قوي جىلى الەم جوعالتقان تۇلعالار
ابداللا يبن ابدۋل-ازيز ال-ساۋد (1.08.1924 - 23.01.2015)، ساۋد ارابياسىنىڭ كورولى.
ساۋد ارابياسىنىڭ بيلەۋشىسى 90 جاستاعى ابداللا يبن ابدۋل-ازيز ءال-ساۋد ەلدى ون جىل باسقاردى (جانە ينسۋلت العان كورول فاحدىنىڭ ورنىن تاعى ون جىل باسىپ، ءىس جۇزىندە ەل بيلەۋشىسى بولدى). ابداللا ا ق ش- پەن جاقسى قارىم-قاتىناستاردى ساقتاي وتىرىپ، رەسەي جانە قىتاي سياقتى ىرگەلى ەلدەرمەن بايلانىستاردى جانداندىردى. 2011-جىلى ايماقتاعى توڭكەرىستەر مەن تولقۋلار ءورشىپ تۇرعان كەزدە دە ءوزىن شەكسىز بيلىك يەسى رەتىندە تانىتا الدى.
سونداي-اق ول ەكسترەميزممەن كۇرەسكە نازار اۋدارعان، ساۋد ستۋدەنتتەرىن شەتەلدەرگە جىبەرگەن كورول رەتىندە بەلگىلى. ونىڭ باسشىلىعى كەزىندە ايەلدەردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى جاقساردى - ولار سايلاۋ قۇقىعىنا يە بولدى، ءۇي جاعدايىنداعى زومبىلىق قىلمىستىق ءىس سانالدى، ال نورا ءال-فايەز ءبىلىم ءمينيسترى قىزمەتىنە يە بولعان ۇكىمەتتەگى تۇڭعىش ساۋد ايەلى.
دەميس رۋسسوس (15.06.1946-25.01.2015)، ءانشى.
دەنيس رۋسسوس 1960-جىلدارى وزىق روك ستيلىندەگى Aphrodite's Child توبىنىڭ ءانشىسى رەتىندە مۋزىكاداعى العاشقى قادامدارىن باستادى. دەگەنمەن، مۋزىكانت 1970-جىلداردىڭ ورتاسىندا جەكە داۋىستا ءان سالۋ ارقىلى شىن مانىندە تانىمالدىلىققا يە بولدى. مۋزىكانى سۇيەتىندەر ءانشىنىڭ شىعارماشىلىعىمەن From Souvenirs to Souvenirs ءانى ارقىلى تانىستى. بۇل ءان رۋسسوستىڭ باستى حيتىنا اينالدى. رۋسسوس افينىدا 25- قاڭتاردا 68 جاسىندا كوز جۇمدى.
بوريس نەمتسوۆ (9.10.1959 -27.02.2015)، ساياساتكەر.
بوريس نەمتسوۆ 1990-جىلدارى ەلتسيننىڭ ىقتيمال مۇراگەرى جانە ەڭ جاس گۋبەرناتور بولدى. 2000-جىلدارى ساياسي وپپوزيتسيا كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرى بوريس نەمتسوۆ رەسەيدىڭ جاڭا تاريحىنداعى اتى-شۋلى كىسى ءولىمىنىڭ قۇرباندىعىنا اينالدى. ونى ولتىرگەن كۇدىكتىلەر بىردەن ۇستالدى، كەيىننەن تاپسىرىس بەرۋشى دە قولعا ءتۇستى. الايدا، ساياساتكەردىڭ وتباسى «ناعىز قىلمىسكەرلەر ءالى انىقتالعان جوق» دەيدى. نەمتسوۆ قازا بولعاننان كەيىن كرەمل قابىرعالارى جانىندا ونى ەسكە الۋ ءۇشىن جينالعان ونداعان مىڭ ادام شەرۋ وتكىزدى.
لي كۋان يۋ (16.09.1923-23.03.2015)، سينگاپۋردىڭ بۇرىنعى كوشباسشىسى، سينگاپۋرلىق «ەكونوميكالىق كەرەمەتتى» جاساۋشى.
لي كۋان يۋ بيلىك باسىندا 55 جىل (1965-جىلدان) بولىپ، سينگاپۋردىڭ «ەكونوميكالىق كەرەمەتى» اۆتورلارىنىڭ ءبىرى رەتىندە تانىلدى. ول دامىعان مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ اۆتوريتارلىق ءستيلىن جاقتاۋشىلار ءۇشىن وزىندىك تابىنار تۇلعاسى بولدى. لي - سينگاپۋر تاۋەلسىزدىگىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان تۇلعا. ول ەل تىزگىنىن ۇستاعان سوڭ سينگاپۋرلىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىن بۇرىنعىسىنان 30 ەسە جوعارىلاتتى. وسىنداي ەكونوميكالىق ءوسىم سينگاپۋرگە وڭىردەگى «ازيا جولبارىستارى» دەپ اتالاتىن وزىق مەملەكەتتەر قاتارىنا كىرۋىنە مۇمكىندىك بەردى.
