ن. نازاربايەۆ: بەيبىتشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ بارىسىندا يۋنەسكو- نىڭ الەۋەتىن كەڭىنەن پايدالانۋ قاجەت
بۇل تۋرالى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنەن حابارلادى.
كونفەرەنسياعا قاتىسۋشىلار الدىندا سويلەگەن سوزىندە مەملەكەت باسشىسى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جۇيەسىندە يۋنەسكو-نىڭ الاتىن ورنى ايرىقشا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«قازاقستان نەگىزگى باسىمدىعى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ورنىقتى دامۋ ماقساتىنىڭ ماڭىزدى باعىتى بولىپ سانالاتىن يۋنەسكو- نىڭ قىزمەتىن تولىق قولدايدى»، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ءوزى وسى مىنبەردەن 20 جىل بۇرىن بايانداعان ماقسات- مىندەتتەردىڭ بارىنە، سونداي- اق بۇۇ مىڭجىلدىق دامۋ ماقساتتارىنا ءبىزدىڭ ەل قول جەتكىزگەنىن ايتتى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەتنوسارالىق، مادەنيەتارالىق، ءدىنارالىق نەگىزدە وركەنيەتتەردىڭ كۇيرەۋى مەن قاقتىعىسى ۋشىعىپ كەتكەنىنە ارنايى توقتالدى.
«بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسىنىڭ مەرەيتويلىق 70- سەسسياسىندا وتكەن دەباتتار الەم دامۋىنىڭ جاڭا پاراديگماسىن ازىرلەۋ قاجەتتىگىن دالەلدەپ بەردى. قازاقستاننىڭ حالىقارالىق باستامالارى وسى ماڭىزدى مىندەتتى ورىنداۋعا باعىتتالعان. ءبىز «جاھاندىق ستراتەگيالىق باستاما - 2045» جوسپارىن ۇسىنامىز. ونىڭ ءمانىسى - سوعىستار مەن قاقتىعىستاردىڭ تۇپكى سەبەپتەرىنە جول بەرمەيتىن بۇكىلالەمدىك دامۋ ستراتەگياسىن جاساۋ»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قازاقستان پرەزيدەنتى قازىرگى الەمنىڭ ماقساتى يادرولىق قارۋسىز الەمدى ورنىقتىرۋ ەكەنىن، سول ءۇشىن بۇۇ يادرولىق قارۋدان ادا الەمگە قول جەتكىزۋ جونىندەگى جالپىعا ورتاق دەكلاراتسيا قابىلداۋدى ۇسىناتىنىن ايتتى.
«2016 -جىلى مەنىڭ سەمەي يادرولىق پوليگونىن جابۋ تۋرالى جارلىققا قول قويعانىما 25 جىل تولادى. بۇل الەم قوعامداستىعىنىڭ يادرولىق قارۋسىز الەمگە قول جەتكىزۋ جولىندا كۇش جۇمىلدىرۋى ءۇشىن ماڭىزدى سەبەپ بولا الادى»، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى تەرروريزم مەن ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ءبىرتۇتاس حالىقارالىق مايدان اشۋ ماسەلەسىنە دە توقتالدى.
«الەمدىك وركەنيەتتەر مەن نەگىزگى دىندەردىڭ بەسىگى بولعان ەجەلگى مەسوپوتاميا جەرى بۇگىندە اياۋسىز ءبۇلىنىپ، توناۋعا ءتۇستى. «يسلام مەملەكەتى» دەگەن اتتى جامىلعاندار تاياۋ شىعىستىڭ بىرەگەي تاريحي- مادەني مۇراسىنا ورنى تولماس زيان كەلتىرۋدە. قازاقستان تەرروريزم مەن ەكسترەميزمنىڭ كەز كەلگەن كورىنىسىن باتىل ايىپتايدى. ءبىز بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قولداۋىمەن حالىقارالىق تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە قارسى ارەكەتتىڭ الەمدىك ءبىرىڭعاي جەلىسىن قۇرۋدى ۇسىنامىز»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
يسلام راديكاليزمىمەن كۇرەس كەزىندە ونى بەيبىتسۇيگىش يسلاممەن شاتاستىرىپ الماۋ ماڭىزدى ەكەنى، ال ەكسترەميزمگە تەك مادەنيەتارالىق جانە ءدىنارالىق ديالوگ نەگىزىندە عانا قارسى تۇرۋعا بولاتىنى دا اتاپ ءوتىلدى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ ەل ۇسىنعان «يسلام تەرروريزمگە قارسى» اتتى فورۋم ناق وسى ماقساتقا باعىتتالعان.
