ق ر مەملەكەتتىك حاتشىسى: استانا - ازاتتىقتىڭ ايشىقتى ءرامىزى

استانا. قازاقپارات - ەلىمىز ءۇشىن ءاربىر جىلدىڭ بەل ورتاسىندا الەمگە بەرەكەلى تىرلىگىن پاش ەتىپ، جاھانعا جاسامپاز ىستەرىن جارقىراتا كورسەتەتىن ايتۋلى مەملەكەتتىك مەرەكەلەرىنىڭ ءبىرى - استانا كۇنى ەكەنى اقيقات.

بۇل تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى گۇلشارا ءابدىقالىقوۆا بۇگىن «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان ماقالاسىندا تاراتىپ ايتقان.

قازاقپارات وسى ماقالانى وقىرماندار نازارىنا ۇسىنادى.

عاسىرلار بويى ەلدىكتى اڭساپ، ەرلىكتى جىرعا قوسىپ، ەل ورتالىعىنىڭ قازىعىن قاعۋدى مۇرات تۇتقان اسىل بابالارىمىز ءوز زامانىندا «قاشاعاننىڭ ۇزىن قۇرىعى، اق وردانىڭ تىرەۋ سىرىعى» دەپ ۇلى دالانىڭ ەركىندىگى مەن ەڭسەلىلىگىن ۇلىقتاپ وتكەنى ءمالىم. سول سياقتى استانا - ەگەمەندىكتىڭ مىزعىماس تۇعىرى، ازاتتىقتىڭ ايشىقتى ءرامىزى.

قازاقستان حالقى الداعى استانا كۇنىن ءسۇيىنشى حابارمەن، اقجولتاي جاڭالىقپەن قارسى الاتىنى دا كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنە قۋانىش ۇيالاتۋدا. ەلىمىزدىڭ ورتالىق ازيا ايماعىنان تۇڭعىش رەت بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەلىگىنە ەكى جىلعا سايلانۋى مەملەكەتىمىزدىڭ مارتەبەسىن اسقاقتاتتى. بۇل ايتۋلى جەڭىس ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ەلدەگى بىرلىكتى، الەمدەگى قاۋىپسىزدىك پەن بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋعا باعىتتالعان سىندارلى ساياساتىنىڭ جەمىسى ەكەنى اقيقات. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ دەڭگەيىندەگى بۇل اسقارالى سەنىم مەملەكەتتىلىگىمىز مىزعىماستىعىنىڭ تاريحي دالەلى، وتانىمىزدىڭ دارا دامۋىنىڭ ايشىقتى بەلگىسى، قاستەرلى تاۋەلسىزدىكتىڭ تولاعاي تابىسى.

بيىل مەملەكەتىمىزدىڭ مەرەيلى بەلەستەرىنىڭ ءبىرى - ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى. ازاتتىقتىڭ ارايلى تاڭى اتقان بۇل قاستەرلى دە مارتەبەلى مەيرامدى بۇكىل حالىق بولىپ ەلەۋلى تابىستارمەن، ناتيجەلى كورسەتكىشتەرمەن لايىقتى قارسى الۋ ەلدىگىمىزگە سىن. وتكەن جىلى 30 -قاراشادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ حالىققا جولداۋىندا اتالعان مەرەكەنىڭ ماڭىزدىلىعىنا ايرىقشا توقتالدى. مەملەكەت باسشىسى: «بۇل - تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ جولىنداعى ولشەۋسىز ەڭبەگىمىزدىڭ شيرەك عاسىرلىق بەلەسىن قورىتىندىلايتىن مەرەيلى ءسات. تاۋەلسىزدىكتى باياندى ەتۋ وعان قول جەتكىزۋدەن دە قيىن. مەملەكەتتىگىمىزدىڭ تۇعىرىن مىزعىماستاي نىعايتا ءتۇسۋ ءۇشىن بىزگە ءالى تالاي وتكەلى كۇردەلى، وكپەگى كوپ بۇرالاڭ جولداردان وتۋگە تۋرا كەلەدى»، دەگەن سىندارلى پىكىرىن تۇجىرىمدادى.

