ەربول تىلەشوۆ: الاش اسكەرىنىڭ رۋحىن جاڭعىرتۋىمىز كەرەك

استانا. قازاقپارات - ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ- ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ەربول تىلەشوۆ الاش اسكەرى تۋرالى بەرىك ءابدىعاليدىڭ كىتابىندا ەل بىلمەيتىن جۇزدەگەن ادامداردىڭ اتى- ءجونى كەزدەسەتىنىن ايتادى،

 دەپ حابارلايدى «قازاقپارات» ح ا ا ءتىلشىسى.

«الاش اسكەرى تۋرالى كىتاپتى ءبىر جارىم ايدىڭ ىشىندە 10 رەت وقىعان شىعارمىن. سەبەبى، الاش قوزعالىسىنا قاتىسقان ادامداردىڭ ءارقايسىسىنىڭ تەگىن بىلەمىن. بۇل تۋىندىنىڭ ىشىنەن اسكەري قۇرىلىم مەن اسكەرگە دەمەۋشىلىك جاساعان كىسىلەر تۋرالى وقىدىم. وسى كىتاپتى جۇيە- جۇيەمەن وقۋدىڭ ماڭىزى زور. سەبەبى، تۋىندىدا تاريحي ماتەريالدار وتە كوپ. رومان ەمەس، تاريحي كىتاپ بولعاننان كەيىن قابىلداۋ وتە قيىن. تۋىندىنىڭ ىشىندە 11000 فاميليا كەزدەسەدى. سونىڭ ىشىندە الاشتى زەرتتەپ جۇرگەن مەنىڭ وزىمە تانىس ەمەس 700 فاميليانى تاپتىم. ونىڭ ىشىندەگى جۇزدىككە دەيىن، ماسەلەن اتتى پولكتىڭ ءتورتىنشى جۇزدىگىنىڭ ساربازى دەگەنگە دەيىن مالىمەت بەرىلگەن»، - دەيدى عالىم.

ەربول تىلەشوۆتىڭ ايتۋىنشا، بەرىك ءابدىعاليدىڭ ءوزى جازعانداي، الاش اسكەرلەرىنىڭ ەڭ كوپ ايقاسى تارباعاتاي، اياگوز، ءۇرجار، جەتىسۋدان قاپالعا دەيىنگى وڭىرلەردە بولعان. ايقاستارعا ەكى جارىم مىڭداي ادام قاتىسقان.

«ۋاقىت وتە كەلە سوعىستىڭ وشاعى قازاق جەرىنىڭ وڭتۇستىگى مەن شىعىسىنا ويىستى. بۇرىنعى جەر- سۋ اتتارى سوعان كۋا. گاۆريلوۆكا، انتونوۆكا سەكىلدى اتاۋلار سونىڭ كۋاسى. ءبىز بالا كەزىمىزدە چەركاسكي جەرىنە بارىپ، ونى ءبىر كەرەمەت ماقتان كورگەنبىز. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ كورسەتكىسى كەلەتىن مۋزەيلەرىنىڭ ءبىرى چەركاسكيي قورعانىسى بولاتىن. ول جەرگە زەڭبىرەگىن قويىپ قوياتىن. سوندا ول كىممەن سوعىسقانىن بۇگىنگى زاماندا عانا ءبىلىپ وتىرمىز»، - دەيدى ول.

ەربول تىلەشوۆ ءوز سوزىندە كىتاپتىڭ باستى ەرەكشەلىگى - سول كەزدەگى ايقاستارعا كىمنىڭ قاتىسقانى تۋرالى ناقتى دەرەكتەردىڭ بارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«اۆتور كوپ ىزدەنگەن. وسى ۋاقىتقا دەيىن كەنەسارىنىڭ كوتەرىلىسى كەزىندە سوعىسقان ساربازداردىڭ ءتىزىمى بىزدە جوق. ونىڭ ار جاعىنداعى حانداردىڭ سوعىسىندا كىمدەردىڭ قاتىسقانى تۋرالى دەرەكتەر دە جوقتىڭ قاسى. تاريحتىڭ شەشىمى سولاي. ءبىز الاش كەزەڭىنەن باستاپ جازبا دەرەكتەردى جيناي باستادىق. ونى ءبىر ازامات شىعىپ، مالىمەتتەردى بىزگە تابىستاۋى كەرەك ەدى. ونداي ازامات ورتامىزدان شىعىپ وتىر»، - دەگەن عالىم كىتاپتىڭ اۆتورى بەرىك ءابدىعاليعا ساتتىلىك تىلەدى.

عالىم وسى رەتتە ءبىر ماسەلەگە نازار اۋدارۋدى ۇمىت قالدىرمادى.

«ءبىز وسى دەرەكتەردى پايدالانا ءبىلۋىمىز كەرەك. ءبىز ءار وبلىس تۇگىلى، اۋىلعا دەيىن ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قۇرباندارىنا ەسكەرتكىش قويدىق. ولاردىڭ تەگىن تاقتاعا جازدىق، ماڭگى الاۋىن جاقتىق. ول دۇرىس. ول دا ءبىزدىڭ تاريحىمىز. ەندى الاشتىڭ دا ازاماتتارىنىڭ اتتارى سولاي جازىلۋى كەرەك»، - دەيدى ەربول تىلەشوۆ.

ايتا كەتسەك، بۇگىن استاناداعى ۇلتتىق عىلىمي- اكادەميالىق كىتاپحانادا تاريحشى بەرىك ءابدىعالي «الاش اسكەرى: تاريحتان تاعىلىم» تاقىرىبىندا ءدارىس وقىدى. شاراعا بەلگىلى پروفەسسورلارمەن بىرگە، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى قاتىستى. بەرىك ءابدىعالي شارا كەزىندە «الاشوردانىڭ اسكەري قۇرىلىمى» اتتى تۋىندىسىن تانىستىردى.

اۆتور: ايان بەكەن ۇلى