گيۋنتەر گراسس (16.10.1927-13.04.2015)، نەمىس جازۋشىسى، ادەبيەت بويىنشا نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
ⅩⅩ عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنداعى نەمىس ادەبيەتىنىڭ ءىرى وكىلدەرىنىڭ ءبىرى. گيۋنتەر گراسس ءوزىنىڭ ەڭ تانىمال شىعارمالارىندا وقيعالاردى ءوزىنىڭ تۋعان قالاسى دانتسيگتىڭ (قازىرگى گدانسك) ومىرىنەن الدى. «تەمىر بارابان» جانە «يتشىلەگەن جىلدار» روماندارىنداعى وقيعالار وسىندا وتكەن. گراسس بايانداعان ۋاقىت گەرمانيا ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل الەمگە بەتبۇرىس كەزەڭى بولدى. بيلىككە ۇلتشىلدار كەلگەننەن كەيىن ەل تانىماستاي وزگەردى. گەرمانيا تاريحىنىڭ بۇل پاراقتارى گراسستىڭ دا جەكە ءومىرىنىڭ ءبىر بولشەگى ىسپەتتەس ەدى.
مايا پليسەتسكايا (20.11.1925-2.05.2015)، ءبيشى.
كەڭەستىك جانە الەمدىك بالەت ونەرىنىڭ كورنەكتى وكىلى، كوپتەگەن اتاقتار مەن ماراپاتتاردىڭ يەگەرى مايا پليسەتسكايا 90 جاسقا تولۋىنا التى اي عانا قالعاندا ومىردەن وزدى. ونىڭ بۇكىل ءومىرى ۇلكەن تەاتر تاريحىمەن بايلانىستى. ول بالەت توبىنا 18 جاسىندا كەلىپ، 47 جىلدان كەيىن، 1990-جىلى كەتتى.
ول ويناعان «اققۋ كولىندەگى» ودەتتا جانە وديلليا، «ۇيقىداعى ارۋداعى» اۆرورا، «كارمەن- سيۋتاداعى» كارمەن جانە باسقالارى پليسەتسكايا سومداعان قايتالانباس وبرازدار بولاتىن. «ۇلى ءبيشى، ۇلى ايەل، بىرەگەي دارالىق. مۇنى رەسەيدە عانا ەمەس، بۇكىل الەمدە مويىندادى: مايا پليسەتسكايا - ⅩⅩ عاسىرداعى ورىس بالەتىنىڭ سيمۆولى»، - دەدى ۇلكەن تەاتردىڭ باس ديرەكتورى ۆلاديمير ۋرين.
بي بي كينگ (16.09.1925-14.05.2015)، بليۋز مۋزىكانتى.
«بليۋز كورولى» اتانعان گيتاريست بي بي كينگ (شىن ەسىمى - رايلي بي كينگ) 90 جاسقا قاراعان شاعىندا دۇنيەدەن وتكەن. ول ءوزىنىڭ ونەردەگى جولىن 1940-جىلداردىڭ سوڭىندا، سول كەزدەگى امەريكان مۋزىكا مادەنيەتىنىڭ ورتالىعى سانالاتىن مەمفيستە باستادى. سونداي-اق ول 50 دەن استام البومىن شىعاردى، 15 رەت بەدەلدى «گرەممي» سىيلىعىنىڭ ماراپاتىنا يە بولدى. 1960-1970-جىلدارداعى روك-ورىنداۋشىلار ونىڭ ستيلىنە ەلىكتەدى.
دجون نەش (13.06.1928-23.05.2015)، ماتەماتيك، ەكونوميكا بويىنشا نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
امەريكاندىق ماتەماتيك، ەكونوميكا سالاسىندا دا، ماتەماتيكا سالاسىندا دا جوعارى ماراپاتتارعا يە بولعان العاشقى عالىم (نوبەل جانە ابەل سىيلىقتارى). دجون نەش بۇكىل الەمگە ءوزىنىڭ عىلىمي قىزمەتتەرىمەن عانا ەمەس، ومىرىمەن دە تانىمال بولدى. ول ادام سميتتىڭ باسەكەلەستىكتىڭ كلاسسيكالىق تۇجىرىمداماسىن قايتا قارادى. نەش جانە ونىڭ ايەلى اليسيا اۆتوكولىك اپاتىندا قازاعا ۇشىرادى.