بۇگىنگى تاڭدا تاۋەلسىزدىكتىڭ ءمانى مەن مازمۇنىن، اسىل قۇندىلىعىن حالىققا جەتكىزۋدە ناقتى جۇمىستار قولعا الىندى. ەل پرەزيدەنتىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 25 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ تۋرالى» جارلىعى جاريالاندى، ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلىپ، ول تۋرالى ەرەجە مەن كوميسسيانىڭ دەربەس قۇرامى بەكىتىلدى. بىرەگەي جىلدى «بىرلىك پەن جاسامپازدىقتىڭ 25 جىلى» ۇرانىمەن مەرەكەلەۋ تۋرالى تۇجىرىمداما قابىلداندى. سول سەبەپتى، بۇل باعىتتا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ شيرەك عاسىرلىق مەرەيتويى - ەل تاريحىنداعى بەتبۇرىستى كەزەڭ ەكەنىن، ول ەلىمىزدى تۇبەگەيلى جاڭعىرتاتىن ۇلى رەفورمالار جيىنتىعى - ۇلت جوسپارىن قارقىندى جۇزەگە اسىرۋ كەزەڭىنە سايكەس كەلىپ وتىرعانىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. مەرەيلى جىل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن ودان ءارى نىعايتىپ، مەملەكەتتىلىك تامىرىن تەرەڭدەتىپ، حالىقتى رۋحاني- مادەني جاعىنان بىرىكتىرە تۇسۋگە، ساباقتاستىق پەن ساتىلاپ دامۋدى قامتاماسىز ەتۋ ىسىنە سەرپىن بەرۋى ءتيىس.

ويتكەنى، تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلباسىنىڭ سىندارلى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا بارلىق سالالاردا تابىستى رەفورمالار جۇزەگە اسىرىلدى. الەمدەگى ەڭ قارقىندى دامۋشى ەلدەردىڭ ءبىرى اتانىپ، دۇنيەجۇزى ەلدەرىنە سىيلى، ءارى مارتەبەلى مەملەكەت اتاندى. قازاقستان ەلدەگى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدى نىعايتىپ، ەتنوسارالىق جانە كونفەسسياارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋدىڭ تاريحي ۇلگىسىن تانىتتى. بەلگىلى نەمىس فيلوسوفى ءنوۆاليستىڭ «انگليا عانا ەمەس، ءاربىر اعىلشىندىقتىڭ ءوزى جەكە ارال» دەگەن ءسوزىن ەسكە الساق، ەلىمىزدىڭ ەڭ باستى بايلىعى - قازاقستان ازاماتتارى. سوندىقتان، قاسيەتتى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ قول جەتكىزگەن وسى قوماقتى تابىستارىن وتانىمىزدىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندە بەيبىت تىرلىكتە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ءاربىر ازاماتى جانجۇرەگىمەن ايرىقشا سەزىنۋى قاجەت.

تاۋەلسىزدىكتىڭ شيرەك عاسىرلىق بەلەسىندەگى تاعى ءبىر تاعىلىمدى قادام - ەلىمىزدە ۇزاق جىلدار اجال ۋىتىن سەپكەن سەمەي يادرولىق سىناق الاڭىنىڭ ءبىرجولا جابىلۋى دەر ەدىك.

1991 -جىلى 29 -تامىزدا ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» داۋىرلىك ءمانى بار تاريحي جارلىعىنا قول قويدى. سونىڭ ناتيجەسىندە، 29 تامىز قازاقستاننىڭ باستاماسىمەن بۇگىنگى تاڭدا يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس- قيمىلدىڭ حالىقارالىق كۇنى بولىپ بەلگىلەندى. بۇل تۋرالى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ ارنايى قارارى قابىلداندى. بۇل ايتۋلى داتانىڭ ادامزات تاريحىنداعى ماڭىزىن ەسكەرە وتىرىپ، بيىلعى جىلى ۆاشينگتوندا وتكەن يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى IV سامميتتە ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ ءوزىنىڭ جاڭا سىرتقى ساياسي باستاماسى - «الەم. 21- عاسىر» مانيفەسىن جاھانعا جاريا ەتتى. ماڭىزدى قۇجات حالىقارالىق تۇرعىدان كەڭ سەرپىلىس تۋعىزىپ، ب ۇ ۇ- نىڭ رەسمي قۇجاتتارىنىڭ تىزبەسىنە ەندى. مانيفەست ءوزىنىڭ وزەكتىلىگى مەن مازمۇندىلىعى بويىنشا قازىرگى تاڭدا جەر- جاھاندى الاڭداتىپ وتىرعان اسا ماڭىزدى ماسەلەلەردى قامتۋىمەن بارشا الەم جۇرتشىلىعىنىڭ نازارىنا ىلىكتى.

ەلباسىنىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تاريحي قۇجاتى قازىرگى الەمدىك شيەلەنىستەردىڭ اسقىنىپ كەتكەن تۇسىندا حالىقارالىق جاعدايدىڭ كۇرەتامىرلى ماسەلەلەرىن سيپاتتاپ بەرۋىمەن دە قۇندى. مەملەكەت باسشىسى دۇنيەجۇزىندەگى دۇمپۋلەرگە سەبەپ بولىپ وتىرعان سان

الۋان فاكتورلاردى ساراپتاي وتىرىپ، كوشباسشى ەلدەردىڭ باسشىلارىنا الاڭداۋشىلىقپەن جانە ەرەكشە ىقىلاسپەن قازىرگى الەمدىك قۇرىلىس جۇيەسىندەگى تەڭگەرىمسىزدىكتى ودان ءارى بولدىرماۋعا جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا باعىتتالعان ناقتى شارالاردى قابىلداۋعا شاقىردى. مەملەكەت باسشىسى الەمدىك قۇرىلىسقا سىن- قاتەر توندىرەتىن جاھاندىق جانە وڭىرلىك وزگەرىستەر ورىن الىپ جاتقاندىعىنىڭ ءشۇباسىز شىندىعى ايقىن بايقالىپ تۇرعان جاڭا مىڭجىلدىق ماڭىزدى ساياسي، اسكەري جانە گۋمانيتارلىق وقيعالارعا تولى ەكەندىگىن ەسكە سالدى. مانيفەستە كورسەتىلگەندەي، بەيبىتشىلىك پەن حالىقارالىق قاۋىپسىزدىككە قازىرگى قاتەرلەردىڭ مۇمكىندىگى مەن ارەكەتى بۇرىنعىلاردان الدەقايدا قاۋىپتى.

ولار وسى عاسىردا جاھاندىق سيپات الىپ، وزگە ءقاۋىپتى سەگمەنتتەردىڭ باسىن قۇرايدى. وسى جاعدايدى ەسكەرە وتىرىپ، ەلباسى بەيبىتشىلىك پەن حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى جاھاندىق ىنتىماقتاستىققا قول جەتكىزۋ ارقىلى قامتاماسىز ەتۋدىڭ سىندارلى جولىن ۇسىندى.

 

جاھاندا قالىپتاسقان وسىنداي ءقاۋىپتى جايتتەردى ەسكەرەر بولساق، الەمدىك ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىق جاعدايىندا تەك ءبىرتۇتاس جانە بەرىك توپتاسقان ۇلت قانا ءوز تاعدىرىن دەربەس ايقىنداۋعا، بولاشاعىن قۇرۋعا قابىلەتتى بولاتىنىنا تاعى دا انىق كوز جەتكىزەمىز. بيىل ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى اياسىندا «تاۋەلسىزدىك. كەلىسىم. بولاشاعى ءبىرتۇتاس ۇلت» اتتى كۇن تارتىبىمەن وتكەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XXIV سەسسياسىندا جاھاندىق ترانسفورماتسيا مەن ەكونوميكالىق تۋربۋلەنتتىك كەزەڭىندە قازاقستاندى ىلگەرى دامىتۋدىڭ شارتى رەتىندە بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمدى نىعايتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى جان- جاقتى اشىپ كورسەتىلدى. سونىڭ ءىس جۇزىندەگى ايقىن دايەكتەمەسى رەتىندە اتالعان سەسسيادا «ماڭگىلىك ەل» پاتريوتتىق اكتىسى قابىلداندى. بۇل ءمانى تەرەڭ پاتريوتتىق اكتىنى قابىلداۋ جونىندەگى ۇيعارىم ءبىراز جىلداردان بەرى ەگجەي- تەگجەيلى ەكشەلىپ، تارازىلانىپ، حالىقتىڭ جۇرەگىندەگى اسقاق مۇراتتارى سۇرىپتالعانى بەلگىلى.

