ءازىلحان نۇرشايىقوۆ. ماحاببات، قىزىق مول جىلدار - روماننىڭ جالعاسى
...تىڭداي باستاپ، قىزداردىڭ كەستە توقىعانداي جىپىلداتىپ، جىلدامداتا كونسپەكت جازىپ جاتقان اسەم قولدارىنا كوزىم ءتۇستى دە، تاعى دا ولار تۋرالى ويلاپ كەتكەنىمدى وزىمدە اڭعارماي قالدىم.
«قىزدار! سەندەر قانداي عاجاپ جانسىڭدار، شىركىن. جاۋدىراي قادالعان قاپ- قارا كوزدەرىڭ مەن جاندى ەرىتكەن كومىردەي شاشتارىن، يىقتارىڭداعى تولقىنداي تۋلاعان بىلەكتەي بۇرىمدارىڭ مەن سول قوس بۇرىم اراسىنان كورىنگەن كىرشىكسىز اپپاق جەلكەلەرىڭ قانداي اسەم ەدى سەندەردىڭ. وزەننىڭ قۇبا تالىنداي سولقىلداعان بويلارىڭ نەتكەن كوركەم، اپىراۋ. قىر جىگىتىنىڭ قانىن قىزدىرىپ، قۇشاقتاۋعا، قۇشۋعا قۇمارتتىراتىن قىپشا بەلدەرىڭ مىناۋ بۇرالعان! سەندەردىڭ سىمباتتارىڭدى سۋرەتتەۋگە سوعىستان قايتقان سولداتتىڭ ءتىلى جەتە الار ما ەشقاشان؟ !» وسىنداي ويلار بىرىنەن سوڭ ءبىرى جالعاسا بەردى، جالعاسا بەردى. وي قۇشاعىندا وتىرعان مەن قىزداردان وزگە دۇنيەنىڭ ءبارىن دە ۇمىتىپ كەتكەن سياقتاندىم. «بۇل قىزداردى كورىپ وتىرعان مەن نەتكەن باقىتتىمىن! - دەيمىن تاعى دا ىشىمنەن. - سوعىس بويى جاۋدى جەڭىپ، سەندەردى كورسەم دەپ يمانداي ارمان تۇتىپ ەدىم ىشىمە. ءسىز وكوپتا سۋىق جاڭبىر توبەدەن سورعالاپ تۇرعاندا دا سەندەردى ويلاعانمىن. اق قار، كوك مۇزدا جول جاعاسىندا جاۋ تانكىسىن توسىپ، زەڭبىرەكتى قۇرىپ قويىپ، شۇڭقىردىڭ توبەسىنە پلاشپالاتكا تۇتىپ، تۇبىندە ءتىسىم- تىسىمە تيمەي ساقىلداپ توڭىپ وتىرعاندا دا سەندەر جۇرەگىمدە جاتقانسىڭدار، قىزدار. جاياۋ جورىقتا جان قينالىپ، كۇندىز جاۋ سامولەتتەرىنىڭ توبەدەن اتقىلاعان وعى شينەلىمنىڭ ەتەگىن شۇرق- شۇرق تەسكىلەپ، تۇندە ۇيقى قاۋمالاپ كىرپىكتەرىمە قايتا- قايتا جەلىم جاعىپ، بۋىندارىمدى بوساتىپ مازامدى الىپ، ەسىم شىعىپ كەلە جاتقاندا دا سەندەر مەنىڭ ويىمنان كەتپەگەنسىڭدەر، ارۋلار. سول كۇندەردىڭ، سول ايلاردىڭ، جىلداردىڭ بارىندە دە مەن سەندەردى ءبىر مينۋت تا ەسىمنەن شىعارعان ەمەسپىن. جالعىز مەنىڭ عانا ەمەس، مايدانداعى بار جىگىتتىڭ جۇرەگىندە بولدىڭدار سەندەر.
