تۇركىمەنستاندا احالتەكە جىلقىسى تۋرالى جارلىق شىقتى
تۇركىمەنستان پرەزيدەنتى گۋربانگۋلى بەردىمۇحاممەدوۆ قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالاسىن قاتاڭ باقىلاۋدا ۇستاعاندى ۇناتادى. سوندىقتان ول ەلدىڭ ۇلتتىق سيمۆولى سانالاتىن اسىل تۇقىمدى احالتەكە جىلقىسىنا قاتىستى جايتتاردى بۇگە- شىگەسىنە دەيىن رەتتەيتىن جارلىق شىعاردى.
جاڭا ەرەجە بويىنشا، بۇدان بىلاي سايگۇلىكتىڭ اتىن وزگەرتۋگە بولمايدى. قۇلىن تۋا سالىسىمەن وعان ات قويىلىپ، ول تۋرالى مالىمەتتەر شەجىرە كىتابىنا جازىلىپ، رەسمي قۇجات رەتىندە تىركەلەدى. ەگەر ات يەسىنە جانۋاردىڭ بۇرىنعى ەسىمى ۇناماي قالىپ، وزگەرتكىسى كەلسە، ول زاڭ بۇزۋ بولادى.
قاراشانىڭ 21- كۇنى قول قويىلعان بۇل جارلىققا سايكەس ءار احالتەكە جىلقىسى جەرگىلىكتى بيلىك ارنايى بەلگىلەگەن ورىنعا جەرلەنۋى كەرەك. راسىمگە اكىمشىلىك وكىلى قاتىسىپ، جانۋاردىڭ ولگەنىن رەسمي تۇردە راستاۋى قاجەت. ءبىراق جىلقى زيراتى بولاتىن ورىننىڭ قالاي تاڭدالاناتىنى تۋرالى جارلىقتا ەشتەڭە ايتىلماعان.
قازىر مۇنداي جىلقىلاردى جەرلەۋدىڭ ورتاق ءتارتىبى جوق، ادەتتە يەلەرى اكىمشىلىككە ەشتەڭە حابارلاماي- اق جورا- جولداستارىمەن بىرگە ولاردى اۋىلدان اۋلاققا اپارىپ كومەدى. اتتىڭ باسىن ماتامەن جاۋىپ، تەرەڭ ەتىپ قازىلعان شۇڭقىرعا تاستايدى.
احالتەكە مەن «ارقاداع»
بۇل جارلىقتىڭ نەگىزگى ماقساتى - احالتەكە جىلقىسىن ۇستاۋدىڭ، ەسەپكە الۋدىڭ ءتارتىبىن قاتاڭداتۋ، سول ارقىلى جانۋارعا دەگەن قۇرمەتتى ارتتىرىپ، ونىڭ اسىل تۇقىمىن ساقتاۋ. سونىمەن قاتار، ەل باسشىلىعى احالتەكەنى تۇركىمەندەردىڭ ۇلى جادىگەرى رەتىندە شەتەلگە دارىپتەۋ ءۇشىن تۇركىمەنستاندا ات سپورتىن دامىتىپ، حالىقارالىق جارىستار وتكىزىپ تۇرۋعا نيەتتەنىپ وتىر.
ماسكەۋدەگى اسكەري پارادقا احالتەكە اپارعان تۇركىمەن اسكەرى. 9 - مامىر 2010 - جىل. (كورنەكى سۋرەت)
دەگەنمەن بۇل جارلىق تەك جىلقىنى دارىپتەپ قانا قويماي، پرەزيدەنتتىڭ ءوزىن دە حالىق سۇيەتىن احالتەكە تۇلپارىمەن بايلانىستىرىپ، ونىڭ جەكە باسىنا تابىنۋ داستۇرىنە جول اشاتىن سىڭايلى.
وتكەن جىلى گۋربانگۋلى بەردىمۇحاممەدوۆ ەل استاناسى - اشعابادتا احالتەكە سايگۇلىگىنە ءمىنىپ وتىرعان ءوزىنىڭ التىننان جاسالعان الىپ ەسكەرتكىشىن اشتى، بۇعان قوسا تۇركىمەندەر وعان «ەل اتبەگىسى» دەگەن «اتاق» بەردى، ال اقىندار ونىڭ «اق حان» ەسىمدى اتىن ماداقتاپ 40 شاقتى ولەڭ جازدى. سونىمەن بىرگە تۇركىمەنستان پرەزيدەنتى «احالتەكە: ءبىزدىڭ ماقتانىشىمىز ءارى داڭقىمىز» دەگەن كىتاپ جازىپ شىقتى.
«جەر مەن كوك بۇگىن قۋاندى، ارقاداعىم اقبوز اتىنا ءمىندى،
اللا، ونىڭ تىلەگىن ورىنداي گور، ارقاداعىم اقبوز اتىنا ءمىندى»
دەگەن جولدارى بار مىنا ولەڭدە اۆتور بەردىمۇحاممەدوۆتى ءوزى تاڭداعان «تيتۋلىمەن» «ارقاداع» («قورعاۋشى» ) دەپ اتايدى.