ايتالىق، ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ 2014 -جىلعى 15 -جەلتوقساندا تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى جيىندا سويلەگەن سوزىندە: «حالىق ءومىرى ونىڭ كەلەسى ۇرپاعىمەن جالعاسىپ وتىرادى. سوندىقتان حالىقتىڭ ماڭگىلىگى تۋرالى ارماننان اسقاق ارمان جوق. ماڭگىلىك ەل - بۇل ەرتەڭگى كۇنگە ەسىك اشاتىن، بولاشاققا سەنىمدى ارتتىراتىن يدەيا، بۇل - كەرى قايتپايتىن جانە بەرىك تۇراقتىلىقتىڭ سيمۆولى»، دەپ ەل- جۇرتتىڭ نازارىنا سالدى.

«ماڭگىلىك ەل» پاتريوتتىق اكتىسىنە كەلەر بولساق، «ءبىز، بايىرعى قازاق جەرىندە ءبىر تاعدىر جانە تاريحي جاد ارقىلى بايلانىسقان، ۇلى دالا ەلىنىڭ داڭقتى تاريحى مەن داستۇرلەرىن جالعاستىرعان قازاقستان ازاماتتارى، كوپتەگەن ۇرپاقتىڭ تاۋەلسىزدىك تۋرالى ارمانىن ىسكە اسىرىپ، بولاشاق ۇرپاق الدىنداعى قاسيەتتى پارىزىمىزدى، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ، بىرلىك پەن تۇتاستىقتىڭ ماڭىزدىلىعىن سەزىنىپ، قوعام مەن مەملەكەتتىڭ جوعارى مۇددەلەرىن نەگىزگە الا وتىرىپ، تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىق مەرەيلى جىلىندا وسى «ماڭگىلىك ەل» پاتريوتتىق اكتىسىن قابىلدايمىز»، دەپ باستالاتىن تاريحي قۇجاتتا ەلباسىنىڭ ماڭىنا توپتاسۋ ارقىلى ءبىز ۇلى جەتىستىكتەرگە تولى جولدان وتكەنىمىز جانە بۇگىندە ءوزىمىزدى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ - قۋاتتى ءارى تابىستى مەملەكەتتىڭ ازاماتىمىز دەپ ماقتانىشپەن ايتاتىنىمىز كەلەر ۇرپاققا امانات رەتىندە تاسقا باسىلدى.

سونىمەن بىرگە، ەل ازاماتتارىنىڭ نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ تاريحي «تاۋەلسىزدىك تولعاۋىن» نەگىزگە الا وتىرىپ، بولاشاعى ءبىرتۇتاس ەل - ماڭگىلىك ەلدى قۇرۋ جولىندا بىرگە ەكەنى، ماڭگىلىك ەلدىڭ وزەگىندە قاراپايىم، تۇسىنىكتى جانە ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز ءۇشىن ەڭ قىمبات اقيقاتتار - وتباسىمىزدىڭ اماندىعى، قوناقجايلىق جانە ەڭبەكسۇيگىشتىك، تۇراقتىلىق، قاۋىپسىزدىك جانە بىرلىك، ەرتەڭگى كۇنگە دەگەن سەنىم ۇعىمدارى ورنىققانى، ماڭگىلىك ەلدىڭ مىزعىماس جەتى تۇعىرىن نىعايتۋعا، ساقتاۋعا جانە ۇرپاقتان ۇرپاققا امانات ەتۋگە شاقىراتىنى كورسەتىلدى. تاعىلىمدى قۇجاتتاعى: «ماڭگىلىك ەل، بۇل - تاۋەلسىزدىك جانە استانا. ءبىز تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋدىڭ تاريحي ۇلى ميسسياسىنا ادال بولامىز. ءبىز استانانى حالقىمىزدىڭ گۇلدەنۋى مەن قۋاتىنىڭ جارقىن بەلگىسى رەتىندە ءارقاشان ماقتان تۇتاتىن بولامىز» دەگەن سوزدەر تاۋەلسىزدىك پەن استانا ۇعىمدارىنىڭ اجىراعىسىز ءبىر ەكەنىن نەمەسە ءبىرىن ءبىرى رامىزدىك تۇرعىدا تولىقتىرىپ تۇراتىنىن تاعى دا دالەلدەي تۇسەدى.

