ەر تۋعان جەرىنە تارتادى

استانا. قازاقپارات - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىنداعى «ادام بالاسى - شەكسىز زەردەنىڭ عانا ەمەس، عاجايىپ سەزىمنىڭ يەسى.

تۋعان جەر - اركىمنىڭ شىر ەتىپ جەرگە تۇسكەن، باۋىرىندا ەڭبەكتەپ، قاز باسقان قاسيەتتى مەكەنى، تالاي جاننىڭ ءومىر-باقي تۇراتىن ولكەسى. ونى قايدا جۇرسە دە جۇرەگىنىڭ تۇبىندە الديلەپ وتپەيتىن جان بالاسى بولمايدى»، دەگەن جولدار ەڭسەسىن ەندى كوتەرگەن تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنا وي سالسا، دەگەن تىلەكتەمىز.

ارينە، جۇمىر جەر ادام بالاسىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن جاراتىلعان. ونىڭ قاي قيىرىندا تۇرساڭ دا، ءوز ەركىڭ. ءبىراق، قازاقتا «وتان» دەگەن قاسيەتتى ۇعىم بار. «وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ»، دەيتىن جۇرەكتى تەربەيتىن عاجاپ ءسوز تاعى بار.

ءبىز ءۇشىن قازاق دالاسىنا جەتەتىن جەر جوق. ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز: تۋعان جەرگە دەگەن پەرزەنتتىك سەزىم، اتاجۇرتقا دەگەن العاۋسىز كوڭىل تۇرعىسىندا بولماق. كەزىندە كەڭەس وداعى قۇراماسىنىڭ باپكەرلەرى تاراپىنان كوپ ادىلەتسىزدىك كورگەن جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆتى ۋكراينا ماماندارى شاقىرعان ەكەن.

كيەۆتىڭ ءدال تورىنەن ساڭعىرلاعان ءۇي، سوۆەتتىك ولشەممەن العاندا ەڭ جاقسى كولىك - «ۆولگا» بەرەمىز، باسقا دا تۇرمىستىق يگىلىكتەر بار، ەڭ باستىسى، وليمپيادا ويىندارىنا، الەم چەمپيوناتىنا جولىڭ اشىق، دەيدى ۋكراين كۇرەسىنىڭ دوكەيلەرى.

ك س ر و حالىقتارىنىڭ سپارتاكياداسىن ۇتىپ، بىرنەشە جىل قاتارىنان وداق چەمپيوناتىندا مەدال الىپ جۇرسە دە، ەڭ بولماسا، ەۋروپا چەمپيوناتىنا جولى تۇسپەگەن جاقسىلىق اعامىز كادىمگىدەي تولقيدى. ءبىراق، جەمە-جەمگە كەلگەندە اتاجۇرتىن تاستاپ كەتۋگە ءداتى شىدامايدى.

سول نيەتىنە قاراي، اللا تاعالا جارىلقادى: جاقسىلىق وليمپيادا چەمپيونى اتاندى.

سۋ دوبىنان الەم چەمپيونى، وليمپيادا جۇلدەگەرى نۇرلان مەڭدىعاليەۆكە ناعىز بابىندا جۇرگەن كەزىندە ماسكەۋدىڭ «ديناموسى» قولقا سالدى. نۇرلان ءبىراز جىل ماسكەۋدىڭ اتىنان وينادى دا، قانجىعاسىن قازاققا وتە قاجەت ولجالارعا تولتىرىپ بارىپ، ەلگە ورالدى. سول جاقتا قالىپ قويسا، قايتەر ەدىك؟

سۋ دوبىنان ەۋروپانىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى، ك س ر و- نىڭ 2 مارتە چەمپيونى اسقار ورازالينوۆ ۆەنگريا، يزرايل چەمپيوناتتارىندا شەبەرلىگىمەن تانىلدى. ۆەنگريا - سۋ دوبىنان 8 دۇركىن وليمپيادا جەڭىمپازى!

اسقار ماديار باۋىرلاردى مويىنداتىپ، ەكى جىل قاتارىنان وسى ەل چەمپيوناتىنىڭ ۇزدىك مەرگەنى بولدى. يزرايلدەن دە ماڭدايى جارقىراپ، چەمپيون بولىپ قايتتى.

اڭگىمە ىڭعايىندا ورازالينوۆقا نيدەرلاند، يتاليا، يسپانيا ەلدەرىنىڭ «قۇدا» تۇسكەنىن ايتا كەتەيىك.

