ۇيعىر اۋدانىندا قازاق حالقىنا جات اتاۋلاردان ارىلۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى

تالدىقورعان. قازاقپارات - الماتى وبلىسىنىڭ شونجى اۋىلىندا «باتىر بابالاردى ۇلىقتاۋ پارىزى» اتتى عىلىمي كونفەرەنسيا ءوتتى. جيىن بارىسىندا ەلدى مەكەندەردىڭ قازاق حالقىنا جات اتاۋلارىنان ارىلۋ ماسەلەسى كوتەرىلدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، ۇيعىر اۋدانىنىڭ اكىمى جانە «المەرەك بابا» قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن شاراعا عالىمدار، تاريحشىلار، قوعام قايراتكەرلەرى جانە جەرگىلىكتى تۇرعىندار قاتىستى.

 «الماتى وبلىسىنداعى ءبىرقاتار ەلدى مەكەندەردىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ كەرەك. تاريحشىلار وسىنداي باستاما كوتەرۋدە. ماسەلەن، قاسكەلەڭ، شامالعان، مۇقىرى، شونجى، بورالداي. بۇل اتاۋلاردىڭ ءتۇپ- تامىرىنا ۇڭىلسەك، قالماق، جوڭعار باتىر- قوڭتايشىلارىنىڭ ەسىمدەرى. شاپقىنشىلىق كەزىندە قازاق دالاسىندا قازا تاپقان قالماق باتىرلارىنىڭ ەسىمىن جاۋدىڭ مىسىن باسۋ ءۇشىن ءۇشىن ادەيى قويعان. ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسى ەندى وسى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋدىڭ ءبىر جولى»، - دەيدى عىلىمي كونفەرەنسياعا قاتىسقان تاريحشىلار.

جوڭعار باتىرىنىڭ اتىمەن اتالىپ كەتكەن ەلدى مەكەننىڭ ءبىرى ۇيعىر اۋدانىنىڭ ورتالىعى. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءوزى بۇل اتاۋعا اسا كوپ ءمان بەرە بەرمەيدى. ال تاريحشىلار شونجىنىڭ قازاقتىڭ المەرەك باتىرى قولىنان قازا تاپقانىن العا تارتادى. سوندىقتان تاريحتى زەردەلەپ، مۇراعاتتى اقتارىپ، ءدال وسىنداي اتاۋلاردان ارىلساق، جەتىسۋ جەرى عانا ەمەس، تۇتاس قازاق جەرى رۋحاني جاڭعىرار ەدى دەيدى ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ قوعاممەن بايلانىس جونىندەگى ورىنباسارى اۋەزحان شاشايەۆ.

تاريحشىنىڭ ايتۋىنشا: «ءبىزدىڭ تاريحي سانامىزدى قالپىنا كەلتىرۋدى قارجىمەن، قانداي- دا ءبىر ماتەريالدىق ولشەممەن ولشەۋگە بولمايدى. سوندىقتان سانامىزعا سىڭگەن وسىنداي ورەسكەل قاتەلىكتەردى تۇزەۋىمىز كەرەك. سوندا عانا ءبىز ءوزىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدى ساقتاپ، بولاشاق ۇرپاعىمىزعا وسى ەلىمىزدىڭ تىزگىنىن بەرە الامىز»، دەگەن پىكىردە.

تاريحشىلاردىڭ باستاماسىن ساياساتتانۋشىلار دا، ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى دە قولداپ وتىر. ءبىراق بۇل ماسەلەگە جان- جاقتى دايىندالىپ، ءجىتى تارازىلاپ، كىرىسۋ كەرەكتىگىن العا تارتادى. قالماق باتىرلارىنىڭ ەسىمىنەن بولەك ەل مەن جەرگە جات اتاۋلار ءالى دە كوپ. پاتشالىق رەسەي جانە كەڭەس داۋىرىنەن قالعان اۋىل اتتارى وزگەرگەنىمەن، ەسكىشە اتالىپ جۇرگەن ەلدى مەكەندەر دە جوق ەمەس. «سوندىقتان سانانى جاڭعىرتپاي، بولاشاقتى باعدارلاۋ دا وڭايعا سوقپاس»، - دەيدى عالىمدار.

اۆتور: سامال قابىشيەۆا