ەڭسەلى ەلوردانىڭ ەسىلدىڭ جاعاسىنداعى بايتاق مەكەنگە كوشىرىلۋى ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ەسىمىمەن تىكەلەي بايلانىستى ەكەنى ءمالىم. وسىناۋ قۇندى يدەيانى حالىققا ۇسىنىپ، ونى جۇزەگە اسىرۋ جولىندا ەرەكشە ساياسي ەرىك- جىگەر، تۇلعالىق قاجىر- قايرات، تاباندىلىق تانىتقان ەلباسى وسى شەشىمى ارقىلى ەل دامۋىنىڭ تاعى ءبىر جاڭا ارناسىن اشىپ بەرگەنىن بۇگىنگى تاريح دالەلدەپ وتىر. بۇل تاريحي شەشىمنىڭ ءتۇپ- توركىنى تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن ەلىمىزدىڭ سەنىمدى جارقىن بولاشاعى بولۋى ءۇشىن، الەمدىك وركەنيەت ايدىنىندا كەمەمىزدىڭ وزگەلەرمەن ورەسى بىردەي بيىكتەردى بەتكە الىپ ءجۇزۋى ءۇشىن سان ويلانىپ، سان تولعانعان سارابدال دانالىقتا جاتىر. باس قالالاردى اۋىستىرۋدىڭ ءبىرقاتار حالىقارالىق تاجىريبەلەرىنە توقتالساق، تاياۋ مەرزىمدە ХХХІ جازعى وليمپيادانى وتكىزۋگە ازىرلەنىپ جاتقان برازيليانىڭ ريو- دە- جانەيرو قالاسى اتالعان ەلدىڭ بايىرعى ورتالىعى بولىپ تابىلادى. قالا حالقىنىڭ كۇرت ءوسۋى جانە شاھاردىڭ مۇحيت جاعالاۋىنا ورىن تەبۋى مەملەكەتتىڭ وزگە وڭىرلەرىمەن بايلانىسىنا ءبىرشاما قيىندىقتار تۋعىزعانى بەلگىلى. سوندىقتان، 1960 -جىلى باس قالا مارتەبەسىن ەلدىڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان برازيليا قالاسى الىپ، مەملەكەتتىڭ جان- جاقتى دامۋىنا جول اشتى.

مۇنداي مىسالدى ازيا جولبارىستارىنىڭ ءبىرى - مالايزيانىڭ ءوز استاناسى كۋالا- لۋمپۋردان جاڭا تۇرپاتتى پۋترادجايا قالاسىنا كوشىرۋ تاجىريبەسىمەن دە كەلتىرۋگە بولادى. قازاقستان پرەزيدەنتى 1997 -جىلعى 20 -قازاندا اقمولا قالاسىن سول جىلعى 10 -جەلتوقساننان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى ەتىپ جاريالاۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. ال 1998 -جىلعى 6 -مامىردا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى اقمولا قالاسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى - استانا قالاسى دەپ قايتا اتاۋ تۋرالى» جارلىعىن جاريالادى. سونىمەن، ەلىمىزدىڭ باس قالاسى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ جاڭا ەلورداسى - استانا قالاسى دەگەن جاسامپاز جاڭا اتاۋمەن الەم كارتاسىنان ويىپ تۇرىپ ورىن الدى.

