جىل قورىتىندىسى: الەۋمەتتىك جەلىنى «شۋلاتقان» وقيعالار - فوتو، كەسكىن
الەۋمەتتىك جەلىدەن باس المايتىن ادامدار ءۇشىن بۇل ۋاقىت «ءولتىرۋدىڭ» مىقتى كۇشى دەسەك، قوعامدا ادىلەتتىك ورناتۋعا كەلگەندە دە الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ەكىنشى كۇشىن بايقاۋعا بولادى. تاس جۇرەك انا، تاستاندى بالا قازاقستاندىقتار 2015 -جىلدى شىعارىپ سالىپ، 2016 -جىلدىڭ العاشقى جۇمىس كۇندەرىنە كىرىسىپ تە ۇلگەرمەگەن ەدى. كەنەت الەۋمەتتىك جەلىدە دارەتحانانىڭ شۇڭقىرىنا تۋعان اناسى كومىپ كەتكەن نارەستە تۋرالى ۆيدەو تاراپ كەتتى. حالىقتىڭ توبە شاشى تىك تۇردى. ونىڭ ۇستىنە، قۇتقارۋشىلار ءسابيدى قۇتقارىپ جاتقان ساتتەن ادام جانى تۇرشىگەتىن ساتتەردى ءتۇسىرىپ العان. الەۋمەتتىك جەلى ءدۇر سىلكىندى. ءتىپتى، وسى بوبەك تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدەن ەستىگەندەر اراسىندا بالانى اسىراپ الۋعا نيەت تانىتقان وتباسىلار كوپ بولدى. انىقتالعانىنداي، ءسابيدىڭ اناسى 1994 -جىلى تۋعان كەلىنشەك ەكەن. بۇل وقيعا 2016 -جىلعى قاڭتاردىڭ 3 ىندە ورىن العان. الەۋمەتتىك جەلىدەگى اقپاراتتار لەگىنىڭ ارقاسىندا نەبارى 5 كۇننەن كەيىن بالاسىن ولىمگە يتەرمەلەگەن انا تابىلعان ەدى. قازىر كىشكەنتاي ءبۇلدىرشىن بالالار ۇيىندە جاتىر.
بۇل وقيعانىڭ شۋى باسىلماي جاتىپ، جامبىل وبلىسىندا ادام سەنبەس، ەشبىر سەريالدا كەزدەسپەگەن سۇمدىق تىركەلدى. 13 -قاڭتار كۇنى بوستاندىق - اقكول تاس جولىنىڭ بويىندا جاڭا تۋعان ۇل بالانىڭ دەنەسى تابىلدى. بۇل ءسابيدى ءۇشارال اۋىلىندا تۇراتىن قىزدىڭ تاستاپ كەتكەندىگى تۋرالى دا حابار تاراتقان الەۋمەتتىك جەلى بولاتىن. بۇكىل ەل الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تاراعان اقپارات جالعان شىعار دەپ سوڭىنا دەيىن ۇمىتتەندى. جوق. راس ەكەن. نەبارى 10 -سىنىپتا وقيتىن قىز جول-جونەكەي بوسانىپ، ونى بوساندىرىپ العان وگەي اناسى ۇل بالانى ءجۇرىپ بارا جاتقان كولىكتىڭ تەرەزەسىنەن لاقتىرىپ جىبەرىپتى. الەۋمەتتىك جەلى قىزدى عانا ەمەس، بالانىڭ اكەسىن دە، مەكتەپ ۇستازدارىن دا، اناسىن دا، ءتىپتى، ەشتەڭەدەن حابارى جوق كولىك جۇرگىزۋشىسىن دە جازالاۋدى تالاپ ەتتى. اقىرىندا، بۇل ءىس جامبىل وبلىسى اكىمىنىڭ قۇلاعىنا جەتىپ، ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، 16 جاستاعى قىز وقىعان مەكتەپ ديرەكتورى، سىنىپ جەتەكشىسى مەن مەكتەپتىڭ مەدبيكەسى جۇمىستان قۋىلدى. ال، قىزعا، اناسىنا جانە قىزدى جۇكتى كۇيىندە تاستاپ كەتكەن جىگىتكە قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. ال، كولىك جۇرگىزۋشىسى التى ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە ايىپپۇل تولەيتىن بولدى.
