باۋىرجان مومىش ۇلى تۋرالى دەرەكتى پوۆەست جارىققا شىقتى
بۇل ەڭبەك - 1993 -جىلى از تارالىممەن شىققان جازۋشى، جۋرناليست ءجۇنىس ىبىرايەۆتىڭ «مايدان جىرى مەن سىرى» اتتى كىتابىنىڭ ورىس تىلىندەگى اۋدارماسى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
اتالمىش كىتاپتا باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ماسكەۋ تۇبىندەگى شايقاستى باياندايتىن بۇكىل الەمگە تانىمال الەكساندر بەكتىڭ «ۆولوكولام تاس جولى» حيكاياسىنىڭ شىعۋىنا اتسالىسقاندىعىن دالەلدەيتىن ورتالىق ارحيۆتەگى مايدان كۇندەلىگى، حاتتارى مەن باياندامالارى جۇيەگە كەلتىرىلگەن.
جۋرناليستىك زەرتتەۋدىڭ اۆتورى بەك پەن مومىش ۇلىنىڭ كىتاپتى جازۋ بارىسىنداعى دراماتيكالىق ارىپتەستىگى، ادەبي شىعارماعا، سوعىستىڭ وزىنە دەگەن كوزقاراستارىنىڭ قاقتىعىسۋى تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
«جۋرناليستىك زەرتتەۋدىڭ تاقىرىبىن تاڭداۋدا مەنىڭ اكەمە ەش قيىندىق اكەلگەن جوق. سەبەبى اسكەري وقۋ ورنىندا وقىپ جۇرگەندە- اق ول الەكساندر بەكتىڭ «ۆولوكولام تاس جولى» تۋىندىسىن وقىپ، كىتاپتان دا، ونىڭ باستى كەيىپكەرى - باۋىرجان مومىش ۇلىنان دا ۇلكەن اسەر الادى. كىتاپ جاي عانا كوركەم شىعارما ەمەس، سوعىس جۇرگىزۋ جانە قورعانۋ ونەرىنىڭ كەرەمەت وقۋلىعىنا اينالعاندىعىن ول سول كەزدە ءتۇسىندى. كوپتەگەن مەملەكەتتەر بۇل كىتاپقا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. ونىڭ ۇستىنە تالانتتى كومانديرلەردىڭ ءبىرى، ماسكەۋ تۇبىندەگى جەڭىستى شايقاستاردىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى كوزى ءتىرى ەدى، ۇلكەن قوعامدىق جۇمىستى اتقارىپ ءجۇردى. بالالىق شاقتارى سوعىسقا تۇسپا- تۇس كەلگەن مەنىڭ اكەمنىڭ قاتارلاستارى مومىش ۇلىن ءپىر تۇتتى. ونىڭ كىتاپتارى ءبىر ەمەس، بىرنەشە مارتە وقىلاتىن. ءار ۇيدە «ارتىمىزدا ماسكەۋ» كىتابى بولاتىن. باتىرعا دەگەن وسىناۋ قۇرمەت كەيىن بىزگە، بالالارىنا دارىدى»، - دەيدى اۆتوردىڭ ۇلى ءادىل ىبىرايەۆ.
ونىڭ سوزىنشە، باۋىرجان مومىش ۇلى تۋرالى حيكايا ءجۇنىس ىبىرايەۆتىڭ شىعارماشىلىعىندا ماڭىزدى ءرول اتقاردى.