ХVI عاسىردا ەرلىك پەن ەلدىكتىڭ جىرىن ەركىن تولعاعان دوسپامبەت جىراۋدىڭ «ەڭسەسى بيىك اق وردا - ەمىنە كىرەر كۇن قايدا» دەگەن ارمان- مۇراتى قازىرگى تاڭدا اقيقاتقا اينالدى. بۇگىندە استانا جاڭا عاسىردىڭ جاۋھار قالاسى رەتىندە ەل- جۇرتتىڭ ەمىنە كىرىپ، ەلدىكتىڭ سالتاناتىن سەزىنىپ، حالىقتىڭ ەڭسەسىن تىكتەيتىن شاتتىق رۋحىنىڭ شاھارى رەتىندە ورنىقتى. سول سەبەپتى، قازاقستان حالقىنىڭ ەلوردامەن ءوز تاعدىرىن، وسەر ۇرپاعىنىڭ كەلەشەگىن بايلانىستىرعىسى كەلگەن ۇكىلى ءۇمىتى استانا تۇرعىندارى سانىنىڭ كۇرت وسۋىنە نەگىز سالدى. وتكەنگە شولۋ جاساساق، 1997 -جىلعى 13 -جەلتوقساندا استانادا وتكەن سالتاناتتى جينالىستا ەلباسىنىڭ: «استاناعا سايكەس كەلۋگە ءتيىس 32 ولشەم ايقىندالدى. ولاردىڭ اراسىندا - الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر، اۋا رايى، جەر بەدەرى، سەيسميكالىق جاعدايى، قورشاعان ورتا، ينجەنەرلىك جانە كولىك ينفراقۇرىلىمدارىنىڭ، كوممۋنيكاتسيالاردىڭ قولدا بارى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆالارى، قۇرىلىس كەشەنى، ەڭبەك رەسۋرستارى جانە باسقالار. ارينە، ەلدىڭ دامۋىنىڭ الىس كەلەشەگى مەن ستراتەگيالىق مۇددەلەرى دە ەسەپكە الىنۋى ءتيىس بولدى. ءبارىنىڭ ىشىندە اقمولا نۇسقاسى نەعۇرلىم قولايلى بولىپ شىقتى»، دەگەن سوزدەرى بۇگىندە شۇعىلالى شىندىققا اينالدى.

قازىرگى ۋاقىتتا استانا ەلدىڭ بارلىق ءوڭىرى بوي تۇزەيتىن وركەندى قالالاردىڭ قاتارىندا تۇر. حالىقارالىق «Moodys» رەيتينگتىك اگەنتتىگى جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەرگە قاراعاندا، استانا بي- ەي- ەي 3 رەيتينگىنە تولىق سايكەس كەلەدى. مۇنداي كورسەتكىشكە ينۆەستيتسيا تارتۋعا قولايلى، دامۋ قارقىنى جانە الەۋمەتتىك احۋالى تۇراقتى، بولاشاعى زور سانالاتىن قالالار عانا ىلىگەدى. ونداي قالالاردىڭ قاتارىندا قازىرگى ۋاقىتتا بارسەلونا، ىستانبۇل، مادريد، ريگا سياقتى ىرگەلى شاھارلار بار. سونىمەن بىرگە، استانا ەلىمىزدىڭ ەلورداسى عانا ەمەس، ۇلكەن ەكونوميكالىق ايماق رەتىندە دە جوعارى دامۋ قارقىنىن كورسەتە باستادى. ماسەلەن، وتكەن جىلى ەلوردا قازاقستان ەكونوميكاسى ءوسىمىنىڭ 40 پايىزىن قامتاماسىز ەتتى. استانانىڭ ىشكى جالپى ءونىمىنىڭ ءوسىمى دە وزگە وڭىرلەردەن وق بويى وزىق شىعىپ، بەس پايىزدىق ءوسىمدى كورسەتتى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا وڭىرلىك جالپى ءونىمنىڭ كولەمى 4 تريلليون 560 ميلليارد تەڭگەگە جەتكەن استانا قالاسى بۇگىندە ءوسىم قارقىنى بويىنشا ەلىمىزدە ءبىرىنشى ورىندا تۇر.

