىرۋ، وپەراتسيا جوسپارلاۋ جانە اسكەري ىنتىماقتاستىقتى ءارتۇرلى سالالاردا ارتتىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. مالىمدەمەدە، ساكەن جاسۇزاقوۆ قىرعىزستانعا رەسمي ساپارمەن كەلگەن العاشقى قازاقستان قورعانىس ءمينيسترى ەكەنى اتاپ كورسەتىلدى»، - دەپ جازادى TRT.
اۆتور: باقىتجول كاكەش
