ءيت تە اۋا رايى جايلى «ايتا» الادى

 استانا. قازاقپارات - ادام بالاسى ەجەلدەن الداعى اۋا رايىنىڭ قانداي بولماعىن ءتورت تۇلىكتىڭ، ءۇي جانۋارلارىنىڭ كەي ارەكەتتەرىنە قاراپ- اق بولجاي بىلگەن.

مىسالى، قىستا قويدى ەرتە ورىسكە ايدار كەزدە، ەگەر سول كۇنى اۋا رايى سۋىتار بولسا، ولار سىرتقا شىققىسى كەلمەي، مازاسىزدانادى ەكەن. مۇندايدا جىلقىنىڭ ءجۇنى ءۇرپيىپ، جايىلىمعا شىعۋعا زاۋقى سوقپاي تۇرسا دا جۇرت كۇن سۋىتادى دەپ بولجاعان. سول سياقتى، ادامنىڭ «ءتورت اياقتى دوسى» -  ءيتتىڭ دە اۋا رايىن «بولجاي» الاتىنىنا كوز جەتكىزىلگەن. بۇعان قاتىستى ادامدار مىناداي جايلاردى اڭعارىپتى: ءيت شولدەمەگەن جاعدايدا دا قار جەي باستاسا نەمەسە قارعا اۋناۋدى جيىلەتسە، وندا تاياۋ ارادا بوران كوتەرىلەدى نە قاتتى اياز قىسادى.
جالپى، ءيتتىڭ قىس ماۋسىمىندا كوڭىل- كۇيى ءپاس تارتىپ تۇرادى ەكەن. سوندىقتان مۇمكىن بولسا ونى سەرۋەندەتىپ، ەركىندىككە شىعارىپ تۇرعان جاقسى. مۇنداي كەزدە كۇن سۋىتاتىن بولسا، ءيتتىڭ ءوزى-اق بۇل جونىندە ءسىزدى جوعارىدا اتالعانداي ارەكەتتەرىمەن «ەسكەرتەدى».

 ال ەگەر ەسى شىعا ەرسىلى- قارسىلى شاپقىلاپ، قۋانسا، ءبىر-ءبىرىن قۋالاپ ويناسا، وندا كۇن جىلى بولادى دەي بەرىڭىز. سول سياقتى، ول جايباراقات، شالقالاي جاتىپ كەرىلسە دە كۇن جىلى بولادى. ال ەندى ءيت دوڭگەلەنە جاتىپ، قۇيرىعىن جاستانىپ، وعان تۇمسىعىن تىعىپ جاتسا، وندا الداعى ۋاقىتتا قاتتى سۋىق، اياز بولادى. تاماقتى از جەپ، كوپ ۇيىقتاسا دا اۋا رايى بۇزىلادى ەكەن. ءيت شالقالاپ جاتىپ، ءارى- بەرى اۋناسا، وندا جەل تۇرادى، ال قاردىڭ ۇستىنە جاتسا، بوران كوتەرىلەدى. ارقاسىمەن سىرعاناسا، وندا قاتتى اياز بولادى. ال كۇن تىنىق بولىپ، قار مول جاۋاتىن كەزدە ءيت بوساڭسىپ، «ماۋباستانا» باستايتىن كورىنەدى.

جالپى، ءيتتىڭ ءيىس سەزۋ، ەستۋ ورگاندارى جاقسى دامىعان. سوندىقتان ول اۋا رايى قۇبىلىستارىن الدىن- الا سەزىنە الادى. عالىمدار وسىنداي تۇجىرىم جاساعان. سول سەبەپتى ءيت تابيعي اپاتتاردى دا الدىن- الا سەزىنىپ، مازاسى قاشا باستايدى ەكەن. مۇندايدا ول وزىنە قاۋىپسىز جەر ىزدەيدى، ءتىپتى يەسىنىڭ قوينىنا كىرىپ كەتۋگە دە ارەكەت جاسايدى دەسەدى... .مىنە، ءيتتىڭ وسىنداي دا ەرەكشەلىكتەرى بار ەكەن.

دەرەككوز: zamana.kz