سوت ورگاندارى براكونەرلىككە «ونشا ەلەۋلى ەمەس قىلمىس» دەپ قارايدى - ە. ءالزاقوۆ
بۇل تۋرالى بۇگىن الماتىدا اقبوكەندەردى قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وتكەن كەزەكتى جۇمىس وتىرىسى بارىسىندا ق ر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ «وحوتزووپروم» وندىرىستىك بىرلەستىگى» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك قازىنالىق كاسىپورنىنىڭ باس ديرەكتورى ەرزات ءالزاقوۆ ءمالىم ەتتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، سوتتار قىلمىس قۇرالدارىن جانە اڭداردى زاڭسىز اۋلاۋعا قولدانىلعان اۆتوكولىكتەردى تاركىلەي بەرمەيدى ەكەن. «قىلمىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعى بىردەي قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلمايدى. ەگەر قىلمىستى ءبىر توپ ادام جاسايتىن بولسا، تەرگەۋ قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە سولاردىڭ تەك بىرەۋىن عانا تارتادى، ال قالعاندارىن كۋاگەر رەتىندە قابىلدايدى. وندا دا سوتتالعاندار كوبىنەسە شارتتى تۇردە باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى.
بۇل جەردە وكىنىشكە قاراي، ۇستالعانداردىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرگە قاتىسۋ دەڭگەيى ناقتى انىقتالمايدى. ويتكەنى، ءبىر ادام ءارى ماشينا ايداپ، ءارى اقبوكەندى اتىپ، ءارى ونىڭ ءمۇيىزىن كەسىپ المايدى عوي. قىلمىسكەرلەر مۇيىزدەردى دايىنداۋعا وتە تىڭعىلىقتى دايىندالادى. بۇل جەردە قاتىسۋشىلاردىڭ مىندەتتەرى بەلگىلەنەدى. ءتىپتى ولارعا اس پىسىرەتىن ادام دا قىلمىسقا قاتىسۋشى بولىپ ەسەپتەلەدى. ەگەر، قاسكويلەرگە اۋىر جازالار قولدانىلار بولسا، كوپ ادام تابيعاتتى قورعاۋ زاڭناماسىن بۇزۋعا باتا الماس ەدى. سوندىقتان، ازىرگە ەڭ الدىمەن كيىكتەردى قىرعاندارعا قاتىستى ايىپپۇلدى كوبەيتۋ قاجەت. قازىرگى تاڭدا ءمۇيىزى بار ءبىر اقبوكەندى ولتىرگەنى ءۇشىن سالىناتىن 200 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش قازىرگى تالاپتارعا جاۋاپ بەرە المايدى»، - دەدى ە. ءالزاقوۆ.
ول سونىمەن قاتار، اقبوكەندەردىڭ ساقتالۋ- ساقتالماۋى ءبىرىنشى كەزەكتە قازاقستانعا بايلانىستى ەكەندىگىن، سول ءۇشىن بۇل سالاداعى يگى شارالاردى بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق ءجىتى باقىلاپ وتىرعاندىعىن جەتكىزدى. «اقبوكەندەر موڭعوليادا، قالماق دالاسىندا جانە نەگىزىنەن قازاقستاندا ساقتالعان. اقبوكەندەر - قازاقستاننىڭ ماقتانىشى. ولاردى ساقتاۋ، قورعاۋ جانە سانىن كوبەيتۋ مەملەكەتتىك ماڭىزى بار شارۋا. ءبىز بولاشاق ۇرپاق الدىندا جاۋاپتىمىز»، - دەدى ە. ءالزاقوۆ.
ايتا كەتەلىك، وتكەن عاسىردىڭ 60-80- جىلدارىندا قازاقستاندا اقبوكەندەردىڭ سانى ميلليوننان اسقانى بەلگىلى. 40 جىل بويى اقبوكەن رەسمي اڭشىلىق كاسىپتىڭ نىسانىنا جانە ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن تابىس كوزىنە اينالدى. وسى جىلدار ىشىندە 5,5 ميلليون اقبوكەن ۇستالىپ، 90 مىڭ توننا ەت، ەكى ميلليون شارشى مەترگە جۋىق وتە باعالى بىلعارى جانە تازا ەكسپورتتىق ءونىم 250 توننا ءمۇيىز الىنىپتى. ال سول ونىمدەردى وتكىزۋدەن تۇسكەن جىلدىق تابىس ميلليونداعان ا ق ش دوللارىن قۇراعان. ال قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا كيىكتەردى قورعاۋعا قاتىستى قولدانىلعان مەملەكەتتىك شارالاردىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ سانى جىلدان جىلعا ارتىپ كەلەدى. ەلىمىزدە كيىكتەر ءۇش ايماقتا ءومىر سۇرەتىنى بەلگىلى. بۇگىنگى تاڭدا رەسمي دەرەكتەر بويىنشا بەتپاقدالا توبىندا 25-30 مىڭ شاماسىندا، ءۇستىرت توبىندا 2 مىڭعا جۋىق، ال جايىق توبىندا 51 مىڭداي اقبوكەن ءومىر سۇرەدى.
اۆتور: جاپپاربەرگەن ايبوتا
