جىگىت سۇلتانىنىڭ ايانىشتى تاعدىرى

استانا. قازاقپارات - اياعىن سىلتي باسىپ، ءىلبىپ بارا جاتقان، جۇپىنى كيىنگەن ادامنىڭ تاعدىر تاۋقىمەتى شارشاتقان جۇدەۋ جۇزىنەن، نۇرى قاشىپ ولەۋسىرەگەن وزدەرىنەن تانىس ءبىر بەينە ەلەس بەرگەندەي بولدى. ويلانىڭقىراپ بارىپ سوڭىنان قارادىم. ءيا، جازا باسپاپپىن. ونى تانىدىم. سول، سونىڭ ءوزى ەكەن.

بالا كەزىمىز ەدى. شامامەن 4-5- سىنىپتاردا وقيمىز. سىنىپتاس قىزدىڭ اعاسى اسكەردەن ورالىپتى، قالادان كەلىنشەك الا كەلىپتى. قىزىقشىلىقتى تويلاۋعا كەشكە وتىرىس (ۆەچەر) بولادى ەكەن. قىزىقتان قۇر قالامىز با، ورتادان ورىن تيمەسە دە دالىزدە تۇرىپ ەسىكتەن سىعالاۋدىڭ ءوزى قىزىق. وتىرىسقا «شوجە قىزدار» - بىزدەر دە باردىق.

سىنىپتاسىمنىڭ اعاسى ەپتەپ قىزۋلاۋ، كوڭىلدى كۇيمەن جارقىلداپ ورتادا ءجۇر. اسا كورىكتى بولماسا دا اققۇبا ءوڭدى، كوكشىلدەۋ كوزدى نازىك بوزبالا قىزدارعا سۇيكىمدى ەدى. ءوزى قاتارلى اۋىلدىڭ بويجەتكەندەرى كوزىنىڭ سۇعىن قاداپ، ۇمىتتەنىپ جۇرەتىن. ءبىراق ءبىر تاڭدانارلىعى، ول ماڭايىنا ۇيىرىلگەن سول قىزداردىڭ بىرىنە دە كوز قىرىن سالماستان، تاڭداعان سۇلۋىن قالادان تاپتى. كەلىنشەگىن دە كوردىك. ويپىرماي، ءبىر- بىرىنە جاراسقان مۇنداي جۇپتى بۇرىن- سوڭدى كەزىكتىرمەپپىن. اپپاق سۇتتەي سۇيكىمدى جۇزىنە كورىك بەرىپ كەكىل شاشى ەركەلەي توگىلگەن، بوتا كوزدەرى جاۋدىرەگەن، سىمباتى دا كەلىسكەن بۇل سۇلۋدى ناعىز ەلىكتىڭ لاعى ما دەرسىڭ. ءشوپ- شالامنىڭ ىشىندەگى جالعىز راۋشان گۇلدەي قۇلپىرىپ بىردەن كوزگە تۇسەدى. ايرانمەن جۋعان شاشتارىن جەلكەگە تۇيگەن، ۇزىن كويلەگىنىڭ ەتەگى سۇمەتىلىپ توبىققا تۇسكەن ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ قىزدارىنان گورى شاشى يىعىنا توگىلگەن، قالالىق ءسان ۇلگىسىمەن تىزەدەن جوعارى قىسقا يۋبكا كيگەن بۇل بويجەتكەن ءبىزدىڭ كوزىمىزگە ەرتەگىدەگى ناعىز ارۋداي كورىندى. ال اعامىز بولسا، وتىرىستىڭ گۇلى، جىگىتتىڭ سۇلتانى دەرسىڭ. جاعاسى اشىق اق كويلەگى جەلبىرەپ، تولقىندى شاشتارىن سىلكىپ تاستاپ، كوزدەرى وت شاشا قاراعاندا «مەنمىن» دەگەن كەز- كەلگەن بويجەتكەن توك سوققانداي ەسەڭگىرەپ، سىلق تۇسەتىن.

