ءا. قاستەيەۆ اتىنداعى ق ر مەملەكەتتىك ونەر مۇراجايىندا «تاڭبالى پەتروگليفتەرى» فوتوكورمەسى اشىلادى
فوتوكورمە قازاقستاننىڭ عانا ەمەس، بۇكىل ورتا ازيانىڭ دا جارتاستاعى ونەرىنىڭ كەرەمەت ەسكەرتكىشىنە ارنالعان. ەسكەرتكىش 2004 - جىلدان يۋنەسكو- نىڭ بۇكىلالەمدىك مۇراسىنا ەنگىزىلگەن، دەپ حابارلادى مۇراجايدىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
تاڭبالى سايى - پەتروگليفتەرى ماگيالىق- تەاترالدىق كورىنىسكە دەكوراتسياسىمەن عانا العا شىعىپ قويماي، وزىنە ەجەلگى ادامدار الەمى سۋرەتىنىڭ كىلتىن دە ۇستاپ تۇرعان اشىق اسپان استىنداعى بىرەگەي عيبادات ورنى. عيباداتحانا قولا داۋىرىندە اريي تايپالارىنىڭ قولىمەن سالىنعان. ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىزشا، پەتروگليفتەر يندرا قۇدايىنىڭ ءومىردى قۇرۋى جانە ونىڭ ءازازىل- جىلان ۆريترانى جەڭۋى تۋرالى ريگۆەدادان الىنعان ميفتى بەينەلەيدى.
تابيعات لاندشافتىنداعى وزىنشە «امفيتەاتر» قۇرعان جارتاستار - عيباداتحانانىڭ اسا ماڭىزدى بولىگى. باسپالداقتى جارتاستاردىڭ توتىققان جىلتىر- قارا بەتتەرى جارتاستاعى سۋرەتتەر ءۇشىن تاپتىرماس جەر. تاڭبالى عيباداتحاناسىنىڭ پەتروگليفتەرىن 1957 - جىلى ا. گ. ماكسيموۆا باستاعان وڭتۇستىك قازاقستان ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسياسى اشتى. ا. ن. بەرشتام مەن ا. د. گراچتىڭ ەڭبەكتەرىنە سۇيەنگەن ماكسيموۆا ەسكەرتكىشتى قولا جانە ەرتە تەمىر داۋىرىنە (ب. د. د. ءىى- ءى مىڭجىلدىق) ، ورتا عاسىرلارعا (VI- VII عع. تۇركى زامانى) جانە جاڭا زامانعا (ءتۇرلى تاڭبالار مەن ساكرالدىق ماتىندەر) جاتقىزدى. كەيىننەن بۇل مەرزىمدىك بەلگىلەۋلەر قايتا تالدانىپ، ناقتىلاندى، الايدا تۇتاستاي العاندا قازاقستان پەتروگليفتەرى ءۇشىن نەگىز بولىپ قالا بەردى.
70 جىلدارى زەرتتەۋشى ا. گ. مەدويەۆ قولا داۋىرىندەگى پەتروگليفتەردى بەلگىلەۋ ءۇشىن «تاڭبالى ءداستۇرى» تەرمينىن كىرگىزدى، ول مۇنىمەن قوسا «جارتاستار ارحيتەكتۋراسىمەن» كەلىسىم تاپقان، پەتروگليفتەر ىرعاعىنا باعىنعان جارتاستاعى سۋرەتتەردىڭ بەينەلەۋ قاتارى دەگەن ۇعىمدى دا ەنگىزدى.
تاڭبالى عيباداتحاناسىنىڭ بەينەلى قاتارى ەجەلگى ادامنىڭ الەم جانە ونىڭ قۇرىلىسى تۋرالى پۇتقا تابىنۋشىلىق ۇعىمىن بىلدىرەدى. جارتاستاعى سۋرەتتەردىڭ كەيبىر جەلىلەرى ءبىزدى زەرتتەۋشىلەرگە ءالى دە تولىقتاي قايتا قاراستىرۋعا ءتيىس ەجەلگى ميفتەرگە جەتەلەيدى. كوپتەگەن زەرتتەۋشىلەر تاڭبالى عيباداتحاناسى - قۇربان شالۋ، ابىزدار مەن بوگدە بىرەۋلەردىڭ كيىمىن كيگەن ادامداردىڭ ءدىني كورىنىس جاساۋى سياقتى ۇجىمدىق عۇرىپتىق ارەكەتتەر وتەتىن ورىن بولعان دەپ توپشىلايدى.
تاڭبالى پەتروگليفتەرىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى مەن تۇتاستىعى، وسى كورنەكتى ەسكەرتكىشتى باسقالاردان وقشاۋ ەتىپ كورسەتەدى، ءسويتىپ ونى قازاقستان مەن ورتا ازياداعى كونە ءدىني جانە مادەني ورتالىقتاردىڭ ءبىرى بولعان دەپ قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
