ۇيقى قانباۋى ارتىق سالماق قوسۋىڭىزعا سەپ بولادى

استانا. قازاقپارات - عالىمدار تۇنىمەن ۇيىقتامايتىن جاندارعا ارتىق سالماق پەن سۋسامىر قاۋپى تونەتىنىن ەسكەرتەدى. نەلىكتەن؟

ەڭ ءبىرىنشى سەبەبىن تابۋ قيىنعا سوقپايدى. ءبارى ۇيقاعا باتقاندا وياۋ وتىرعان ادام ءوزىن الدەنەمەن سەرگىتۋى قاجەت. ونىڭ ەڭ كەڭ تارالعان ءتۇرى - تاماق. ونىڭ ۇستىنە ءتۇن جارىمىندا الما نە ءسابىز جەيتىندەر قاتارى سيرەك. كوبىمىز قىتىرلاق كارتوپ، شوكولاد، پىسپەنان جەگەندى ءجون كورەمىز.

چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتى عالىمدارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ جۇمىسىنا قاتىسۋشىلارى ءدال وسىلاي جاساعان ەدى. ولار كۇنىنە ءۇش رەت تاماقتانىپ، ءبىر توپ 4 ساعات، ەكىنشىسى 7,5 ساعات ۇيىقتاعان. ۇدايى ۇيقىسى قانباعان قاتىسۋشىلار توبى ءار ءتۇن كالورياسى جوعارى تاعامدار جەگەن. وعان قوسا كۇنى بويى اشتىق سەزىمىن سەزىنىپ، تاعى دا جوعارى كالوريالى تاعامدارمەن اۋقاتتانعان.

ۇيقى جەتىسپەۋشىلىگى ورگانيزمدە تاعامنان الار ءلاززاتتى ارتتىراتىن حيميالىق رەاكسيانى ىسكە قوسادى. ناتيجەسىندە 4 ساعات قانا ۇيىقتاعان قاتىسۋشىلاردىڭ ورگانيزمىندە، اشتىق گورمونى، گرەلين مولشەرى ارتقان. سونىمەن بىرگە لەپتين مولشەرى (تويۋ گورمونى) ازايعان. وسىنىڭ ءوزى تويىمسىز تابەت ارىنىنا جول اشادى.

سونىمەن قاتار ۇيقى قانباۋى - كورتيزول دەڭگەيىنىڭ كۇرت وزگەرۋىنىڭ سالدارىنان تۋىندايتىن وتە كۇشتى كۇيزەلىس. كورتيزول ينسۋلين ءبولىنۋىن ۇلعايتادى. ناتيجەسىندە مولشەرىنىڭ ارتۋى سونشا، جاسۋشا رەتسەپتورلارى ونى وندىرۋدەن شارشايدى. ينسۋلين مولشەرى قالىپقا كەلگەن كۇننىڭ وزىندە ولاردى سەزبەيتىن كۇيدە قالا بەرەدى. ياعني ينسۋلينگە توزىمدىلىك پايدا بولادى. ال ول سۋسامىردىڭ 2 ءتۇرىنىڭ پايدا بولۋ قاۋپىنە اكەلەدى.

سالماققا جاۋاپ بەرەتىن كورتيزول...

ءتۇن جارىمىندا ۇيقىعا جاتۋ ادەتى سالماق قوسۋدىڭ ەڭ جىلدام جولى.

«بۇل رەتتە تاعى دا كارتيزول كىنالى. ول ينسۋليننىڭ شامادان تىس مولشەردە بولىنۋىنە سەپ بولادى. ناتيجەسىندە قانداعى گليۋكوزا دەڭگەيى تومەندەيدى. ءدال وسى سەبەپتى اشتىق سەزىمى مەن تۇندەگى تويىمسىزدىق پايدا بولادى. اسىرەسە قاراپايىم كومىرسۋلارعا دەگەن اۋەستىك ۇدەي تۇسەدى»، - دەيدى تانىمال ديەتولوگ ميحايل گاۆريلوۆ.

...جانە مەلاتونين

سونىمەن قاتار تۇنگى سەرگەكتىك ءبىزدىڭ بيو ىرعاعىمىزدى جاڭىلدىرىپ، زات الماسۋ پروتسەسىن بۇزادى. ەڭ الدىمەن مەلاتونين ءبولىنۋى بۇزىلادى. بۇل گورمون تاۋلىكتىك رەجيمدى باقىلاپ قانا قويماي، كۇنى بويى جيناقتالعان مايدى گليۋكوزاعا اينالدىرۋعا كومەكتەسەدى. مەلاتونين ءبولىنۋىنىڭ ۇدەمەلى ۋاقىتى تۇنگى 12 دەن تاڭعى 4 كە دەيىنگى ارالىقتى قامتيدى. ەگەر ادام ۇيقىعا كەش جاتسا، مەلاتونين از ءبولىنىپ، ماي قايتا وڭدەلمەي، قوردا قالا بەرەدى. ال ۇنەمى كەش ۇيىقتايتىن بولساڭىز، قورداعى جۇمسالماعان ماي جينالا بەرىپ، اقىرىنداپ سالماق قوسا باستايسىز.

ال تۇنىمەن سەسسياعا دايىندالاتىن ستۋدەنتتەر شە؟ نەمەسە قاۋىرت رەجيمدە جۇمىس ىستەيتىن ادامدار شە؟

«ەگەر از ۇيىقتاپ، از تاماقتانساق، ايتارلىقتاي ارىقتايمىز دەگەن پىكىر ۇلكەن قاتەلىك بولىپ تابىلادى. ءبىز كالوريانىڭ تاۋلىكتىك مولشەرىن ازايتقاندا نە بولادى؟ ورگانيزم كۇش-قۋاتتى ۇنەمدەي باستايدى. ناتيجەسىندە ماي قورىنىڭ پايداعا اسۋى مەن تابەت باقىلاۋىنا جاۋاپ بەرەتىن بارلىق زات الماسۋ پروتسەسىنىڭ جىلدامدىعى باسەڭدەيدى. وسى كەزەڭنىڭ وزىندە كەي ادامدار ارتىق سالماق قوسادى. ادامنىڭ مۇنداي تارتىپپەن ۇدايى ءومىر سۇرمەسى انىق. ايتەۋىر ءبىر ۋاقىتتا ادەتتەگى تاماقتانۋ تارتىبىنە كوشەتىن ءسات تۋىندايدى. ال ورگانيزم جاڭا تارتىپكە الدەقاشان بەيىمدەلىپ قالعان. زات الماسۋ پروتسەسى باياۋلاعان كەزدە ول تاعامنىڭ مۇنداي مولشەرىن كوتەرە المايدى. مايدى جۇمساۋدىڭ ورنىنا ونى جيناقتاي بەرەدى»، -  دەيدى ديەتولوگ ناتاليا گريگوريەۆا.

Stan.kz