اسقار بوتەن ەلدە قالعان جوق، وتانىنا ورالدى. كوگالداعى حوككەيدەن ك س ر و- نىڭ 6 دۇركىن چەمپيونى، 2 مارتە ۇزدىك مەرگەنى بەرىكقازى سەكسەنبايەۆ بىرنەشە جىل مالايزيادا وينادى.

سول ەلدىڭ ەڭ ۇزدىك شابۋىلشىسى، بىرنەشە رەت چەمپيونى اتاندى. ازيانىڭ سيمۆوليكالىق قۇراماسىنا ەندى. بەرىكقازىنىڭ عاجاپ ونەرىنە سۇيسىنگەن مالايزيا كورولى سۇلتان ازلان شاح وعان ازاماتتىق الىپ، مالاي تۋى استىندا الاڭعا شىعۋدى، بۇعان قوسا باس اينالدىراتىن ماتەريالدىق يگىلىكتەر ۇسىنادى.

ءبىزدىڭ جىگىت ومىرىنە جەتەتىن بايلىق پەن جات ەلدىڭ ماراپاتىنان ءوز وتانىنىڭ ءبىر ۋىس توپىراعىن ارتىق ساناپ، اۋىلعا قايتتى. قازىر شارۋاسى شالقىعان بيزنەسمەن. ەرماحان ىبرايىموۆقا دا قولقا سالۋشىلار بولعان. ەرماحاننىڭ تابيعي بەيىمىن، شويىن جۇدىرىعىن سىرتتان باقىلاپ جۇرگەن ا ق ش پەن كانادا پروموۋتەرلەرى 1999-جىلى حيۋستونداعى الەم چەمپيوناتىنىڭ ۇستىندە وعان «كاسىپقوي بوكسقا اۋىس»، دەپ ۇسىنىس جاسايدى.

سەنىڭ مۇمكىندىگىڭمەن اقشانى قىرىپ تابۋعا بولادى، دەيدى كاسىپقوي بوكستىڭ جىلىك مايىن شاعاتىن كوكجالدار. ەرماحان كادىمگىدەي ويلانىپ قالادى. اۋىلعا ورالعان سوڭ بولعان جايدى اكەسىنە ايتپاي ما.

سوندا ساعي اكە: «سەن قازاقسىڭ! سەن قايدا بارساڭ دا، تەك قازاقتىڭ اتىنان بار. وزگەنىڭ اتىنان العان اتاعىڭ مەن ميلليونىڭ مەن ءۇشىن تۇككە تۇرمايدى!» دەپ شورت كەسىپتى.

اكە ءسوزىن قۇپ العان ەرماحان كەلەسى، 2000-جىلى وليمپيادا جەڭىمپازى اتاندى.

جۇرەك تەبىرەنتەر تاعى ءبىر مىسال: ميللياردتان مول اساتىن ادامى بار قىتايدى مويىنداتقان قانات يسلام «ورىستانا باستاعان قازاقستانعا بارىپ نە وپا تاباسىڭ؟» دەگەن اعايىندارعا: «اتاجۇرتىمدا مىقتى مالشى بولسام دا، مەن ءۇشىن ابىروي!» دەپ ەلگە تارتىپ وتىردى.

سول نيەتىنە قاراي قادامى قۇتتى بولدى: قانات كاسىپقوي بوكستىڭ ايتۋلى شەبەرلەرىنىڭ قاتارىنا قوسىلدى. ءوز ۇلتىنىڭ ابىرويلى ۇلدارىنىڭ ءبىرى.

ەندى اڭگىمەنى باسقا ارناعا بۇرساق. كەڭەسكە قاراعان زاماندا، ودان كەيىنگى تاۋەلسىزدىك تۇسىندا جوعارىداعى سايىپ قىراندارعا قوسا وليمپيادا جانە الەم چەمپيوندارى، جۇلدەگەرلەرى بىرىنەن سوڭ ءبىرى شىعىپ جاتتى.

حوش، جەڭىستىڭ اتى - جەڭىس. كوك بايراعىڭ ميللياردتاعان حالىقتىڭ كوز الدىندا جەلبىرەپ، ءانۇرانىڭ مۇقىم دۇنيە اسپانىندا شىرقالعاننان ارتىق قانداي مارتەبە بولۋى مۇمكىن. سول مەزەت چەمپيوندى اياق-قولىن جەرگە تيگىزبەي، تىك كوتەرىپ اكەتكىڭ كەلەدى.

