ءوز- ءوزىڭدى تاربيەلەۋ

استانا. قازاقپارات - ءوز- ءوزىڭدى تاربيەلەۋ - ادامنىڭ جەكە باسقا كەرەكتى، وزىنە قالاعان قاسيەتتەردى دامىتۋ.

ءوز- ءوزىڭدى تاربيەلەۋ ءۇردىسى بىرنەشە تىعىز بايلانىستاعى كەزەڭدەردەن تۇرادى.

 1. ءبىرىنشى كەزەڭ. شەشىم قابىلداۋ كەزەڭى. ءبارى ءوزىنىڭ جەكە باسىن تۇلعا رەتىندە دامىتۋ كەرەك دەگەن شەشىمنەن باستالادى. وسىنداي شەشىمسىز ءوزىن- ءوزى جەتىلدىرۋ ماقساتتى تۇردە جۇرمەيدى. ودان كەيىن ءوز- ءوزىن جەتىلدىرۋدىڭ مۇمكىندىكتەرى مەن جەكە باسقا قاتىستى جۇمىس جاساۋدىڭ كەلەشەگىن باعالاۋدى ۇيرەنۋ كەرەك.

ءبىرىنشى كەزەڭنىڭ ماڭىزدى جەرى وزىڭىزگە لايىقتاپ مودەل تاڭداۋ نەمەسە ۇلگى ەتەرلىك تۇلعا تاڭداۋ قاجەت. وسى ۋاقىتقا دەيىن قالىپتاسقان مىنەز بەن كوڭىل كوكجيەگى ارقىلى، قورشاعان ورتانىڭ ىقپالىمەن ادام وزىنە لايىقتى يدەال، نەمەسە ەلىكتەۋگە تۇرارلىق تۇلعا تاڭدايدى. كەيدە ادامدار وسىنداي بولسام عوي دەپ ءبىر ءتۇرلى ابستراكتىلى مودەل تاڭدايدى. يدەال بەلگىلى ءبىر تۇلعا رەتىندە ناقتى كورىنىس تابۋى نەمەسە ونىڭ تۇيسىگىندە بەلگىلى ءبىر جاعدايلارعا بايلانىستى كورىنىس بەرۋى ىقتيمال، مىسالى، سىرتقى الپەت، سويلەسۋى، جاۋاپكەرشىلىگى جانە ت. ب.

2. ەكىنشى كەزەڭ. ءوزىن- ءوزى تانۋ. تاڭدالعان يدەالىنا قاراي ءوزىن سول تۇرعىدا تانۋى، جەتىلدىرۋگە ۇمسىنۋى كەرەك. ءوز- ءوزىن تانۋ ۇدەرىسى جەتىلۋدىڭ باعاسىن بىلۋمەن، ءوزىنىڭ جەكە قاسيەتتەرىن باعالاپ ۇيرەنۋىمەن باستالادى. باعالاۋدىڭ دارەجەسى مەن دالدىگى ادامنىڭ وزىنە بايلانىستى. ونىڭ تىلەگى مەن ءوزىنىڭ دارا قاسيەتتەرىن، كەمشىلىكتەرىن كورە بىلۋىنە قاتىستى. وسى كەزەڭدە ادامنىڭ قۇندىلىق قورجىنىن قالىپتاستىرىپ، ونىڭ قوماقتىلىعىن ناقتىلاۋعا قادام جاسايدى.

 3. ءۇشىنشى كەزەڭ. جوسپار قۇرۋ، قاراجات قامداۋ. ادام ءوزىن تاربيەلەۋگە قارجى، تاسىلدەر، ءتۇرلى جولداردى تاڭدايدى. بۇل جاۋاپتى ءسات. كەيبىر جاعداي ادامنىڭ تۇلعالىق قاسيەتتەرىنە ساي كەلەدى. ءبىلىمى، كاسىبي جەتىستىگى دەگەندەي. بۇل كەزەڭ قاجەتتى وزىندىك ۇستانىمداردىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەدى. ءوزىن تاربيەلەۋ ساباقتارىندا ادامدى بەلگىلى ءبىر مەجەنى باعىندىرۋعا جەتەلەيدى. ولاردىڭ قاتارىنا جەكە ەرەجەلەردى، جانىنا جاعاتىن ۇستانىمداردى جاتقىزسا بولادى. وسىلار ادامنىڭ ءجۇرىس- تۇرىسىن، مىنەز- قۇلقىن، ادەتتەرىن قالىپتاستىرادى. ءوز- ءوزىن تاربيەلەۋ ءۇشىن تاڭدالعان جولداردىڭ، تاسىلدەردىڭ، قاراجاتتىڭ، جەكە ادەتتەر مەن ەرەجەلەردىڭ ارقاسىندا وزىمەن جۇمىس جاساۋدىڭ جوسپارى جۇزەگە اسادى. ادام جوسپار نەمەسە باعدارلاما قۇرادى. سونىڭ اياسىندا قانداي امالداردى قولدانۋ، قانشا مەزگىلدە وزگەرۋگە بولاتىنىن ەسكەرىپ وتىرادى.

4. ءتورتىنشى كەزەڭ. جوسپاردىڭ تولىق جۇزەگە اسۋى. ناقتى ايتقاندا، الدىن- الا جۇيەلەنگەن قۇندىلىقتارعا جەتۋ ءۇشىن باعىتتالعان بەلسەندى تاجىريبەلىك جۇمىس جاساۋ. ءوز- ءوزىن تاربيەلەۋدىڭ تيىمدىلىگى جەكە تۇلعالىق باعالاۋىنىڭ ۇدەرىس بارىسىندا قانشالىقتى ارتۋىنا بايلانىستى انىقتالادى.

الەكسەي لاريچيەۆ

اۋدارعان شىنار ءابىلدا