اتتان قۇلاعان شاباندوز
ونىڭ ۇستىنە بەردىمۇحاممەدوۆ شاباندوز رەتىندە جارىستارعا ءجيى قاتىسىپ، بايگەنىڭ الدىن بەرمەي ءبىرىنشى كەلىپ جۇرەدى. ەشبىر شاباندوزدىڭ ودان وزىپ كەتۋگە جۇرەگى داۋالاماسا كەرەك. پرەزيدەنت مىقتى شاباندوز سانالاتىن، الايدا 2013 - جىلى اشعابادتاعى يپپودرومدا بولعان بايگەدە ونىڭ «بەركارار» ەسىمدى سايگۇلىگى مارەدەن وتە سالا شالىنىپ، ۇستىندەگى بەردىمۇحاممەدوۆ قۇلاپ قالعان.
تۇركىمەن تىلىنەن اۋدارعاندا «بەركارار» «تۇراقتىلىق» دەگەن ماعىنا بەرەدى، بۇل دا پرەزيدەنتتىڭ باياندامالارىندا ءجيى ايتاتىن ءسوزى. ول ءوزى باسقارعان كەزەڭدى «تۇركىمەنستان تۇراقتىلىق سالتانات قۇرعان ەلگە اينالدى» دەپ سيپاتتايدى. بۇل ەلدە پرەزيدەنتتىڭ اتتان قۇلاعان ءساتى تۇسىرىلگەن ۆيدەونى كورۋگە تىيىم سالىنعان.
احالتەكە ءمىنىپ ستاديونعا شىققان تۇركىمەنستان پرەزيدەنتى گۋربانگۋلى بەردىمۇحاممەدوۆ. اشحاباد، 27 -ءساۋىر 2013 - جىل.
ءوزى باسقارعان كەزەڭدى «التىن عاسىر» دەپ اتاپ، تۇركىمەنستاندا جەكە باسقا تابىنۋ ءداستۇرىن قالىپتاستىرعان ساپارمۇرات نيازوۆ 2006 - جىلى قايتىس بولدى. ارادا كوپ ۋاقىت وتپەستەن بيلىككە كەلگەن گۋربانگۋلى بەردىمۇحاممەدوۆ سودان بەرى پرەزيدەنت قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى.
پرەزيدەنتتىڭ ات سپورتىنا ەرەكشە ىقىلاس تانىتۋى - جۇرت نازارىن ەلدىڭ ىشكى پروبلەمالارىنان باسقا جاققا بۇرۋدى كوزدەيتىن نيازوۆتىڭ كەزىنەن قالعان ساياسي ستراتەگيانىڭ جالعاسى. ول اشعابادتىڭ حالىقارالىق ءيميدجىن قالىپتاستىرۋعا دا جاردەمدەسەدى. بۇل شارالار كوبىنە قاراپايىم حالىقتىڭ ەسەبىنەن جۇزەگە اسىپ جاتادى. ماسەلەن، وتكەن جىلدارى ۇكىمەت جاڭا سپورت كەشەندەرىن سالىپ، حالىقارالىق جارىستاردىڭ الدىندا استانانى اباتتاندىرامىز دەپ ءبىرتالاي تۇرعىن ءۇيدى قيراتىپ تاستادى.
تابيعات سۇرىپتاعان اتتار
تۇركىمەن حالقى سۇلۋلىعى، شاپشاڭدىعى مەن شىدامدىلىعى ءۇشىن مىڭداعان جىلدار بويى احالتەكە جىلقىسىن قۇرمەتتەپ كەلەدى. بۇل سايگۇلىك - ولاردىڭ ات ۇستىندەگى كوشپەندىلەر وبرازىن ايشىقتاي تۇسەتىن ەرەكشە سيمۆول. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جىلقىنىڭ بۇل تۇقىمى وسىدان 12 مىڭ جىل بۇرىن ورتالىق ازيانىڭ كليماتى كۇرت قۇرعاعاننان سوڭ سۇرىپتالىپ شىققان. ءاۋ باستا تاپال، ەتجەڭدى كەلگەن بۇل اتتار ءشول دالادا ازىق پەن سۋدىڭ تاپشىلىعىنا شىداس بەرۋ ءۇشىن جىڭىشكەلەنىپ، بيىكتەي تۇسكەن.
قولعا ۇيرەتكەننەن سوڭ كوشپەندىلەر جىلقىنىڭ بيىك ءارى جىلدام تۇقىمدارىن تاڭداپ، ونى ودان ءارى سۇرىپتاعان. ورتالىق ازياداعى وسى تۇقىمداس جىلقىلار «سوعىس اتتارى» دەگەن جالپى اتاۋمەن ايگىلى بولعان. بۇل سايگۇلىكتەرگە كورشى ەلدەر قاتتى قىزىققان، ماسەلەن قىتاي يمپەرياسى اتتى اسكەرگە احالتەكە جىلقىلارىن پايدالانعان.
تۇركىمەندەردە احالتەكە جىلقىسى تۋرالى ءان- جىر كوپ. ونىڭ بەينەسى ءتىپتى ەلدىڭ گەربىنە دە سالىنعان. اسىل تۇقىمدى جىلقىنىڭ قانشالىق قاستەرلەنەتىنىن وسىدان- اق بىلۋگە بولادى. تۇركىمەنستاندا جىلقى ەتىن جەۋگە تىيىم سالىنعان.
«ازاتتىق» جاڭالىعى
http://www.azattyq.org