سونىمەن قاتار، ەلوردادا بالالاردىڭ 84,5 پايىزى مەكتەپكە دەيىنگى بىلىممەن قامتىلعان، بالاباقشالار مەن مەكتەپتەر قۇرىلىسى جالعاسۋدا. 2015 -جىلى جاڭا تۋعان 100 مىڭ سابيگە شاققاندا انا ءولىمى 7 ادامعا تەڭ بولسا، بيىلعى ءبىرىنشى توقساندا بۇل كورسەتكىش نولگە تەڭەسكەن. ەلوردا بارلىق باعىت بويىنشا ۇلگى كورسەتۋدە. «اقىلدى قالانى» ، بالاما ەنەرگەتيكانى دامىتۋ، جىلۋمەن جابدىقتاۋ، كوشەلەردى اباتتاندىرۋ، اۆتوتۇراقتار سالۋ باعىتىندا يگىلىكتى ىستەر جۇزەگە اسىرىلۋدا. جاڭا ونەركاسىپتى دامىتۋ دا ەلوردادان باستاۋ الۋدا. مەملەكەتىمىزدىڭ ۇدەمەلى يندۋستريالىق- يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسى اياسىندا استانادا شىعارىلعان «تۇلپار- تالگو» ۆاگوندارىنان قۇرالعان جۇردەك جولاۋشىلار پويىزدارى ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنە قاتىنايدى. ەلوردالىق زاۋىتتا وتاندىق ءونىم كولەمى 20 پايىزدان اسىپ، بۇگىنگە دەيىن 400 دەن استام جولاۋشىلار ۆاگونى پايدالانۋعا بەرىلگەن.

استاناعا تورتكۇل دۇنيە كوز تىگىپ وتىرعان ىرگەلى جوبالاردىڭ ءبىرى - كەلەسى جىلى ەلوردا تورىندە وتەتىن «استانا ەكسپو-2017» مامانداندىرىلعان كورمەسى ەكەنى بەلگىلى. ايگىلى كورمەگە قاتىساتىنى جونىندە قازىرگە دەيىن دۇنيەجۇزىنىڭ 91 ەلى مەن 15 حالىقارالىق ۇيىم راستادى. ناتيجەسىندە، كەلەسى جىلى ەلورداداعى حالىقارالىق كورمەگە 3 ميلليون ادام كەلىپ، جالپى العاندا، 5 ميلليون ادام قاتىسادى دەپ مەجەلەنۋدە. 174 گەكتار اۋماقتى الاتىن كورمە نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىندا بۇگىندە 10 مىڭنان استام ادام تۇراقتى جۇمىس ىستەۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا ەنەرگيا كوزدەرىن ۇنەمدەۋ، كۇن ەنەرگياسىن بالاما قۋات كوزى رەتىندە پايدالانۋ، راديو بايلانىسى، تەكسەرۋ قۇرال- جابدىقتارى جانە باسقا دا يگىلىكتى جوبالاردى كەلۋشىلەرگە پاش ەتۋدىڭ ناقتى شارالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا.

ەلوردادا 2017 -جىلى جۇمىسىن باستايتىن «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى ەكسپو-2017 كورمەسىنىڭ جيىرما شاقتى نىسانىنا ورنالاستىرىلاتىنى دا باس قالانىڭ ىسكەرلىك الەۋەتىن ارتتىرا تۇسپەك. 20-عا جۋىق نىساننىڭ 14 ى حالىقارالىق پاۆيلون، كورپوراتيۆتى پاۆيلون، كورمە ۇيىمداستىرۋشىلار كەڭسەسى، كونگرەسس كەڭسە، كونگرەسس ورتالىق، «ۇلتتىق كۇن» پاۆيلونى، «ەنەرگيا» حولى، قالعانى باسقالاي نىسانداردى قۇراماق. بىرەگەي ارحيتەكتۋرالىق كەشەن تۇرىندەگى كورمەنىڭ مۇرالارى، سونداي-اق كورمەنىڭ كوپتەگەن ەكسپوناتتارى، عىلىمي جەتىستىكتەر مەن الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالار يننوۆاتسيالىق قازاقستاننىڭ بولاشاق ىرگەتاسىنا اينالماق. بۇلار ەلورداعا كەلەتىن مارتەبەلى مەيماندار مەن تۋريستەردىڭ نازارىن اۋدارتاتىن بىردەن- ءبىر نىساندار بولاتىنى ءسوزسىز.