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ بەس سەزىن وتكىزگەنىنە، وندا ءتۇرلى كونفەسسيالاردىڭ وكىلدەرى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمگە، زورلىق- زومبىلىق قولدانباۋعا شاقىراتىنىنا نازار اۋداردى.
قازاقستان پرەزيدەنتى بەيبىتشىلىك پەن حالىقارالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ بارىسىندا يۋنەسكو- نىڭ الەۋەتىن كەڭىنەن پايدالانۋ قاجەتتىگىنە توقتالا وتىرىپ، ۇيىم جانىنان بەيبىتشىلىك پەن ورنىقتى دامۋدى قولداۋ جونىندەگى حالىقارالىق اكادەميا قۇرۋدى ۇسىندى.
«اكادەميا وزىق الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنە وتىرىپ، بەيبىتشىلىك پەن ورنىقتى دامۋدى قولداۋ جونىندە پروگرەسسيۆتى يدەيالار مەن ءتيىمدى شارالار ازىرلەي الار ەدى. يۋنەسكو- نىڭ «الەم مادەنيەتى» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋ ارقىلى قاقتىعىستاردىڭ ەرتەرەك الدىن الۋ جولىن ىزدەستىرۋدىڭ ەرەكشە ماڭىزى بار. اتالعان تۇجىرىمداما قاعيداتتارى قازاقستاننىڭ ب ۇ ۇ قولداۋىمەن «جاڭا بولاشاق» تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋ جونىندەگى باستاماسىمەن ۇندەسەدى»،- دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى فرانسۋز موناحى گيلوم رۋبرۋك 13-عاسىردىڭ ورتاسىندا حريستيان، بۋددا، مانيحەي جانە مۇسىلمان قاۋىمى تاتۋ تىرشىلىك كەشكەن قازاقتىڭ كونە قويلىق قالاسىندا بولعانىن ەسكە سالدى.
«بىلتىر قازاقستان، قىتاي جانە قىرعىزستاننىڭ باستاماسىمەن يۋنەسكو- نىڭ دۇنيەجۇزىلىك مۇرالارى تىزىمىنە ۇلى جىبەك جولىندا ورنالاسقان سەگىز ارحەولوگيالىق نىسان ەنگىزىلدى. بۇل تىزىمدە تولەرانتتىلىقتىڭ، ءدىني توزىمدىلىك پەن دوستىقتىڭ سيمۆولى - قويلىق قالاسى دا بار. ەلىمىز تاياۋدا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. ءبىز ۇلى دالانىڭ تاريحي- مادەني مۇراسى مەن رۋحاني قۇندىلىقتارىن جاڭعىرتىپ جاتىرمىز. يۋنەسكو- نىڭ الدىن الا ەسەپكە الۋ تىزىمىندەگى ەسكەرتكىشتەر مۇقيات قورعالۋدا. ولاردىڭ قاتارىندا وتىرار، تۇركىستان، ساۋران جانە سىعاناق بار»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ەلباسى ءوز سوزىندە ۇلى جىبەك جولى داستۇرلەرىن جاڭعىرتۋدىڭ ايرىقشا ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
«ونىڭ تاريحىنا قاراپ، تىعىز ىنتىماقتاستىق پەن ءوزارا مادەني بايلانىس بۇكىل ادامزات ءۇشىن بەيبىتشىلىك پەن دامۋ نەگىزى ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز. يۋنەسكو- نىڭ اتاۋلى داتالار كۇنتىزبەسىنە جىبەك جولىنىڭ جەتىسۋ بولىگىندەگى توعىسۋ ورتالىعى بولعان الماتى قالاسىنىڭ 1000 -جىلدىعى ەنگىزىلگەنىن ريزاشىلىقپەن اتاپ وتكىم كەلەدى»، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى ءىس- شاراعا قاتىسۋشىلارعا قازاقستاننىڭ يۋنەسكو-عا ءبىزدىڭ ەل باستاماشىلىق ەتكەن 2013-2022 -جىلدارعا ارنالعان مادەنيەتتەر جاقىنداستىعىنىڭ حالىقارالىق ونجىلدىعىن جۇزەگە اسىرۋ ءىسى بويىنشا قولداۋ كورسەتىپ وتىرعانى تۋرالى دا ايتىپ بەردى.
سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمالارعا جانە استانادا ەكسپو-2017 حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋگە دايىندىق بارىسىنا توقتالىپ، بارشا دەلەگاتتاردى وسى كورمەنى كەلىپ كورۋگە شاقىردى.
