دەنساۋلىق: اقۋىز بەن امين قىشقىلدارىنىڭ پايداسى
ال اعزاداعى ەڭ ماڭىزدى نارسە اقۋىز ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. اقۋىز بۇل - امين قىشقىلدارىنىڭ نەگىزگى كوزى. امين قىشقىلدارىمەن ىشكى ورگاندار، سۇيەك جانە بۇلشىق ەتتەردىڭ قورەكتەنەتىن ەسكەرسەك، اقۋىزداردىڭ ءبىزدىڭ اعامىزداعى ءرولى زور ەكەنىن بايقايمىز.
تاعامدا ەڭ ماڭىزدى ءۇش ەلەمەنت بار: اقۋىز، ماي جانە كومىرسۋلار. ءارقايسىسىندا كالوريانىڭ كوپتەگەن مولشەرى بار. اقۋىزدا 1 گرامعا 4,1 ككال، كومىرسۋلاردا دا وسىنداي كولەمدە. ال مايدا 1 گرامعا شاققاندا 9,2 ككال كالوريا بار.
مايلى تاعامنىڭ ەرەكشەلىگى
ماي - ارتىق ەنەرگيانى ساقتاۋشى. ول اعزانىڭ بارلىق بولىگىنە تارالىپ، اعزانى تولىق ءارى تىعىز ەتىپ تۇرادى (سىرتىنان دا، ىشىنەن دە. ەگەر ماي مولشەردەن ارتىق بولسا، ىشكى ورگاندارعا تۇراقتايدى) . مۇنىڭ ءبارى زات الماسۋدى قيىنداتىپ، ادام اعزاسىنىڭ جاقسى جۇمىس ىستەۋىنە كەدەرگى كەلتىرەدى.
دەنساۋلىقتى قالاي ساقتاۋ قاجەت؟
ماكروەلمەنەتتەردىڭ تەپە- تەڭدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن اقۋىزدىڭ ءبىر كۇندىك مولشەرى تاعامدا 3,0 پايىزدان اسپاۋى كەرەك. اقۋىز ماي سياقتى ەمەس، جينالمايدى جانە دەنەدەن تەز شىعىپ كەتەدى. ال ماي ارتىق قورعا قالىپ قويادى دا، سالماقتىڭ ارتۋىنا، كوپتەگەن سىرقاتتاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەدى.
اقۋىز قانداي تاعامدا بار؟
دۇرىس تاماقتانۋ ءۇشىن وسىمدىكپەن قاتار، جاناۋار اقۋىزىن دا پايدالانعان ءجون. وسىمدىك اقۋىزدارى كۇرىش، اسبۇرشاق، ءىرى بۇرشاق جانە بۇرشاق قابىعى سويالارىندا بولادى. ال جانۋار اقۋىزىنىڭ نەگىزگى كوزى - تاۋىق، كۇركەتاۋىق، سيىر ەتى، بالىق.
اعزادا اقۋىز از بولسا شە؟
اقۋىزدى از مولشەردە پايدالانۋ ىشكى ورگاندار قىزمەتىنىڭ بۇزىلۋىنا اكەلەدى. ال بۇل جاسۋشالاردىڭ اقۋىز بەن كەيبىر امين قىشقىلدارىن ىشكى ورگانداردان الۋىنان كەيىن پايدا بولادى. اسىرەسە، ەڭ باستى بۇلشىق ەت - جۇرەك بۇلشىق ەتىنەن الۋ دەنساۋلىققا ۇلكەن ءقاۋىپ توندىرەدى.
اقۋىزدىق تاعامداردان قانداي امين قىشقىلىن الۋعا بولادى؟
ۆالين
بۇل وتە ماڭىزدى، زات الماسۋ مەن بۇلشىق ەت ۇلپالارىنا اسا قاجەتتى قىشقىل. بۇلشىق ەتتى قاتايتىپ، ولاردىڭ سەرگەكتىگىن ارتتىرادى. ۆالين ءسۇت، ەت جانە وزگە دە ءسۇت ونىمدەرىندە، سونداي- اق، جاڭعاق پەن ساڭىراۋقۇلاقتا بار.
يزولەيسين
بۇل امين قىشقىلى گەموگلوبيندى سينتەزدەۋگە قاتىسادى. سونىمەن قاتار، قانتتىڭ مولشەرىن رەتتەپ، قالىپقا كەلتىرەدى. اعزا كۇيزەلۋىنىڭ الدىن الادى. يزولەيتسين نەگىزىنەن تاۋىق ەتى، باۋىر، بالىق، جۇمىرتقا، سويا، ميندال، كەشيۋ جانە چەچيەۆيتسادا كەزدەسەدى.