جاننا فريسكە (8.07.1974-15.06.2015)، ءانشى.
جاننا فريسكە 1990-جىلدارى رەسەيلىك ەڭ تانىمال مۋزىكالىق ۇجىمداردىڭ ءبىرى - «بلەستياشيە» توبىنىڭ ءانشىسى رەتىندە تانىلدى. 2000-جىلدارى كينوعا ءتۇستى. سوڭعى ۋاقىتتا ول اۋىر سىرقاتقا (باس ءميى ىسىگىنە) شالدىقتى. ءانشىنىڭ ايىقپاس سىرقاتقا ۇشىراۋىنا بايلانىستى ونى ەمدەتۋ ءۇشىن رەسەيدىڭ «ءبىرىنشى ارناسى» قايىرىمدىلىق تەلەمارافونىن وتكىزدى (العاشقى تاۋلىكتەردىڭ وزىندە 50 ميلليون رۋبلدەن استام قارجى جينالعان). ءانشى سوڭعى ءۇش اي ءومىرىن ەس-ءتۇسسىز جاعدايدا وتكىزدى. ونىمەن قوشتاسۋعا مىڭداعان ادامدار قاتىستى.
ەۆگەني پريماكوۆ (29.10.1929-26.06.2015)، رەسەيدىڭ بۇرىنعى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، ەكس-پرەمەر-ءمينيسترى
ەۆگەني پريماكوۆ 1990-جىلداردىڭ باسىندا ميحايل گورباچيەۆتىڭ ماڭىنان تابىلىپ، بوريس ەلتسين بيلىگى كەزىندە دە ساياسي مانساپ باسپالداعىمەن كوتەرىلدى. حالىقارالىق ساراپشى-عالىم. ءوزىنىڭ ەڭبەك جولىن شىعىستانۋشى- اراب ءتىلىنىڭ بىلگىرى بولىپ باستاعان ول قايتا قۇرۋ جىلدارىندا ك س ر و پرەزيدەنتتىك كەڭەسىنىڭ مۇشەسى بولدى. 1990-جىلدان كەيىن دە شەتتە قالمادى. 1991-جىلى سىرتقى بارلاۋدى باسقاردى، 1996-جىلى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، بۇدان كەيىن سەگىز اي بويى ۇكىمەت باسشىسى بولدى.
جيۋل بيانكي (3.08.1989-17.07.2015)، «فورمۋلى-1» شاباندوزى.
رەسەيلىك-بريتاندىق Marussia كومانداسىنىڭ شاباندوزى جيۋل بيانكي جاپونيادا 2014-جىلى 5- قازاندا گران-پريدىڭ 44- اينالىمىندا اپاتقا ۇشىرادى. بۇل سىناق سپورتشى ءۇشىن قاتەرلى بولدى. شاباندوز توعىز اي بويى ەس-ءتۇسسىز جاتىپ، 2015-جىلعى 17- شىلدەدە كوز جۇمدى. ول «فورمۋلا-1» جارىسىنداعى قازاعا ۇشىراعان 21-سپورتشى.
ليەۆ دۋروۆ (23.12.1931-20.08.2015)، تەاتر جانە كينو اكتەرى، تەاتر رەجيسسەرى.
1950-جىلدارى ونەردەگى العاشقى قادامىن باستاعان ليەۆ دۋروۆ 200 دەن استام فيلمدە وينادى. ول فيلمدەردىڭ كوبىندە باستى رولدەردى سومداعان جوق، الايدا، ونىڭ كەيىپكەرلەرىن ەكىنشى قاتارداعىلار دەپ ايتۋعا كەلمەيتىن. ول ءوزىنىڭ «كىشكەنتاي ادامدار» ءرولىن تاماشا شەبەرلىكپەن سومدادى. 1960-جىلداردان باستاپ كىشى بروننايا تەاترىندا ءوز سپەكتاكلدەرىن ساحنالادى.
ەلدار ريازانوۆ (18.11.1927-30.11.2015)، رەجيسسەر.
ەلدار ريازانوۆ ناعىز حالىقتىق رەجيسسەر ەدى، ول 89 جاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى. ونىڭ «كارناۆال ءتۇنى»، «اۆتوموبيلدەن ساقتان»، «قىزمەتتىك رومان»، «تاعدىر تالكەگى، نەمەسە جەڭىل بۋىڭىزبەن»، «گاراج» فيلمدەرى بارلىق كورەرمەننىڭ ىقىلاسىنا بولەندى.
