قىستا قانداي اۋرۋلاردان ساق بولۋ كەرەك
جىلدىڭ بۇل مەزگىلىندە، اسىرەسە، بالالاردىڭ دەنساۋلىعىنا كوبىرەك كوڭىل بولگەن ابزال. ويتكەنى، ءوسىپ كەلە جاتقان بالا اعزاسى ينفەكسيالارعا اسا سەزىمتال. اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرماۋدىڭ جولىن ىزدەگەن ءجون ەكەنىن دارىگەردىڭ قاي- قايسىسى دا ايتادى. سول سەبەپتى ساراپشىلار دا اتا- انالار ءوز بالالارىن قاۋىپتى اۋرۋلاردان قورعاي الاتىن ۆاكسيناتسيا جاساتۋ قاجەتتىگىن ۇمىتپاعانى ءجون ەكەندىگىن دە ەسكەرتىپ وتىرادى.
بۇگىندە وڭتۇستىك استانانىڭ بىلىكتى دارىگەرلەرى اق حالاتتارىن شەشىپ، اتا-انالارعا جاقىن بولىپ، جۇرتشىلىقپەن بەتپە- بەت اڭگىمەلەسۋ ماقساتىندا ەمدەۋ مەكەمەلەرىنەن تىسقارى ساۋدا ورتالىقتارىندا دەمالىپ جۇرگەن اتا- انالارمەن سۇحباتتاسۋدا. ايتا كەتەرلىگى، «ۆاكسينولوگيا» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ باستاماسىمەن «ورمانداعى دەنساۋلىق الاڭقايى» اتتى الەۋمەتتىك جوبا اياسىندا قولعا الىنعان ۆاكسيناتسيا ماسەلەلەرى جونىندەگى جىلجىمالى كەڭەس بەرۋ پۋنكتى 2016 -جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان باستاپ ىسكە اسىرىلۋدا.
«ءبىز اتا- انالارمەن كەزدەسۋىمىزدى مەديتسينالىق كابينەتتەردەن سىرت جەردە وتكىزۋدى ءجون كوردىك. اتالعان جوبا قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىنىڭ تاراپىنان قولداۋ تاپقاندىقتان ءبىز جىلجىمالى جۇمىس الاڭىمىزدا ەلىمىزدە بالالار دەنساۋلىعىمەن اينالىساتىن، يممۋنداۋ ماسەلەلەرىن جەتىك مەڭگەرگەن بىلىكتى مامانداردىڭ باسىن قوستىق. ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز اتا- انالاردىڭ ءارتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلاردان قالاي ساقتانۋ كەرەكتىگى تۋرالى سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ، ونىڭ ىشىندە ۆاكسيناتسيانىڭ جۇقپالى اۋرۋلاردان قورعاۋداعى ماڭىزدىلىعى، ەرەكشەلىكتەرى جانە ادام يممۋنيتەتى قالاي جۇمىس ىستەيتىنى تۋرالى ماسەلەلەردى پىسىقتاپ ءتۇسىندىرۋ. ءبىزدىڭ الاڭقايدا نيەۆروپاتولوگ، پەدياتر، يممۋنولوگ، اللەرگولوگ جانە ەپيدەميولوگ ماماندارى كاسىبي كەڭەستەرىن بەرەدى»، - دەدى «ۆاكتسينولوگيا» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ پرەزيدەنتى ايناگۇل قۋاتبايەۆا.