«استانا» قارجى ورتالىعى حالىقارالىق قۇقىقتار نەگىزىندە جۇمىس جاسايتىن بولادى. جاڭا قارجى قۇرىلىمىنىڭ جۇمىس ءتىلى - اعىلشىن ءتىلى بولىپ بەكىتىلگەن. ارنايى قابىلدانعان زاڭدا كورسەتىلگەندەي، قارجى ورتالىعىنىڭ قاتىسۋشىلارى 2066 -جىلدىڭ ءبىرىنشى قاڭتارىنا دەيىن كورپوراتيۆتىك كىرىس سالىعىنان، مۇلىك جانە جەر سالىعىنان بوساتىلادى. ياعني، ەلۋ جىلداي وسى سالىق تۇرلەرىن تولەمەيدى. بۇعان قوسا، شەتەلدىك قىزمەتكەرلەر دە جەكە كىرىس سالىعىن تولەۋدەن بوساتىلعان. بىلايشا ايتقاندا، قارجى ورتالىعىنا ءىرى كولەمدە ينۆەستيتسيا سالاتىن الپاۋىت كومپانيالار مەن وندا جۇمىس جاسايتىن شەتەلدىك مىقتى ماماندار قۇقىقتىق جاعىنان مىقتاپ قورعالادى. ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ، مالايزيا، ب ا ءا، سينگاپۋر مەن موناكو، سونداي- اق، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى ايقىنداعان ەلدەردىڭ ازاماتتارىنا 30 كۇنتىزبەلىك مەرزىمگە ەلىمىزگە ۆيزاسىز كىرۋ قۇقىعى بەرىلگەن.

استانا تەك ساۋلەتىندە ءسان تۇنعان عيماراتتارىمەن، كەرەمەت ۇلگىدەگى كەشەندەرىمەن، ابات نۇرعا بولەنگەن بارشا بولمىسىمەن عانا ەمەس، تۇرعىندارى ىزگىلىكتى، تاتۋلىعى جاراسىمدى وڭىمەن دە وزگەشەلەنەدى. بەيبىتشىلىك قالاسى اتانعان قازىرگى ەلوردا مادەنيەت پەن ونەردىڭ ءورىستى ورداسىنا اينالدى. بۇگىنگى تاڭدا ەلوردادا 70 مادەني ورتالىق جۇمىس ىستەپ، وندا 2000-نان اسا سالا قىزمەتكەرلەرى ەڭبەك ەتەتىنى كوڭىل قۋانتارلىق جاعداي. وتكەن جىلى استانادا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى، ەل كونستيتۋتسياسىنىڭ 20 جىلدىعى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 20 جىلدىعى، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى ەلدىك دەڭگەيدە وتكىزىلىپ، وسى مەرەيتويلارعا ارنالعان 7 مىڭنان استام مادەني شارالار ۇيىمداستىرىلىپ، 3 ميلليونعا جۋىق كورەرمەننىڭ قاتىسۋى ەلوردا مادەنيەتىنىڭ ەڭسە تىكتەگەنىن ناقتى دالەلدەيدى. وتكەنگە تاعزىم جاساۋدا، ساياسي قۋعىن- سۇرگىن قۇرباندارىنا ارنالعان «الجير» مۇراجاي كەشەنىنە كەلۋشىلەر سانى تولاستاعان ەمەس. ەلورداداعى 23 كىتاپحاناداعى 700 مىڭ كىتاپ قورى استانالىقتاردىڭ رۋحاني ازىعىنا اينالىپ وتىرعانى دا يگىلىكتى كورسەتكىش. سونداي- اق، باس قالاداعى الەمدىك تالاپتارعا ساي كەلەتىن باسقا دا مادەني جاۋھارلار استانا قالاسىنىڭ تۇرعىندارى مەن مەيماندارىنا ءاردايىم ەسىگىن ايقارا اشىپ، تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ مادەني الەۋەتىن پاش ەتە بەرمەك.

وسىلايشا، شيرەك عاسىر كولەمىندە باياندى بولاشاققا قاراي بايىپتى قادامدار جاساپ كەلە جاتقان قازاقستان حالقى ءوزىنىڭ تۇپكىلىكتى مۇراتى - ماڭگىلىك ەلدىڭ قازىعىن ازاتتىقتىڭ ايشىقتى ءرامىزى استانادا قاعىپ، مىزعىماس مەملەكەتتىلىكتىڭ شۇعىلالى نۇرىن ۇلى دالا ەلىنە تاراتا بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز.

"ەگەمەن قازاقستان" گازەتى، 2016 -جىلعى 1 -شىلدە