ەلىڭنىڭ مەرەيىن اسقاقتاتقانى ءۇشىن، ۇلتىڭنىڭ اتىن ايداي الەمگە جاريا قىلعانى ءۇشىن. ءبىراق ءومىر اعىن سۋداي جىلدام. بۇگىنگى چەمپيون ەرتەڭ جاڭا جەڭىمپازداردىڭ تاساسىندا قالادى. اتاعى، دارەجەسى تاريح شەجىرەسىندە قاتتاۋلى، ءبىراق كوزدەن كەتكەن سوڭ، كوڭىلدەن دە الىستاي بەرەدى ەكەن.

حوش، اڭگىمە ورايىمەن قازاق سپورتىنىڭ تاريحىنداعى ايگىلى چەمپيونداردىڭ ءبىرازىن ىزدەستىرىپ كورەيىكشى:

وليمپيادانىڭ 2, الەمنىڭ 5 مارتە چەمپيونى، گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنگەن ايگىلى بالۋان ۆالەري رەزانتسيەۆ قازىر ماسكەۋدە تۇرادى. وليمپيادا چەمپيونى ءارى كۇمىس جۇلدەگەرى، الەم چەمپيونى اناتولي بىكوۆ (كۇرەس) - كانادادا، وليمپيادانىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ 3 دۇركىن چەمپيونى اناتولي نازارەنكو (كۇرەس) - ا ق ش- تا، 5 مارتە وليمپيادا، 5 دۇركىن الەم چەمپيونى نەللي كيم (گيمناستيكا) - ا ق ش- تا، وليمپيادانىڭ 2 مارتە جەڭىمپازى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرنەشە دۇركىن چەمپيونى ۆالەري ليۋكين (گيمناستيكا) - ا ق ش- تا، وليمپيادا چەمپيونى ۆيكتور مازين (اۋىر اتلەتيكا) - رەسەيدە، 2 مارتە وليمپيادا جەڭىمپازى ۆلاديمير مۋراۆيەۆ (جەڭىل اتلەتيكا) - گەرمانيادا، وليمپيادا چەمپيونى ۆيتالي ساۆين (جەڭىل اتلەتيكا) - رەسەيدە، كۇرەستەن الەمنىڭ 2 دۇركىن چەمپيونى يگور راستوروتسكي - رەسەيدە، بەس سايىستان وليمپيادا جەڭىمپازى الەكساندر پارىگين - اۆستراليادا، بوكستان وليمپيادا جەڭىمپازى ۆاسيلي جيروۆ - ا ق ش- تا، گيمناستيكادان وليمپيادا جەڭىمپازى ۆلاديمير نوۆيكوۆ - ا ق ش- تا، جۇزۋدەن الەم چەمپيونى ۆلاديسلاۆ پولياكوۆ - ا ق ش- تا، بوكستان الەم چەمپيونى يگور رۋجنيكوۆ - رەسەيدە، فۋتبولدان وليمپيادا جەڭىمپازى ەۆگەني ياروۆەنكو ۋكراينادا تۇرىپ جاتىر.

ەگەر وسىلاي كەتە بەرسەك، كەزىندە قازاق ەلىنىڭ نامىسىن قورعاپ، كەيىن تاعدىردىڭ جازۋىمەن وزگە ەلدەرگە كوشىپ كەتكەن چەمپيونداردى تۇگەندەپ شىعۋ وڭايعا سوقپايدى. بۇلاردىڭ ءبارى بىردەي ءىز-ءتۇزسىز كەتكەن جوق. قازاق ەلىنە ات ءىزىن سالىپ تۇراتىندارى بار.

ۆالەري رەزانتسيەۆ پەن نەللي كيمدى ەلدەگى ءىرى جارىستار كەزىندە سيرەك تە بولسا، كورىپ تۇرامىز. ەۆگەني ياروۆەنكو فۋتبول مايدانىنىڭ بەل ورتاسىنان توبە كورسەتىپ قويادى. تاياۋ جىلدارى اناتولي بىكوۆ الماتىعا كەلىپ كەتتى.

گرەكيادا تۇراتىن اتاقتى فۋتبولشى ەۆستافي پەحليەۆانيدي جاقىندا ءوزىنىڭ ۇستازى تيمۋر سەگىزبايەۆقا سالەم بەرە كىرىپ شىقتى. ءبىر جىلدارى الەكساندر پارىگيننىڭ باسپا سوزدە اۆسترالياعا بەكەر كەتكەندىگىن ايتىپ، وكىنگەن سۇحباتى جاريالاندى...

ءبىز باسقا جۇرتقا قونىس اۋدارعان جوعارىداعى ساڭلاقتاردى كىنالاۋدان اۋلاقپىز. بىزدىكى، كىم قايدا ءجۇر دەگەندى حاتقا ءتۇسىرىپ قويساق دەگەن نيەت قانا.

