بۇل كۇنى تۇرار رىسقۇلوۆ دۇنيەگە كەلگەن
رىسقۇلوۆتىڭ ساياسي، مەملەكەتتىك قىزمەتكەر رەتىندەگى ەسىمى مۇسىلمان بيۋروسىنداعى قىزمەتىمەن بايلانىستى كەڭىنەن بەلگىلى بولدى. ونىڭ باسشىلىعىمەن مۇسبيۋرو ورتالىقتىڭ قىسىمى مەن ديكتاتىنا قارسى ۇنەمى كۇرەس جۇرگىزدى. تۇركى رەسپۋبليكاسى مەن تۇركى كومپارتياسىن قۇرۋ جونىندەگى رىسقۇلوۆ كوزقاراستارى مۇسبيۋرونىڭ Ⅱ كونفەرەنسياسىندا قولداۋ تاپتى. ءبىراق ورتالىق ارالاسىپ، تۇركىستاندىقتاردىڭ ۇلتتىق باعدارلانۋعا دەگەن ەركىندىگىن باسىپ تاستادى. تۇرارعا پانتيۋركيزم مەن ۇلتتىق اۋىتقۋ جونىندە ايىپ تاعىلىپ، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن قالمادى.
ت. رىسقۇلوۆ 1920 - جىلى باكۋدەگى شىعىس حالىقتارىنىڭ I سەزىنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى. 1920 - جىلى جەلتوقساندا ر س ف س ر ۇلتتار ءىسى جونىندەگى حالكومىنىڭ ورىنباسارى، 1922 - جىلى تۇركىستان رەسپۋبليكاسى حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى. 1924 - جىلى مونعولياعا كومينتەرننىڭ وكىلى رەتىندە جىبەرىلدى. 1925 - جىلى قازرايكوم ب ك پ (ب) باسپا ءسوز ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جانە «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ جاۋاپتى رەداكتورى، 1926-1937 - جىلدارى ماقتا جونىندەگى تۇراقتى ءماجىلىس ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى. ونىڭ قالامىنان ونداعان كىتاپ، كىتاپشا، 100 دەن اسا ماقالالار شىقتى. 1937 - جىلدىڭ مامىر ايىندا ماسكەۋدە قاماۋعا الىنعان. 1934 - جىلى قۇرىلعان «بۇكىل وداقتىق بىرىككەن ورتالىقتى» ۇيىمداستىرۋشى دەگەن ايىپ تاعىلعان. 1938 - جىلدىڭ 10 -اقپانىندا اتۋ جازاسىنا كەسىلدى.
الماتىدا ءىرى داڭعىلداردىڭ ءبىرى رىسقۇلوۆ ەسىمىمەن اتالادى.
1907-1910 - جىلدارى تۇرار مەركەدەگى ورىس-قازاق باستاۋىش مەكتەبىندە، 1910-1914 - جىلدارى بىشكەكتەگى اۋىل شارۋاشىلىق ۋچيليشەسىندە وقىپ، باۋ-باقشا ماماندىعىن الادى. 1914-1916 - جىلدارى مەركەدە جانە تاشكەنت تۇبىندەگى باۋ-باقشا ىسىمەن اينالىسادى. 1916 - جىلدىڭ جازىندا اۋليەاتا ويازىندا وتارشىلدىققا قارسى قارۋلى كوتەرىلىستى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن قاماۋعا الىنادى. قازاق حالقىنىڭ 1916 - جىلعى ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى جاس ينتەلليگەنتتەردىڭ ساياسي ساۋاتتانۋ مەكتەبى بولدى جانە ولاردىڭ تاعدىرىن ايقىنداپ بەرگەن ۇلى قوزعالىس ەدى. 1917 - جىلعى رەۆوليۋتسيا كەزىندە پاتشانىڭ تاقتان قۇلاعانىن ەستىگەن ت. رىسقۇلوۆ تاشكەنتتەگى وقۋىن تاستاپ، اۋليەاتا ويازىنداعى مەركە اۋدانىنا كەلەدى. وندا ەركىندىك پەن تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسۋ ماقساتىندا 1917 - جىلدىڭ باسىندا «قازاق جاستارىنىڭ رەۆوليۋتسيالىق وداعىن» قۇرادى. 1918 - جىلى اۋليەاتا ويازى سوۆدەپى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارادى. قازان ايىندا كەڭەستەردىڭ Ⅵ سەزىندە تۇركواك قۇرامىنا كىرەدى. ودان كەيىن تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ حالكومى بولىپ تاعايىندالادى. ءتۇرلى قىزمەت اتقارىپ، 1920 - جىلى تۇركىستان كومپارتياسى و ك- نىڭ مۇشەسى، تۇركىستان ا ك س ر و ا ك ءتوراعاسى بولىپ سايلاندى.
