العاش رەت كوزگە وتا جاساعان كىم؟

استانا. قازاقپارات - دەنساۋلىق - دەر كەزىندە قادىرى تۇسىنىلە بىلمەيتىن بايلىق.

سىرقات - جاراتۋشى تاراپىنان ءاربىر ادامعا بەرىلەتىن سىناق.

ءتان - اللانىڭ اماناتى. «اۋرۋدىڭ جاقسىسى جوق، ءدارىنىڭ ءتاتتىسى جوق»، «دەنساۋلىقتىڭ قادىرىن اۋىرعاندا بىلەرسىڭ»، «اۋرۋ كىردى - الەك كىردى»، «باس اۋىرسا، جان قورقادى» دەپ ناقىلداي بىلگەن قازاق دەنساۋلىقتى ءبىرىنشى بايلىققا دا بالايدى. پايعامبار مەديتسيناسى - عىلىمي مەديتسينانىڭ نەگىزىن قالاۋشى.

اۋرۋ جانعا باتقاندا قولداعى بارىمىزدى ساتۋعا دايار بولىپ، تاۋدى دا، سايدى دا اسىپ كەتەتىنىمىز بار. الايدا، جاراتىلىسىن بارىنەن دە ارتىق بىلەتىن جاراتۋشىنىڭ ريزا بولعان ءدىنى يسلامدا دەرتتەردىڭ شيپاسى بار ەكەنى ۇمىت قالىپ جاتادى. يسلام نەمەسە پايعامبار مەديتسيناسى - زاماناۋي عىلىمي مەديتسينادان ەم تابىلماعاندا نەمەسە شاماسى جەتكەندى جاساپ، شاراسى تاۋسىلعان ادامنىڭ جۇگىنەتىن جەرى ەمەس. پايعامبار مەديتسيناسى - عىلىمي مەديتسينانىڭ نەگىزىن قالاۋشى. سەبەبى، قۇران - عىلىمداردىڭ اناسى. ال مەديتسينانىڭ باستاۋى - ادام اتامىزدان (وعان اللانىڭ سالەمى بولسىن)، ادامداردى قاراڭعىلىقتان شىعارىپ، دۇرىس ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتۋ ءۇشىن جىبەرىلگەن پايعامبارلاردان باستالادى. بۇل ءسوزىمىزدى تابارانيدەن جەتكەن مىنا ءبىر حاديس دالەلدەي الادى: «اللا تاعالا ادامدى ءجانناتتان تۇسىرگەندە، ءجاننات جەمىستەرىن بەردى جانە قۇداي وعان ءتۇرلى كاسىپ تۋرالى ءبىلىم بەردى ءارى بارلىق نارسەلەردىڭ اتاۋىن ۇيرەتتى».

سونداي-اق، «مەديتسينانىڭ» - ارابتىڭ «ءمادات سينا»، ياعني، «سينانىڭ جاردەمشىسى» دەگەن سوزىنەن شىققاندىعىن اركىم بىلە بەرمەيدى. ءدال وسى مەديتسينا عىلىمىنىڭ اتاسى اتانعان يسلام عۇلاماسى ءابۋ ءالي يبن سينانىڭ «مەديتسينا عىلىمىنىڭ زاڭدارى» («كانون») اتتى ەڭبەگى - مەديتسينالىق ىلىمدەردىڭ ناعىز ەنتسيكلوپەدياسى رەتىندە تانىلعان. بۇل ەڭبەك سول كەزدەگى مەديتسينالىق بىلىمدەردىڭ ەكشەلەپ، سارالانعان جانە بىر جۇيەگە كەلتىرىلگەن انىقتاماسى دەرلىك.

ال قازىرگى تاڭدا مەديتسينالىق تاسىلدەردەن تىس شارالاردى قولداناتىن توپتىڭ اتاۋى بولعان «ءتاۋىپ» ءسوزى - «تابيب»، ياعني، «ەمشى» دەگەن سوزدەن شىققان. سوڭعى كەزدە تاۋىپتەردىڭ اتى زاتىنا ساي بولۋدان قالىپ، ەل- جۇرت شوشىنا قارايتىن ادامدارعا اينالۋى وكىنىشتى- اق...

ايتپاقشى، ءسىز بىلەسىز بە، سوناۋ VIII عاسىردىڭ وزىندە يسلام مادەنيەتىنىڭ بەسىگى مەن ەسىگىنە اينالعان يسپانياداعى كوردوۆا جەرىندە 50 ەمحانا بولعان ەكەن. ءدال وسى جەردە 1400 ءدارىنىڭ سيپاتتاماسى جاسالىپ، ەڭ العاش رەت ادام كوزىنە وتا جاسالادى. بۇل كەزدە ەۋروپادا مەديتسينا عىلىمىنىڭ ءيىسى ەندى عانا شىعا باستاعان ەدى. ءتىپتى، بۇل ايماقتا 400 جىلدان كەيىن عانا ەڭ العاشقى ەمحانا قۇرىلادى. ياعني، يسلام - قازىرگى عىلىمي مەديتسينانى جوققا شىعارمايدى، كەرىسىنشە ونىڭ قاينار بۇلاعى بولا وتىرىپ، بىرلەسە جۇمىس جاساۋدى ماقسات تۇتادى.

                                                              

asylarna.kz