قولعا قارۋ الىپ، ءوز جەرىمىزدى ازات ەتۋگە دايارمىز - ءازىربايجان پرەزيدەنتى

ءازىربايجان جاعى كەزىندە وزىنە قاراعان تاۋلى قاراباق رەسپۋبليكاسى جانە ارمياندار باسىپ العان جەتى اۋداندى كەرى قايتارعىسى كەلەدى. ال ارمەنيا بەرگىسى جوق.
كەشە ءازىربايجان سىرتقى ىستەر ءمينيستىرى ەلمار مامەدياروۆ «ەگەر ەكى ەل اراسىنداعى كەلىسىم دۇرىس شەشىلەتىن بولسا، تاۋلى قاراباق ءازىربايجاننىڭ قۇرامىندا ءوز الدىنا اۆتونوميا بولۋى قۇقىعىنا يە بولادى» دەپ مالىمدەمە جاسادى. ءبىراق بۇعان ارمەنيا كونە مە؟ ەكىنشىدەن تۇرعىندارىنىڭ باسىم بولىگىن ارمياندار قۇراپ وتىرعان تاۋلى قاراباق رەسپۋبليكاسى قالاي قارايدى؟ ماسەلە وسىندا. ويتكەنى بۇعان دەيىنگى كەلىسسوزدە دە بۇل ماسەلە تالاي كوتەرىلگەن. ءبىراق تاراپتار ءبىر جاقتى كەلىسىمگە كەلە الماعانى بەلگىلى.
ەسكە سالا كەتەتىن بولساق، 1992-1994 - جىلعى تاۋلى قاراباق ءۇشىن بولعان قاندى قاقتىعىستا ارمياندار ءازىربايجان جەرىنىڭ 20 پايىزىن باسىپ العان ەدى. سول سوعىستا ەكى جاقتان 35 مىڭعا جۋىق ادام قازا تاپتى. 1 ميلليوننان استام حالىق تۇرعان جەرىن تاستاپ، بوسىپ كەتتى. 1994 - جىلى مامىردا ەريەۆان مەن باكۋ بەيبىت بىتىمگە كەلىپ، سوعىس توقتادى. ءبىراق ارمياندار باسىپ العان جەرىن ءازىربايجانعا قايتارعان جوق. سودان بەرى ءتۇرلى اراعايىن بولعانداردىڭ ارقاسىندا ەكى ەل اراسىندا كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ كەلەدى. ءتىپتى ەۋروپانىڭ قاۋىپسىزدىك جانە ىقتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ اياسىندا تاۋلى قاراباق ماسەلەسىمەن اينالىساتىن مينسك توبى قۇرىلىپ، داۋدى بەيبىت تۇردە شەشۋگە كۇش سالۋدا. ءبىراق ناتيجە كورىنبەيدى.
سودان بولار، كەلىسسوزدەردەن ءۇمىتىن ۇزگەن ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ: «ارينە، داۋلى ماسەلەنىڭ بەيبىت تۇردە رەتتەلگەنىن قالايمىز. الايدا 90 - جىلداردان بەرى ءىستىڭ وڭتايلى شەشىمىن تاپقانىن كورگەن جوقپىن. ۇنەمى ارميان جاعى ءتۇرلى سىلتاۋدى العا تارتىپ، جانجالعا نۇكتە قويۋدىڭ ورنىنا ۋشىقتىرىپ كەلەدى. بۇعان كونۋگە بولمايدى. ارميانداردىڭ قول استىندا قالعان جەتى اۋدان مەن قاراباق - ءازىربايجانداردىڭ ەجەلگى اتامەكەنى. اتا- بابا قانى تامعان جەردە وزگە ۇلتتى ۇنەمى تايراڭداتىپ قويا المايمىز. ەگەر دە ماسەلە بەيبىت شەشىلمەيتىن بولسا، قولعا قارۋ الىپ، ءوز جەرىمىزدى ازات ەتۋگە دايارمىز. ويتكەنى جەر داۋىنا بايلانىستى الەمدە كەيبىر مەملەكەتتەر اراسىندا 40-50 جىل شەشىمىن تاپپاعان، قورىتىندىسى جوق كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. ءبىراق بىزدە ونداي ۇزاق مەرزىمدى كەلىسسوزدەر بولمايدى، ارميان جاعى نە «ءيا»، نە «جوق» دەپ كەسىمدى ءسوزىن ايتۋى ءتيىس.
اينۇر قازىكەنوۆا
«ايقىن» گازەتى