يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى سامميت: قازاقستاننىڭ بەيبىت باستامالارى وزگە ەلدەرگە ۇلگى
ايتا كەتەيىك، قازاقستان - ا ق ش استاناسىنداعى سامميتكە قاتىساتىن ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىنداعى جالعىز ەل. جەر جاھان ەكونوميكالىق داعدارىستان بۇرىن، قاۋىپسىزدىك داعدارىسىن باستان كەشىپ جاتىر.
وعان ۋكرايناداعى كيكىلجىڭدەر، تاياۋ شىعىستاعى شيەلەنىستەر دالەل. ونىڭ ۇستىنە لاڭكەستەردەن ءتونىپ تۇرعان ءقاۋىپ تە قوبالجىتادى. ۆاشينگتونداعى سامميتتە ايتىلاتىن اڭگىمەنىڭ وزەگى وسى بولادى.
ا ق ش استاناسى بىرنەشە كۇنگە الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ بەيرەسمي كەزدەسىپ، تۇيىتكىلدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا مۇمكىندىك تۋدىراتىن ديالوگ الاڭىنا اينالماق. باستى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - لاڭكەستەردىڭ قولىنا جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنىڭ ءوتىپ كەتپەۋىن قاداعالاۋ.
بۇل اتوم ونەركاسىبى جونىندەگى جيىندا تالقىلاندى. وعان 350 دەن استام شەت مەملەكەتتەردىڭ ساراپشىلارى قاتىسىپ، يادرولىق ماتەريالداردى تاسىمالداۋ، ساقتاۋ ءارى پايدالانۋ جونىندە پىكىر الماستى، ۇسىنىستارىن ايتىستى.
- قازىرگى كەزدە اتوم ەنەرگياسىن بەيبىت ماقساتتا قولدانۋ كوزدەلۋدە. جاھاندىق سامميت وسى پروتسەستەردىڭ ىسكە اسۋىن رەتتەۋگە ارنالادى. ۋراندى جوعارى دارەجەدە بايىتۋ، اتوم ەلەكتر ستانسالارىن سالۋ سەكىلدى باستامالار تالقىلانادى. جيىننىڭ نەگىزگى بولىگى يادرولىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە ارنالاتىنى بەلگىلى. سوندىقتان، تەررورلىق اكتىلەر ءورشىپ تۇرعان كەزەڭدە تەرىس پيعىلدىلاردىڭ قولىنا جاپپاي قىرىپ- جويۋ قارۋىنىڭ ءوتىپ كەتپەۋىن قاداعالاۋ ماڭىزدى. قاۋىپسىزدىك سامميتىنە جينالعانداردىڭ دىتتەگەن ماقساتتارىنىڭ ءبىرى وسى بولماق، - دەدى اتوم ونەركاسىبى جانە ەنەرگەتيكا سالاسىنىڭ ساراپشىسى ەندريۋ سەممەل.
الەم ەلدەرى قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ەڭ نەگىزگى قۇجات يادرولىق ماتەريالداردى قورعاۋ تۋرالى كونۆەنتسيانى راتيفيكاتسيالاۋعا اسىعار ەمەس. الىپتار قارۋدان باس تارتقىسى كەلەتىن ەلدەرگە ءالى كۇنگە دەيىن لايىقتى كەپىلدىك ۇسىنا الماي وتىر. ال قازاقستان كەپىلدىكسىز، ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنالدان وسىدان 20 جىل بۇرىن باس تارتقانى بەلگىلى. ءبىزدىڭ ەل كەلەشەكتە ماگاتە- نىڭ ۋران قويماسىنا اينالادى. بۇل ۇيىممەن ەلىمىزدە حالىقارالىق وتىن بانكىن ورنالاستىرۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەر دە جالعاسۋدا. بۇدان بولەك، ەلدە اتوم ستانسالارى سالىنادى. قازاقستاننىڭ بۇل بەيبىت يادرولىق باستامالارى وزگە ەلدەرگە ۇلگى بولماق.
- سامميتتە بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق يادرولىق قارۋسىزدانۋ بويىنشا ماسەلەلەردى تالقىلايتىنى بەلگىلى. مەملەكەت باسشىلارى مەن اتالعان يندۋستريا كوشباسشىلارىنىڭ ازىرلەپ كەلگەن باياندامالارىنىڭ نەگىزى دە وسى باعىتتا بولماق. پرەزيدەنت ن. نازاربايەۆقا ءسامميتتىڭ اشىلۋىندا ءالعىسوز سويلەۋ قۇرمەتى بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ سىزدەردىڭ يدەيالارىزعا، باستامالارىڭىزعا كورسەتكەن قوشەمەتى بولماق، - دەدى اسا ءقاۋىپتى جۇكتەر تاسىمالداۋ كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى دجەك ەدلوۋ.
قازاقستاننىڭ يادرولىق قارۋسىزدانۋ ىسىندەگى ماڭىزدىلىعى سونشالىق، وعان ءتىپتى باعا بەرۋدىڭ ءوزى قيىن. سەبەبى، ۋاقىتتىڭ ءوزى قازاقستان ۇستانىمىنىڭ دۇرىستىعىن ءالى دە دالەلدەپ كەلەدى. وسىدان بولار، كەزەكتى ءتورتىنشى يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى سامميتتە نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ابىرويى اسقاق بولماق.
- مەن پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى يادرولىق قارۋسىزداندىرۋ سالاسىنداعى كوشباسشى رەتىندە تانيمىن. قازاقستان - وسى زۇلماتتىڭ كەسىرىن ءوز باسىنان كەشىرىپ، ودان ۋاقىتىلى باس تارتىپ، بەيبىت ءومىر تاڭداعان ەل. ورتالىق ازياداعى يادرولىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا كوشباسشى بولىپ تابىلادى. كەزىندە ۋكراينا مەن بەلارۋس تا قاۋىپتى قارۋدان باس تارتتى. ءبىراق قازاقستان بۇل قارۋمەن كۇرەستى ءالى جالعاستىرىپ كەلەدى، - دەدى يادرولىق قاۋىپتى ازايتۋ بويىنشا ەرىكتىلەر قورى ديرەكتورى سەميۋەل نانن.