وكىنىشكە وراي، ونىڭ ايتۋىنشا، بالالاردىڭ دەنساۋلىعى ۆاكسيناتسياعا (ەكپەگە) تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىن اتا- انالاردىڭ ءبارى بىردەي بىلە بەرمەيدى. مىسالى، 2010 -جىلعا دەيىن ەلىمىزدە پنيەۆموكوكك ينفەكتسياسىنان جىل سايىن 1500 جۋىق بالا ءبىر جاسقا تولماي جاتىپ كوز جۇماتىن. سول سەبەپتى قازاقستاندىق دارىگەرلەر وسى ۆاكسينانىڭ قازاقستاندا بالالارى ءۇشىن قول جەتىمدى بولۋىنا قول جەتكىزدى. بۇل ماسەلە مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ تاپتى. سوندىقتان، قازاقستاندا 2010 -جىلدان باستاپ 2015 -جىلعا دەيىن ءار اۋماقتا كەزەك- كەزەگىمەن پنيەۆموكوكتى ينفەكسياعا قارسى ۆاكسينانى ەنگىزۋ باعدارلاماسى قابىلدانىپ، ءوز كەزەگىندە ۇلتتىق يممۋنداۋ كۇنتىزبەسىنە دە ەنگىزىلدى. 2015 -جىلدان باستاپ پنيەۆموكوكك جۇقپاسىنا قارسى ۆاكسيناتسيا بۇكىل رەسپۋبليكادا بالالار اراسىندا جۇرگىزىلەدى.
«كوپ جاعدايدا اتا- انالار ۆاكسيناتسيانىڭ سالدارىنان بالانىڭ دەنە قىزۋى كوتەرىلۋىنەن نەمەسە بالا دەنەسىندە بورتپە پايدا بولۋىنان قورقاتىنىن ايتىپ جاتادى. مەن دارىگەر رەتىندە حالىقتىڭ كوپشىلىگىنىڭ ميلليونداعان ادامداردىڭ ءومىرىن جالماپ، اسىرەسە، سۇراپىل ينفەكتسيالارعا قارسى اعزاسى توتەپ بەرە الماعان، يممۋنيتەت جۇيەسى ءالسىز بالالار اراسىندا مۇگەدەكتىككە اكەپ سوقتىرعان ىندەتتەر جايلى ۇمىتىپ قالعانىن تۇسىنەمىن. مىسالى، پوليوميەليت اۋرۋى مۇگەدەكتىكتىڭ ءار تۇرىنە اكەپ سوعادى. حيب جانە پنيەۆموكوكك ينفەكتسيالارىنىڭ اۋىر فورمالارى كەزىندە مەنينگيت، سەپسيس، پنيەۆمونيا، وتيت جانە تاعى باسقا اۋرۋلار اسقىناتىندىعىن ۇمىتپاعان ءجون.
بۇل جۇقپالاردىڭ سالدارىنان كوپ جاعدايدا بالانىڭ جۇيكە، كورۋ جانە تىنىس الۋ جۇيەلەرىنىڭ زاقىمدالۋىنا بايلانىستى مۇگەدەكتىكتىڭ پايدا بولۋى ابدەن مۇمكىن. بۇگىنگى كۇنى اتىن ەستي بەرمەيتىن كوپ اۋرۋلاردىڭ ءبىرى - سىرەسپە. ۆاكسيناتسياعا دەيىن سىرەسپەگە شالدىققان نارەستەلەردىڭ 95 پايىزى كوز جۇماتىن ەدى (ياعني ءاربىر 10 نارەستەنىڭ 9 ى). مۇنداي كەزدە ينفەكتسيانىڭ ءوزى ەمەس، اۋرۋدىڭ اسقىنۋلارى ءقاۋىپ تۋدىرادى. ارينە، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز - بالالارىمىزدى مۇنداي قاسىرەتتەردەن قورعاۋدىڭ بىردەن- ءبىر جولى ۆاكسيناتسيا جاساتۋ. ەڭ باستىسى، ۆاكسيناتسيا بالالاردىڭ دەنى ساۋ كەزىندە جاسالۋى ءتيىس.