الەۋمەتتى شۋلاتقان اۋباكىروۆ ءولىمى
2016 -جىلدىڭ اقپانىندا دا الەۋمەتتىك جەلى اسا قۋانتارلىق جاڭالىق تاراتقان جوق. 3 -اقپاندا كەشكە قاراي بەلگىسىز بىرەۋدىڭ قوڭىراۋىنان كەيىن ۇيىنەن شىعىپ كەتكەن ستۋدەنت ەراسىل اۋباكىروۆ قايتىپ ورالمادى. ءتورتىنشى اقپاننان باستاپ استانا مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى ەراسىل اۋباكىروۆتىڭ سۋرەتى بۇكىل عالامتوردى ارالادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ستۋدەنتتەرى مەن ەراسىلدىڭ جاقىندارى ونىڭ سۋرەتىن استانانىڭ بۇرىش-بۇرىشىنا ءىلىپ، الەۋمەتتىك جەلىدە ميلليونداعان وقىرمانى بار توپتار قۇردى. ءۇمىت كوپ ەدى. ءبىراق، ەراسىلدىڭ جوعالعانى تۋرالى اقپارات قالاي تەز تاراسا، ونىڭ قازاسى تۋرالى دا اقپارات سولاي تەز تارادى. ءتىپتى، ونىڭ قارعا كومىلگەن ءمايىتىنىڭ سۋرەتى بەلگىسىز ادامدار ارقىلى الەۋمەتتىك جەلىنى شارلاپ كەتتى. ەراسىل اۋباكىروۆتى ايان مەيىربايەۆ اتتى كاسىپكەر ءولتىردى دەگەن كۇدىك بولدى دا اقىرىندا ستۋدەنتتى نۇربەك ءاجىمباي مەن تاعى ەكى ورىس ازاماتى ءولتىردى دەگەن شەشىم شىقتى. نۇربەك ءاجىمباي 20 جىلعا سوتتالدى. قوعام مەن الەۋمەتتىك جەلى جابىق وتكەن سوتتىڭ ءادىل ءارى اشىق وتكەنىنە سەنبەدى. قازىر يۋتۋب جەلىسىندە ەراسىل اۋباكىروۆتىڭ ولىمىنە قاتىستى بۇكىل بەينەماتەريال تاراپ كەتتى.
ءتىپتى، ايان مەيىربايەۆتىڭ اپكەسى ايىم مەيىربايەۆا ءىنىسى اياننىڭ كولىگىندە جاتقان ەراسىلدىڭ ءمايىتىن قالاي تاۋىپ الىپ، ونى يەن دالاعا قالاي شىعارعانى بەينەلەنگەن ۆيدەو دا اشىق قولدانىستا تولىپ ءجۇر.
«كىم قانداي جالاقى السا، ول سوعان ساي جۇمىس ىستەيدى»
ءساۋىر ايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ وسى كوكتەمدە سايلانعان دەپۋتاتتارى حالىق تاراپىنان قاتتى «سوققى» الدى. الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى قىزمەتتىك ۇيلەر دايىن بولعانشا، استاناداعى ەڭ قىمبات بەس جۇلدىزدى قوناق ۇيلەردىڭ ءبىرى - «پەكين پالاس» قوناق ۇيىندە تۇرىپ جاتىر دەگەن اقپارات تارادى.
بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى دەپۋتاتتارمەن بايلانىسقا شىعىپ، ولاردىڭ راسىمەن دە قىمبات قوناق ۇيدە تۇرىپ جاتقانىن انىقتاپ بىلگەن ەدى. الايدا، بۇل كەيبىر دەپۋتاتتارعا ۇناماعان سياقتى، سەبەبى گۇلجان قاراعۇسوۆا «كىمنىڭ جالاقىسى كوپ بولسا، سول جاقسى جەردە تۇرۋعا مىندەتتى» دەپ، حالىقتىڭ اشۋىن كەلتىرگەن ەدى. بۇل سوزىنەن كەيىن دەپۋتات الەۋمەتتىك جەلىدە وتكىر سىن مەن كۇلكىنىڭ استىندا قالدى. اقىرى كەشىرىم سۇراپ، حالىققا ايتپاق ويى باسقا ەكەنىن دالەلدەۋ ءۇشىن بىرنەشە مارتە «تاپسىرىس» بويىنشا سۇحبات بەردى.
ال، پارلامەنتتىڭ شارۋاشىلىق ءبولىمى بولسا، دەپۋتاتتار جاتقان قوناق ءۇيدىڭ ءبىر كۇنگى باعاسى 120 مىڭ ەمەس، نەبارى 29 مىڭ تەڭگە دەگەن اقپاراتقا «سەندىردى».
سافاردىڭ سوڭعى ساپارى
2016 -جىلدىڭ 16 -شىلدە كۇنى ءانشى- كومپوزيتور ەركەش شاكەيەۆتىڭ ۇلى سافار شاكەيەۆ ءىز- ءتۇزسىز جوعالىپ كەتتى. ول سوڭعى رەت الماتى قالاسىنداعى ەسەنتاي كولىنە جاقىن ماڭدا ورنالاسقان بانكوماتقا بارىپ، اقشا شەشەدى دە ءىزىم- قايىم جوق بولادى. تانىمال كومپوزيتور بۇل اقپاراتتى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تاراتىپ، ۇلىنان ءبىر حابار بىلەتىن ادامعا قوماقتى سىياقى بەرەتىنىن جازدى. سافاردى 14 كۇن ىزدەگەن پوليتسيا مەن ەرىكتىلەر ونىڭ دەنەسىن ەسەنتاي كولىنەن تاپتى. «ۇلىم وقىستان قايتىس بولدى. ول ەسەنتاي كولىنىڭ دامباسىنداعى جاعاعا وتە جاقىن تۇرعان. مەنىڭ ويىمشا، جاعا سىرىلىپ كەتكەن. سەبەبى، سافار قۇلاپ كەتكەن جەرگە قازىر جاقىنداۋ مۇمكىن ەمەس. سافاردى سوڭعى رەت كورگەن ايەل ول وزەنگە بەتى- قولىن جۋىپ تۇرعانىن كورىپتى. جانە دە سافار جاقىنداپ بارعان سول جاعانى دا انىق كورسەتتى. الايدا، ول جاعا ءقازىر قۇلاپ قالعان»، - دەپ جازدى ەركەش شاكەيەۆ ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنا.