وزگە ەلدەرگە كوشكەن چەمپيونداردىڭ قاي-قايسىسى دا قازاق ەلى دەسە، ەلەڭ ەتە تۇسەرى ءسوزسىز. سەبەبى، ءبىزدىڭ حالىقتىڭ قوناقجايلىعى، جومارتتىعى، مەيىرىمى - تالاي ۇلىستاردى ءتانتى ەتكەن تابيعي قاسيەت.

پرەزيدەنت اتالمىش ماقالاسىندا: «ءبىز «جانىڭدا ءجۇر جاقسى ادام» دەگەن ءسوزدىڭ بايىبىنا بارا بەرمەيمىز. شىن مانىندە، تاۋەلسىزدىك داۋىرىندە ءوزىنىڭ ەڭبەگىمەن، بىلىمىمەن، ونەرىمەن وزىپ شىققان قانشاما زامانداستارىمىز بار. ولاردىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولدارى - كەز كەلگەن ستاتيستيكادان ارتىق كورسەتكىش»، دەيدى. اللاعا شۇكىر، الەمدىك ايتۋلى سىنداردا ۇلت مەرەيىن كوتەرگەن جۇزدەگەن سايىپقىراندارىمىز ءوز ورتامىزدا عۇمىر كەشىپ جاتىر. ولاردى ەل بىلەدى، ءبارىمىز قۇرمەت تۇتامىز: جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ، سەرىك قوناقبايەۆ، داۋلەت تۇرلىقانوۆ، نۇرلان مەڭدىعاليەۆ، مارات ساتىبالديەۆ، الماس مۇسابەكوۆ، ايتجان شاڭعارايەۆ، سەرىك قالىمبايەۆ، اسىلبەك قيلىموۆ، بەرىكقازى سەكسەنبايەۆ، باقتيار بايسەيىتوۆ، اسقار ورازالينوۆ، جومارت ساتىبالدين، قانات، تالعات، جانات بايشولاقوۆتار، ەرماحان ىبرايىموۆ، بولات ءجۇمادىلوۆ، باقتيار ارتايەۆ، ارداق نازاروۆ، ماۋلەن مامىروۆ، سەرىك ساپيەۆ، باقىت سارسەكبايەۆ، نۇرباقىت تەڭىزبايەۆ، الماس وتەشەۆ، دانيار ەلەۋسىنوۆ، ادىلبەك نيازىمبەتوۆ، مەرەي اقشالوۆ، جانىبەك ءالىمحان ۇلى، المات كەبىسبايەۆ، نۇرماحان تىناليەۆ... بۇلاردىڭ قاي-قايسىسى دا وتانىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن تەر توگىپ جۇرگەن ازاماتتار.

ءبىرى مينيستر بولعان، ءبىرى دەپۋتات، ەندى ءبىرى شارۋاشىلىعى دوڭگەلەنگەن كاسىپكەر. مەملەكەتتىك مەكەمە باسقارىپ وتىرعاندارى قانشاما. ەڭ باستىسى، ارداقتى ۇلدارىنىڭ قادىرىن ءبىلىپ، قاسيەتىن تانيتىن ەلى ورنىندا!

ولاي بولسا، وسى مىقتىلاردىڭ وكشەسىن باسا قالىڭ قولداي تۇتاسقان جاستار كۇنى ەرتەڭ اعالارى سالعان داڭعىلعا تۇسەتىنى داۋسىز. بۇل دەگەنىڭىز، مەملەكەتتىڭ اۋىزبىرلىگى مەن بەرەكەسىنىڭ ايناسى، ءارى جىگىتتەرىمىزدىڭ ۇلتتىق سەزىمىنىڭ ورنىقتىلىعىن، كۇشتىلىگىن بىلدىرسە كەرەك.

«تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك تۋعان ەلگە - قازاقستانعا دەگەن پاتريوتتىق سەزىمگە ۇلاسادى»، دەيدى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

الاش جۇرتىنا، كەيىنگى وسكەلەڭ ۇرپاققا كەرەگى دە وسىنداي اتالى ءسوز ەكەنى انىق. قازاقتىڭ قازاق ەلىنەن باسقا وتانى جوق! مۇنى ۇلت نامىسىنىڭ شارقايراعىنداي سپورت ساڭلاقتارى جان جۇرەگىمەن ۇعىنارى داۋسىز.

قىدىربەك رىسبەك

Egemen.kz