بالانى كوكجوتەل اۋرۋىنىڭ سالدارىنان بولاتىن ۇزاق ۋاقىت («ءجۇز كۇندىك» دەپ اتالاتىن)، «توقتامايتىن» جانە ۇستاما تارىزدەس جوتەلدەن قورعاۋ ءۇشىن جاسالاتىن ۆاكسيناتسيادان نەمەسە ديفتەريا (كۇل) كەزىندەگى تۇنشىعۋدان جانە باسقا دا اۋرۋلاردىڭ سالدارىنان قورعاۋ ءۇشىن، بارلىق بالالاردا بىردەي بايقالا بەرمەيتىن دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى، ەكپە سالعان جەردىڭ قىزارۋى، ازداعان السىزدىك نەمەسە جايسىزدىق تۇرىندە كەزدەسەتىن يممۋنيتەتتىڭ پايدا بولۋىمەن سيپاتتالاتىن كەيبىر جاعىمسىز اسەرلەرگە اتا- انالار تاراپىنان از عانا توزىمدىلىك كەرەك. بۇل اتالعان كورىنىستەر بالا اعزاسىنىڭ ۆاكسيناتسياعا يممۋنيتەتتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ارنايى قورعانىش زاتتاردى (اقۋىزدار) بولىنۋىنە بايلانىستى. بۇل قۇبىلىستان قورقىپ، بالامىزدى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ اسقىنۋىنا دۋشار ەتۋدەن اۋلاق بولايىق»، - دەدى نيەۆروپاتولوگ دارىگەر ءاليا سماعۇلوۆا.
جىلجىمالى كەڭەس بەرۋ پۋنكتىنىڭ العاشقى ءىس- شاراسى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 30 -تامىز كۇنى تالدىقورعان قالاسىندا ءوتتى. ال 2016 -جىلدىڭ 4 -قىركۇيەگىندە جىلجىمالى كەڭەس بەرۋ ورنى الماتىعا كەلدى. شىرايلى الماتىدا شارالار ءار جەكسەنبى سايىن 2016 -جىلدىڭ قازان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن روزىباكيەۆ كوشەسىندەگى مەگا ويىن- ساۋىق ورتالىعىندا تاڭەرتەڭگى ساعات 11:00 دەن باستاپ، كەشكى ساعات 19:00 گە دەيىن وتكىزىلەتىن بولادى. سودان كەيىن جىلجىمالى كەڭەس بەرۋ پۋنكتى قازاقستاننىڭ باسقا قالالارىن ارالايدى. ۇيىمداستىرۋشىلار شارالاردى استانا، ورال، اقتوبە، اقتاۋ، شىمكەنت، تاراز، قىزىلوردا قالالارىندا وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر.
«اتا- انالارعا كەڭەس بەرىلىپ جاتقاندا ولاردىڭ بالالارىن ءبىزدىڭ انيماتورلار ويناتىپ، كوڭىلىن اۋلاتادى. ولار ءقاۋىپسىز ەرتەگى الەمىنە ۇقساس الاڭقايدا سۋرەت سالىپ، شارلارمەن وينايدى. وتباسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرىمەن سۋرەتكە ءتۇسىپ، لەزدە شىعارىلاتىن سۋرەتتى ارنايى سۋرەتسالعىشىمەن سىيلىققا الادى. وسىنىڭ ءبارى بالالاردىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ وتىر. ال اتا- انالار بولسا، قولايلى جاعدايدا، بالالارىنا الاڭداماي دارىگەرلەرمەن سۇحباتتاسا الادى» ، - دەدى پەدياتر- يممۋنولوگ سۆەتلانا پوستنوۆا.
ال «Mega Alma-Ata» ساۋدا ويىن- ساۋىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ەرلان نۇرماعامبەتوۆ Mega-نىڭ بۇكىل وتباسى دەمالاتىن ورىنعا اينالعانىن اتاپ ءوتتى.
قوناقتارىمىز بەن كەلۋشىلەرىمىز وتە قىمبات بولعاندىقتان، ءبىز قوعامدىق ۇيىمنىڭ جوباعا قاتىسۋ ۇسىنىسىن قۋانا قۇپتاپ، اتسالىسۋعا كەلىستىك. جوبا اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋعا، ءولىم- ءجىتىم مەن مۇگەدەكتىكتى بولدىرماۋعا باعىتتالعان. ويتكەنى دەنى ساۋ بالالار ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز!»، دەيدى ول.