تريپتوفان
بۇل قىشقىل ۇيىقىسىزدىققا ۇشىراپ، كۇيزەلىسكە تۇسكەن كەزدە پايدالى. جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋعا، سالماقتى رەتتەۋگە كومەكتەسەدى. تابەتتى تومەندەتەدى، بويداعى گورمونداردىڭ وڭدەلۋىنە اسەر ەتەدى، نيكوتيننىڭ اسەرىن تومەندەتەدى. تريپتوفان ەت، بالىق، تاۋىق، جۇمىرتقا، كۇركە ءتاۋىقو، ءسۇت ونىمدەرى، قارا شوكولاد، سامىرسىن اڭعاعى، قارا ورىك، قىزاناق، كۇنجىت، بانان، سويا جانە قۇرمانىڭ قۇرامىندا بار.
ارگينين
بۇل قىشقىل يممۋندىق جۇيەنىڭ جۇمىسىن رەتتەپ، باۋىردان ۋىتتى زاتتاردىڭ شىعۋىنا اسەر ەتەدى. سالماقتى ءتۇسىرىپ، وبىر اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى. ارگينيندى سيىر ەتى، شۆەيتسارلىق ىرىمشىك، كۇنجىت، اسقاباق دانەگى، يوگۋرت جانە جاڭعاقتان تابا الاسىز.
گيستيدين
بۇل امينقىشقىلى اعزاعا كۇيزەلىس كەزىندە، جۇقپالى اۋرۋ جانە وزگە دە سىرقاتتاردان سوڭ وتە قاجەت. اللەرگيانىڭ الدىن الىپ، مينەرالداردى سىڭىرۋگە كومەكتەسەدى. انەميا مەن اسقازان جاراسىن ەمدەۋگە وتە پايدالى. گيستيدين بالىق (تۋنەتس) ، ىرىمشىك پەن داقىلدا، تاۋىق، چەچيەۆيتسا، سويا جانە سيىر ەتىندە بار.
لەيتسين
بۇلشىق ەت، سۇيەك جانە تەرى قابىعىن رەگەنەراتسيالاۋعا كومەكتەسەدى. قانداعى قانت مولشەرىن تومەندەتىپ، بويدىڭ ءوسۋ گورمونىن وڭدەپ شىعارادى. لەيتسين بالىق، كۇرىش، ەت، چەچەۆيتسا، ءسۇت، ءسۇت ونىمدەرى، داقىل جانە جاڭعاقتا كەزدەسەدى.
ليزين
بۇل امين قىشقىلى بالالاردىڭ بويى وسىرۋگە، سۇيەكتەرىن قاتايتۋعا وتە قاجەت. كوللاگەننىڭ پايدا بولۋىنا، گورمونداردىڭ سينتەزدەلۋىنە كەرەك. ليزيندى بالىق، ەت، ءسۇت تاعامدارى، جاڭعاق جانە داقىلداردان الۋعا بولادى.
ترەونين
بۇل امين قىشقىلى كوللاگەندى سينتەزدەۋ كەزىندە اسا قاجەت. ماي الماسۋعا قاتىسىپ، يممۋنيتەتتى كۇشەيتەدى. ترەونين سۇتتە، يوگۋرتتا، جاڭعاق پەن جۇمىرتقادا جانە ءىرى بۇرشاقتا كەزدەسەدى.
مەتيونين
باۋىرعا ماي جينالۋىنىڭ الدىن الادى. تامىردا قاننىڭ ۇيۋىنا جول بەرمەي، تاماق قورىتىلۋىن جاقسارتادى. جۇكتىلىك كەزىندە توكسيكوز بەن ارتريتكە پايدالى. مەتيونين ءسۇت، يوگۋرت، سارىمساق، ەت، قاراقۇمىق، فاسول، ءىرى بۇرشاق، چەچەۆيتسا جانە جۇمىرتقا مەن بالىقتا بار.
فەنيلالانين
اۋىرۋدىڭ الدىن الىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن جاقسارتادى. تابەتتى تومەندەتىپ، كۇيزەلىسپەن جاقسى كۇرەسەدى. سەمىزدىكتىڭ الدىن الادى، بۇل امين قىشقىلى كوڭىل- كۇيدى جاقسارتادى كوللاگەن مەن ءەندروفيندى شىعارۋعا كومەكتەسەدى، ەتەككىر كەزىندە اۋىرۋدى ازايتادى. فانيالالانيندى تاۋىق ەتىندە، سيىر ەتىندە، ءسۇت تاعامدارى مەن جۇمىرتقادا كەزدەستىرەسىز.
كەرەك كەڭەس confederation.kz سايتىنان الىندى.