بىزدەر ءۇشىن دە، اۋىلدىڭ ۇلكەندەرى ءۇشىن دە سول اعامىزدىڭ ۇيلەنۋ تويى، قالادان اكەلگەن سۇلۋ كەلىنشەگى كوپكە دەيىن اڭگىمە جەلىسىنە اينالىپ، «جىر» بولىپ ءجۇردى. ءيا، ۋاقىت جۇردەك. ارادا جىلجىپ جىلدار ءوتتى. بىزدەر بويجەتتىك. ءبىر كەزدەگى ءسامبى تالداي مايىسقان سۇلۋ جەڭگەمىز تولىسقان، اق بورىقتاي ادەمى ايەل بولدى. بىرىنەن سوڭ ءبىرىن دومالاتىپ، اعامىزدىڭ ءۇيىن بالاعا تولتىردى. ەستۋىمىزشە، ءبارى قىز بالا ەكەن. «ۇل تۋمادىڭ» دەپ كىنا ارتىپ، اعامىز ىشىمدىككە ءۇيىر بولا باستاپتى. ءۇيىر بولىپ قانا قويماي، ارادا جىلدار وتە «اشى سۋمەن» اجىراماس دوس بولىپ العان. بۇرىنعىداي ەمەس، كوزىنىڭ وتى ءسونىپ، شاشىن اق قىراۋ باسقان. جەڭگەمىز قىزدارىن جەتەكتەپ، قالاداعى توركىنىنە ءبىر كەتىپ، ءبىر كەلىپ ءجۇردى. ايتەۋىر شىرقى بۇزىلعان وتباسىلىق ومىرلەرى ىرىڭ- جىرىڭمەن ءوتىپ جاتتى دەپ ەستيتىنبىز. اقىلىن اراققا ايىرباستاعان اعامىزبەن الىسىپ ءجۇرىپ جاستىق جىلدارىن جىلاۋمەن وتكىزگەن جەڭگەمىز ايىقپاس قاتەرلى دەرتكە شالدىعىپتى. بويجەتكەن قىزدارىن ۇزاتىپ تا ۇلگەرمەي سول دەرتتىڭ قۇربانى بولدى. ال اعامىز بولسا، بۇل كەزدە قۇلاپ جاتىپ ىشەتىن حالگە جەتكەن. جاقىن- جۋىقتارىنىڭ ءبارى تەرىس اينالىپ، «ءتىرى ءارۋاققا» اينالعان ونىڭ ءجۇزىن كورۋدىڭ ءوزى ايانىشتى عانا ەمەس، قورقىنىشتى دا ەدى.

ارىستاي ازامات ءوزىنىڭ تۇبىنە ءوزى جەتتى. بۇل كۇندەرى اكە- شەشەنىڭ كوزى كەتكەن، تۋىستارى «ادام بولۋىنان» ابدەن كۇدەرىن ءۇزىپ، ىرگەسىن اۋلاققا سالعان، ىشكەن اراعى اقىل- ەسىنەن ايىرىپ، بەيشارا كەيىپكە تۇسىرگەن اعامىزدىڭ الگىندەگى مەن كورگەن ادام نانعىسىز شىنايى بەينەسى سول ەدى.

«اشى سۋدىڭ» قۇربانى بولىپ، قۇردىمعا كەتكەن، وزىنە- ءوزى ور قازىپ، ءتۇپسىز تەرەڭ شىڭىراۋدان شىعا الماي، مىسكىن حالگە تۇسكەن بۇل ازاماتتىڭ وسىنداي اۋىر تاعدىرى كىم- كىمگە دە ساباق بولسا ەكەن دەيمىن. قاس- قاعىمدا وتە شىعار قىسقا عۇمىر ادام بالاسىنا ءبىر- اق رەت بەرىلەدى. ەندەشە، جارىق دۇنيەنىڭ ازابىن ەمەس، عاجابىن كورۋگە ۇمتىلعانعا نە جەتسىن!

 

zamana.kz