قابدەش ءجۇمادىلوۆ: ەشكىمنىڭ اكەسىنەن قالعان مەملەكەت جوق

استانا. قازاقپارات - بۇگىن الماتىداعى «استانا» قوناق ۇيىندە «قازاقتىڭ ءتىلى مەن تاريحى - ۇلتتىڭ التىن قازىعى» دەگەن تاقىرىپتا قوعامدىق تالقىلاۋ ءوتتى.

سول جيىنعا قاتىسقان جازۋشى قابدەش ءجۇمادىلوۆ قوعامدا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ جاتقان ءتىل، تاريح، جەر ماسەلەلەرىنە قاتىستى ويىن ورتاعا سالدى.

- ۇلتتى جويۋ ساياساتى جوسپارلى تۇردە ىسكە اسىپ جاتىر. ۇلتتىڭ جانى بار. ال، ونى قۇرىتۋدىڭ بىرنەشە تەتىگى بار. سونىڭ ءبىرى - جەر. جەردەن ايىرىلعان ۇلت جويىلادى. تاعى ءبىرى - ءتىل. «ءسوزى جوعالعان ۇلتتىڭ ءوزى جوعالادى» دەپ احمەت بايتۇرسىن ۇلى ايتىپ كەتتى. ءۇشىنشى ماسەلە - تاريح. تاريح حالىقتىڭ - جادى، زەردەسى. وعان كەسىر تيسە، ۇلتتى ۇستاپ تۇراتىن ەشتەڭە قالمايدى.

بىزدە تاۋەلسىزدىك العالى بەرى 18 مينيستر اۋىسىپتى. سوندا وقۋ-اعارتۋدان كەتكەن كەمشىلىكتى، ولقىلىقتى كىمنەن سۇرايمىز؟ ەشكىم دە جاۋاپ بەرمەيدى. ءبارىن ءبۇلدىرىپ الادى دا، ساعاديەۆ تە كەتەدى ەرتەڭ. كىنانىڭ ءبارىن وزىنە ارقالاتادى دا، قويا بەرەدى. ءارقايسىسى ءبىر- ءبىر رەفورمامەن كەلەدى. مەكتەپتە ءۇش تىلدە وقىتۋ - بالالاردىڭ باسىن ءشىرىتۋ. بىزگە ۇلتتى جويۋدىڭ پروگرامماسىن جاساپ بەرگەندەي بىرەۋلەر. سونى بىرتىندەپ ىسكە اسىرىپ كەلە جاتىرمىز. مەكتەپتەرىمىز سابەت وداعىنان كەيىن كەرەمەت دامىپ كەتتى دەپ ايتا المايمىز. سول كەزدەگى عىلىمدى ساقتاي الدىق پا؟ باياعى عىلىم اكادەمياسى قايدا؟

پاندەردى ءبىر- بىرىنە قوسۋ دەگەن - نە دەگەن سۇمدىق؟ مەن ءوزىم قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ مامانىمىن. ادەبيەت دەگەن قوعامدىق ءپان، ال ءتىل دەگەن ناقتى عىلىمداردىڭ ءبىرى. ماماتەماتيكا قانداي بولسا، ءتىل عىلىمى دا سونداي. ەكەۋىن قالاي قوسىپ وقىتۋعا بولادى؟ ال ەندى تاريحىمىزعا قاتىستى. وسى جەردە جوعارعى مەكتەپتىڭ وكىلدەرى وتىر. العاشىندا 91 -جىلدان بەرگى تاريحتى وقىتامىز دەدى. ودان ءبىراز شۋ تۋىنداعاننان كەيىن، قازان رەۆوليۋتسياسىنان بەرگى تاريحتى وقىتاتىن بولىپتى. كىشكەنە كەڭىتكەن ءتۇرى. وندا ار جاعىنداعى قازاق تاريحى قايدا قالادى؟ تاريحىمىزدى ەندى-ەندى ءبىلىپ كەلە جاتقاندا، قىسقارتىپ تاستاساق نە بولادى؟ بىلتىر عانا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن وتكىزدىك. ونىڭ الدىندا باسقاشا سايراعانبىز. بىزدە حاندىق تا، مەملەكەت تە، شەكارا دا بولعان جوق دەپ. ونى مىناۋ مىسىقتىلەۋلى كورشىلەرىمىز ءىلىپ اكەتىپ، ار قاراي شۋىلداپ بارا جاتقاننان كەيىن، باسۋ ءۇشىن حاندىقتى تويلادىق. وندا دا استانا دا نە الماتى دا ەمەس، سوناۋ جامبىل جەرىنە اپارىپ شالا- پۇلا وتكىزدىك.

تاريحىمىز مىناۋ، ءتىلدىڭ داۋى الدارىڭىزدا. ال قازاقتىڭ جەرى ساۋداعا تۇسسە، شەتەلدىكتەردىڭ قولىنا وتسە، وندا قازاقتىڭ شىندىعى بىتكەنى، قىل مويىنعا تاقالعانى. ەشكىمنىڭ اكەسىنەن قالعان مەملەكەت جوق. مەملەكەت - ەشكىمنىڭ مەنشىگى ەمەس. جەر دە ەشكىمنىڭ جەكە دۇنيەسى ەمەس. جەردىڭ يەسى وزگەرسە، كيەسى دە وزگەرەدى. قاسيەتى دە جوعالادى، - دەدى جازۋشى.

ايتا كەتسەك، جيىندا قوعام بەلسەندىلەرى ۇشتىلدىلىك رەفورماسىنىڭ ۇلتتى جويۋعا باعىتتالعانىن اشىق ايتىپ، ءوز قارسىلىقتارىن ءبىلدىردى. سونداي-اق، ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرىنە قوعام بەلسەندىسى رۋزا بەيسەنبەكتەگىنىڭ 4 جارىم مىڭنان استام ادامنىڭ قولى جينالعان اشىق حاتىن تاپسىردى.

ۇلت پورتالى