قۇرىمبايدىڭ حاتى نەمەسە شىڭعىس قاعان حاقىندا ءاپسانا
- ەي، پاقىر (مەن ايتادى) سەندەر ءوزى ساۋ ادامدى جىندى قىلاتىن بولدىڭدار عوي!!! كەشە اۋىلدىڭ سيىرلارى جيەگىنە مۇز قاتقان قاراسۋدان وتە الماي تۇرعان سوڭ، كۇن باتپاي قاراسانداردى كەرى ايداپ، شارباق كوپىردەن وتكىزىپ جىبەرەيىن دەپ، تاياعىمدى سۇيرەتىپ بارا جاتىر ەدىم، الدىمنان ارسالاڭداپ، سوعىس ارداگەرى مۇقاشتىڭ نەمەرەسى شىعا كەلدى. ەكى ەزۋى ەكى قۇلاعىندا ىرجىڭ- ىرجىڭ... «اسسالاۋلاتىپ» كەپ، قولىمدى الدى. بۇرىن مۇنىڭ مۇنداي مادەنيەتى جوق سياقتى ەدى...
- اقساقال، - دەدى: - ءسىز مەندە ەكى جوعارى ديپلوم بارىن بىلەسىز عوي؟
- ءيا، بىلەم شىراعىم!
- ءسىز مەنىڭ اكەم مەكتەپ دىرەكتىرى، اتام سوعىس ارداگەرى ەكەنىن بىلەسىز عوي؟
- ءيا، قاراعىم، نە بولدى؟
باستابىندا بايقاماپپىن مىنا شىرىكتىڭ اۋزىنان اراق ءيسى ساسيدى. ەي، پاقىر، سەن مەنىڭ جازۋىمدى وقىپ وتىرسىڭ با؟ (قۇرەكەڭ كورىپ تۇرماسا دا « ءلاپباي» دەپ باس يزەپ قويدىم) . سودان كەيىن ءالى بەيباق، اۋىلدىڭ قارسى بەتىندەگى تارعىن تاۋىنىڭ قار باسقان بيىگىنە ءبىر قاراپ الدى دا، ەڭكىلدەپ جىلادى.
- ءوي، نە بولدى شىراعىم؟
- قۋانىشتان جانارىما جاس كەلىپ تۇر...
بىرەۋ قۋانىشتان كوز جاسىن كولدەتىپ تۇرعاندا، ونىڭ قاسىندا مەڭىرەۋ وگىزشە مەلشيىپ تۇرۋ قيىن ەكەن، قىپىلىقتاي باستادىم. ويىم ونعا، سانام سانعا جۇگىردى. نە قۋانىش بولدى ەكەن. اكەسى وتكەن جىلى پەنسياعا شىققان. اتاسى ولگەن... مۇمكىن ولگەن اتاسىنا ماسكەۋدەن سىيلىق بىردەمە كەلىپ قالدى ما... الدە، مىنا بەيباق ەكى جىلدىڭ الدىندا قاتىنىنان ايىرىلىسقان ەدى سونىسى قايتا ورالدى ما...
- ءوي، نە قۋانىش شىراعىم ايتساڭشى؟
تارعىن تاۋىنىڭ باسىنا مەڭىرەيىپ قاراپ تۇرعان بەيباق قوينىنان ءبىر گازەت سۋىرىپ شىعاردى. پىرسىلداپ بەتىن اشتى. ەكى كوزى ەجىرەيىپ:
- مىنە، - دەدى، ءبىر قىسىق كوز، جالپاق بەت سۋرەتتى نۇسقاپ: - مىناۋ شىڭعىس حان جارىقتىق «قازاق» ەكەن. سونىڭ ىشىندە نايمان دەپ جازىپتى. وسىنى ايتتى دا، الگى بەيباق وكسىپ- وكسىپ جىلادى. (بۇل بەيباق ەكى جىلدىڭ الدىندا اتاسى ولگەندە جىلاماق تۇرعوي قارقىلداپ كۇلىپ تۇرعان ەدى)
ەي، پاقىر، سەنىڭ دە ءىشىڭ سەزىپ وتىرعان شىعار، مەن الگىنىڭ قولىنداعى گازەتتى جۇلىپ الدىم دا بەتىنە ءبىر تۇكىردىم. انا بەيباق مەن ءبىر كيەلى كىتاپتىڭ بەتىنە تۇكىرىپ جىبەرگەندەي شىر- پىر بولدى. مەن اسىقپاي:
- ەي، سورلى، - دەدىم: - سەندەر باياعىدا سۇيەگى قۋراپ قالعان شىڭعىستى قازاق قىلعانشا، انا ۇيلەرىڭدەگى كۇيەۋدەن قايتىپ كەلگەن اپايىڭنىڭ ەكى بالاسىن قازاق قىلىپ الساڭدارشى. انا قوستانايلىق جيەن سىماقتارىڭ ءبىر اۋىز قازاقشا ءتىل بىلمەيدى. ال، شىڭعىس قازاق بولدى، ءتىپتى نايمان ەكەن، سونىڭ ىشىندە سەنىڭ سامايىڭ- اق («ساماي» رۋ اتى) بولسىن، ساعان نە پايدا، مىنا جۇرتقا نە پايدا؟ ! شىڭعىس قازاق بولدى دەپ، جەپ وتىرعان نانىڭ ارزانداي ما، اتاڭنان قالعان كوك بيە ەگىز قۇلىن تابا ما، الدە، انا ۇيلەرىڭدەگى اۋرۋ اجەڭ ساۋىعىپ كەتەتىن شىعار، ايتشى؟ ! بەيباق مىڭگىرلەۋدەن ءارى بارمادى...
ەي، پاقىر، مىنا ەل ميى اينالعاندا قۋانبايتىن دۇنيەگە قۋانىپ، كۇلمەيتىن ىسكە كۇلەتىن بولدى. ەرتەڭ انا بەيباق مەكتەپكە بارىپ، (ءوزى مۇعالىم تاعى) مەن تۋرالى ايتادى. كوردە تۇر، سوسىن انالارى «شىڭعىستى مويىنداماعان» مەنى اقىماق- ارسىز دەپ تىلدەيدى. راس ايتام!
وتكەندە، مەكتەپكە بارسام، كوريدوردىڭ قاق تورىنە «قابانباي باتىر» دەپ قايداعى ءبىر موڭعولدىڭ سۋرەتىن ءىلىپ قويىپتى. ەي، پاقىر، سەندەر نە بىلەسىڭدەر! ۇلكەن قالادا قالعىپ- شۇلعىپ جۇرسىڭدەر، مىنا جاقتا ءبىز ساۋدىڭ تاماعىن جەپ، جىندىنىڭ ءىسىن ىستەپ جاتىرمىز!
سەن پاقىر، قولىڭ جەتسە جوعارىداعى بىرەۋلەرگە، ءبىلىم ءمينيسترى مە، ايتەۋ بىرەۋلەرگە ايتشى: جۇرتتى «شىڭعىسحان قازاق ەكەن» ، «كەنەنىڭ باسى كەلسە باعىمىز اشىلدى- مىس» دەيتىن وتىرىك ءاپسانالاردان قۇتقارسىن!
بەكىش پاقىر
«نامىس»