ياعني، قايعىدان قان جۇتقان اكە سافار ءوز وزىنە قول جۇمسادى نەمەسە ونىڭ دەنەسىن بىرەۋلەر وزەنگە لاقتىرىپ كەتتى دەگەن اڭگىمەلەرگە نۇكتە قويدى. ەركەش شاكەيەۆ ۇلىنىڭ قازاسىنان كەيىن ءۇش ايدان سوڭ، ول تۋرالى اسەرلى فيلم ءتۇسىرىپ، ۇلىنىڭ كوپ ادام بىلمەيتىن تالانتتى تۇستارىن اشىپ كورسەتتى.
اكتريسا مينيسترگە قارسى
بيىل باسى ەڭ كوپ داۋعا قالعان شەنەۋنىك - مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى شىعار. الدىمەن، «ماسكەۋ دارەتحانالارىن تازالاپ جۇرگەن قىرعىزدىڭ قىزدارىن ايايمىن» دەگەن مينيستر اناۋ- مىناۋ ەمەس، قىرعىزستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتان جاناما تۇردە سىن ەستىدى. «ۇرى مينيستر بولعانشا، ەدەن جۋعىش بولعان ارتىق» دەگەن بولاتىن كەزدەسۋلەرىنىڭ بىرىندە ا. اتامبايەۆ. ءبىر قىزىعى، اتامبايەۆتىڭ «اقىرعان» مالىمدەمەسىنىڭ الدىندا عانا، ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى جوعارىداعى قىرعىزدىڭ قىزدارى تۋرالى ويىن ايتقان بولاتىن. مۇحامەدي ۇلىنىڭ ايتقان «اقىلىنا» ماسكەۋدە جۇمىس ىستەيتىن قىرعىز قىزدارى دا الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى جاۋاپ قايتارعان ەدى. قىرعىز قىزدارىن سىنايمىن دەپ باسى داۋعا قالعان مۇحامەدي ۇلى كوپ ۇزاماي ەڭلىك اتتى قازاق قىزىنىڭ داۋىنا ىلىكتى.
جىل سوڭىنا تامان، ەڭلىك سىزدىقوۆا اتتى جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بۇرىنعى ستۋدەنتى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى تۋرالى ۆيدەومالىمدەمە ءتۇسىرىپ، ونى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تاراتتى. اكتريسا ماماندىعىن ءتامامداعان ەڭلىك بۇرىن ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى بولعان ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى ءوزىن بوپسالادى جانە ونى كوڭىل كوتەرۋ كەشىنە شاقىردى دەپ ايىپتادى. مادەنيەت ءمينيسترى ارينە، بۇنى جوققا شىعاردى. كەيىن، مادەنيەت ءمينيسترى ەڭلىك سىزدىقوۆانى سوتقا بەردى. ءبىراق، مۇحامەدي ۇلىنىڭ سوتقا بەرگەن ارىزىنان قىلمىستىق قۇرام تابىلعان جوق.
توبەلەسكىش تىنىكەيەۆ
ەندى دەپۋتات ەمەس 2016 -جىلى قازاقستاندا جانە الەمدە بولعان وقيعالارمەن بىرگە، مۇحتار تىنىكەيەۆتىڭ دە «ءماجىلىس دەپۋتاتى» دەگەن اتاعى كەلمەسكە كەتتى. جەلتوقسان ايىندا بۇرىنعى دەپۋتات مۇحتار تىنىكەيەۆ ماس كۇيىندە قاراعاندى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتىن ۇرىپ- سوعىپ، بالاعاتتاپ جاتقان ۆيدەو الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تەز تارادى. «ءبىزدىڭ دەپۋتاتتاردىڭ باسقا جۇمىسى جوق»، «بۇل ۆيدەو ارقىلى دەپۋتاتتار ءبىر- ءبىرىن جۇمىسقا تۇرعىزاتىنىن كورۋگە بولادى»، «تىنىكەيەۆ دەپۋتات بولۋعا لايىق ەمەس» دەگەن مازمۇنداعا پىكىردەن اياق الىپ ءجۇرۋ مۇمكىن بولمادى. جەلى ارقىلى تاراعان بۇل ۆيدەونىڭ قانداي رەزونانس تۋدىرعانىنا قاراپ، الەۋمەتتىك جەلىنىڭ راسىمەن قانداي كۇشكە يە ەكەنىن كورۋگە بولادى. مۇحتار تىنىكەيەۆ بىرنەشە كۇن «تىعىلعانىمەن»، قوعام الدىندا كەشىرىم سۇراپ، ءوز ەركىمەن دەپۋتاتتىق مانداتىنان باس تارتتى.
اۆتور: كەنجەكەي توقتامۇرات قىزى