«اكەم «ۆولوكولام تاس جولى» رومانىنا جۋرناليستىك زەرتتەۋ جۇرگىزگەن ۋاقىتتا ول زەينەتتە بولاتىن، ءبىراق قالامىن تاستاماي، جۋرناليس رەتىندە، جازۋشى رەتىندە دە قىزمەت ەتىپ ءجۇردى. (...) وكىنىشكە وراي، دەرەكتى حيكايا بويىنشا جۇرگىزىلگەن كوپ جىلعى ەڭبەك اياقتالعان كەزدە كەڭەس وداعى دا قۇلادى. اقشا تاپشى بولعاندىقتان، كىتاپتى باسىپ شىعارۋ جۇمىسى دا توقتاپ قالدى. دەرەكتى حيكايا جارىققا شىعا ما، جوق پا، بەلگىسىز كۇيدە قالدى. ءبىراق اكەم قانشا جەردەن جۇمساق، ساليقالى كىسى بولسا دا، دىتتەگەن ماقساتىنان تانبايتىن. كومەك كوپ ۇزاماي تابىلدى. الماتى قالاسى مەدەۋ اۋداندىق اكىمدىگىنىڭ باسشىسى الەكساندر انۋفرييەۆيچ سلوبوديانيۋك كىتاپتى باسىپ شىعارۋعا قاراجات بولگىزدى. اكەم بالاشا قۋانىپ، كىتاپتىڭ العاشقى سىناق داناسىن قولىنا الىپ، تىمىسكىلەنە وزگەرىستەر ەنگىزىپ، ءار بەتىن، ءار پاراعىن سيپاپ وتىرعانى ءالى كۇنگە دەيىن ەسىمدە. اكەمە بۇل ەڭبەكتى عىلىمي ديسسەرتاتسيا رەتىندە راسىمدەپ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى اتاعىن الۋدى ۇسىندى. الايدا ول ودان باس تارتتى»، - دەيدى ءا. ىبىرايەۆ.
كوپ جىلداردان سوڭ ىبىرايەۆتار اۋلەتى بۇل قۇندى دۇنيەنى ورىس تىلىنە اۋدارۋدى شەشىپتى.
«وتانىمىزدىڭ قورعانىشى، اسا بىلگىر اسكەري باسشى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ قۇرمەتىنە ارنالادى. ماسەلە «ۆولوكولام تاس جولى» تۋىندىسىن شىعارۋداعى جارتى ەڭبەك ءبىزدىڭ وتانداسىمىزعا تيەسىلى بولعانىندا ەمەس، جۋرناليستىك زەرتتەۋدى وقىپ شىققان وقىرماندار قازاق جەرى قانداي ۇلى ادامداردى دۇنيەگە اكەلە الاتىندىعىن، ءبىزدىڭ حالىقتىڭ كەرەمەت الەۋەتىن ءبىلىپ تۇسىنگەندىگىندە. ءبىز ءسوزدىڭ، ۋادەنىڭ، ابىرويدىڭ ادامى بولا الاتىندىعىمىزدى كورسەتۋ، ءوز وتانىمىزدىڭ بوستاندىعى مەن باقىتى جولىندا كۇرەسەتىندىگىمىزدى ۇقتىرۋ»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ىبىرايەۆ ءجۇنىس اقاتاي ۇلى - جازۋشى، جۋرناليست (1928-2002).
12 -قازاندا شىعىس قازاقستان وبلىسى، كۇرشىم اۋدانى، ماقپال اۋىلىندا تۋعان. 1959 -جىلى قاز م ۋ- دىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ جۋرناليستيكا ءبولىمىن بىتىرگەن. شىعىس قازاقستان وبلىستىق «كوممۋنيزم تۋى»، «سوتسياليستىك قازاقستان» (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») گازەتتەرىندە، «اگروپرومىشلەننىي كومپلەكس كازاحستانا» - «قازاقستان اگروونەركاسىبى» جۋرنالىندا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان.
«قازاقستان» باسپاسىندا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى بولعان. ءبىرقاتار كوركەم وچەرك كىتاپتارىنىڭ اۆتورى، كوپتەگەن جيناقتار قۇراستىرعان. م. سلۋتسكيستىڭ، ا. كۋرچاتكيننىڭ رومان، اڭگىمەلەرىن قازاقشاعا اۋدارىپ، كىتاپ ەتىپ باستىرعان. 2002 -جىلى الماتى قالاسىندا قايتىس بولعان.
اۆتور: جاسۇلان جولدىبايەۆ