سەندەردەن اۋىق- اۋىق حابار الۋ قانداي باقىت ەدى مايدانداعى جىگىتتەرگە. ءار جاۋىنگەر قولىنا ۇشكىل حات ءتيىپ، ونىڭ سىرتىنداعى وزىنە تانىس قولدىڭ تانباسىن كورگەندە جەل قوزعاعان جاپىراقتاي دىرىلدەپ، تەز وقىپ شىققانشا تاعاتى قالماي اسىعاتىن. جاڭا عانا جاۋدىڭ جەبىر تانكىسىن جايراتىپ، قيراعان بولاتتىڭ بەرىكتىگى مەن سۇستىلىعىن ءوز بويىنا، ءوز ونىنە جيىپ شامىرقانىپ تۇرعان قاھارلى سولداتتىڭ قىز حاتىن وقىپ شىققاندا جانى جادىراپ، قارا كوزى كۇلىمدەپ، بۇيرەك بەتىنە القىزىل بوياۋ شاباتىن. اق تىستەرى اقسيا كورىنىپ، وزگەشە ءبىر راقات تاباتىن. وسى ءبىر ءوڭى جۇمسارىپ، ءجۇزى جىلىپ، جۇرەگى نازىك لۇپىلگە باسقان شاعىندا ونىڭ كوكىرەگىنە وزگەشە ءبىر كۇش قۇيىلاتىن. سول ساتتە ول ءبىر ەمەس، جاۋدىڭ بىرنەشە تانكىن جالعىز ءوزى جايراتۋعا ءازىر بولاتىن. مىنە، مايدانداعى جىگىتتەردى بىرەسە بولاتتاي قاتايتىپ، بىرەسە قورعاسىنداي ەرىتەتىن سەندەر ەدىڭدەر، سەندەردىڭ عاجايىپ حاتتارىڭ ەدى، قىزدار. سەندەردىڭ «جاۋدى جەڭىپ قايتىڭدار!» دەپ ءار حاتتا ايتاتىن امىرلەرىڭدى ورىنداپ تەزىرەك بەرلينگە بارىپ، ودان سوڭ وزدەرىڭە جەتسەك دەپ ىنتىعۋشى ەدىك ءبارىمىز. ءبىر قازاق قىزىنىڭ ءجۇزىن كورىپ قاسىندا وتىرساق ارمانىمىز بولماس ەدى دەپ اڭسايتىن ەدىك ءبىز. ەندى، مىنە مەن بىرەۋىنىڭ عانا ەمەس، ءبىر اۋديتوريا تولى قىزدىڭ قاسىندا وتىرمىن. قانداي باقىتتىمىن مەن! «مەن باقىتتىمىن!» دەپ، الاتاۋدىڭ توبەسىنە شىعىپ ايقايلاعىم كەلەدى قازىر. وتان ارمياسىنىڭ ساپىندا زۇلىم جاۋدى جەڭگەنىمە باقىتتىمىن! ءسويتىپ، ءوز ەلىمە ورالىپ كەلگەنىمە باقىتتىمىن! قانشاما ەر ازامات تۋعان جەرگە جەتە الماي، تۋعان ەلدىڭ توپىراعىندا وسكەن قىزىل گۇلدەي قىزداردىڭ اق جۇزدەرىن كورە الماي ارماندا كەتتى. ولەر الدىنداعى ءار سولداتتىڭ اۋزىنا العان ەڭ سوڭعى ءسوزى ايەل اتى بولدى. بىرەۋ اناسىن، بىرەۋ جارىن، بىرەۋ عاشىعىن ەسىنە الىپ، ءتىل كۇرمەلىپ، ماڭگىگە كوز جۇمار الدىندا اقتىق كۇشىن جيىپ، سولاردىڭ ەسىمىن اتادى. ولاردىڭ وزدەرىنە دەگەن ماحابباتىنىڭ قارىزىن سولدات سول ءبىر اۋىز ءسوزدى ۇمىتپاي ايتىپ وتۋگە تىرىستى. سودان كەيىن وتان سۇيگىش، انا سۇيگىش، جار سۇيگىش سولدات جانى ماڭگىگە تىنشىقتى» . وسىنداي ويلار ارىندى وزەننىڭ اقجال تولقىنىنداي توپەپ، ءبىرىن- ءبىرى قۋىپ جونەلدى- اي كەلىپ.
مەن وزىمدە قىزدارعا دەگەن وسىنشا مول، نازىك سەزىمدەر بار ەكەنىن بۇرىن دا بىلەتىن ەدىم. سول سەزىمدەردىڭ بۇگىن ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسىپ، العاشقى لەكسياعا قاتىسقان ساتتە- اق اعىل- تەگىل اعىلعانىنا تاڭداندىم. قوي، مۇنىم بولماس. ۋنيۆەرسيتەتكە الىنباي جاتىپ اڭسارىم قىزعا اۋعانى نەسى؟ مەن مۇندا قىزعا قىرىندايمىن دەپ ەمەس، وقۋ وقيمىن دەپ كەلىپ ەدىم عوي. ەندەشە قىز تۋرالى ويلاۋدان تىيىلۋىم كەرەك» ، - دەپ وزىمە توقتاۋ سالماقتا بولدىم. ءبىراق، ايى- كۇنى جەتكەن ايەلدى اۋىق- اۋىق قيناعان تولعاقتاي الدەبىر ارىلماس مازاسىزدىق مەنىڭ بويىمدى بيلەپ، بارعان سايىن باستاعى وي ورىستەپ، ورشەلەنە بەردى. «ۇلى وتان سوعىسىندا ءبىز جاۋدى قارۋىمىزدىڭ - سامولەتتىڭ، تانكتىڭ، ارتيللەريانىڭ قۇدىرەتىمەن دە جەڭدىك، - دەپ ويلادىم مەن ونان ءارى. - سول سياقتى الاۋلاعان اسىل ماحابباتتىڭ كۇشىمەن دە جەڭدىك. ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدە وتانعا، اناعا، سۇيگەن جارعا دەگەن شەكسىز ماحاببات بولدى. سوڭعى كۇش الدىڭعىنىڭ قۋاتتى قوزعاۋشىسىنا اينالدى دا، ءولىم مەن ءومىردىڭ ارپالىسىنداي ايقاستا ءبىز جەڭىپ شىقتىق. مەنىڭشە، ماحاببات - دۇنيەدەگى بارلىق كۇشتىڭ كوزى، بارلىق قۋاتتىڭ بۇلاق- باستاۋى. ونسىز ەش جەردە جەڭىس جوق. ەندەشە، قىزدار، ماحابباتتىڭ ءمولدىر باستاۋى سەندەردى كورگەندە قالاي تەبىرەنبەيىن، قالاي قۋانبايىن مەن! كەشە وگەي ەۆروپادان ءوز ەۆروپاما جەتكەنشە اسىعىپ ەم. ءوز ەۆروپام ءوز ازيامداي قۋانىشپەن قارسى الدى مەنى. جولداعى اعايىن جۇرتتىڭ جىلى ءجۇز، ىستىق ىقىلاسى جۇرەگىمدى تەربەپ، ەجەلدەن تانىس ءۇندى سلاۆيان سوزدەرى قۇلاعىما ءتاتتى كۇي بوپ قۇيىلدى. ال ءوز قازاقستانىما جەتكەندەگى كۇيىم قانداي بولدى دەسەڭشى! اۋىزبەن ايتىپ جەتكىزە الماسپىن مەن ونى.
جول بويىنداعى جاداۋ رازەزد، جاپىرايعان قازاق اۋىلدارى قوڭىرايىپ الدىمنان شىققاندا باتىس ەۆروپانىڭ سالتاناتتى سارايلارىنان ارتىق كوردىم مەن ولاردى. ءۇي جانىندا ۇيمەلەپ كۇز تىرشىلىگىن جاساپ جاتقان جۇدەۋ ءجۇزدى، جالبىر كيىمدى اۋىل ادامدارى كوزىمە شالىنعاندا جۇرەگىم ەلجىرەپ، ەرىپ قويا بەردى شايعا سالعان قانتتاي بوپ» . وسى كەزدە «كوڭىلدى بەس ءجۇزىنشى پوەزد» دەپ اتالاتىن . اسكەردەن قايتقان سولداتتار تيەلگەن قىزىل ۆاگوندى ۇزىن سوستاۆتىڭ قازاقستاننىڭ شەتكى شاعىن ستانتسيالارىنىڭ بىرىنە كەلىپ توقتاعانى كوز الدىما ەلەستەدى. تاكەن دەگەن جولداسىم ۆاگوننان قارعىپ ءتۇستى دە، پوەزعا ءسۇت، ايران، جۇمىرتقا الىپ شىققان ايەلدەردىڭ قاسىنا باردى ودىراڭداپ. - اپالار، امانسىزدار ما، بارىڭىزگە مىڭ سالەم! - دەدى ول باس ءيىپ. - ايران بار ما؟ - بار، شىراعىم، بار، - دەستى ايەلدەر. جولداسىم ءبىر بانكا ايراندى باسىنا ءبىر- اق كوتەردى. سودان سوڭ تۇبىندە قالعان جۇعىنىڭ جيناپ الىپ، بەتىنە جاقتى. قاپ- قارا جىگىتتىڭ بەتى الا باجالاق بوپ شىعا كەلدى. - مۇنىڭ نە، شىراعىم، - دەدى ايران يەسى قارتاڭ ايەل تاڭدانىپ. - مۇنىم - قۋانعانىم، اپا. سۇراپىل سوعىستان امان كەلىپ، تۋعان جەرگە تابانىم ءتيىپ، سىزدەي اپامنىڭ قولىنان ايران ىشكەنىمە قۋانعانىم. تۋعان ەلدىڭ ءدامىن تاتقانىما قانعانىم، ايراننىڭ قالعانىن بەتىمە جاققانىم - بالالىق كۇنىم ەسىمە ءتۇسىپ، ەركەلەگەنىم، اپا. سىزگە ەركەلەگەنىم، قازاقستانعا، حالقىما ەركەلەگەنىم. اشەيىندە سوزگە ولاق، كەۋدەسى وردەن مەن مەدالعا تولى اڭقىلداق باتىر جولداسىمنىڭ سول ءبىر ءسوزى كەرەمەت شەشەن بولىپ شىقتى. - الدا، باقىر- اي، ەلدى ساعىنعان ەكەن عوي، - دەپ سول جەردە ايەلدەردىڭ ءبارى تەگىس جىلاپ جىبەردى. - قاي جەردىكىسىڭ؟ - شەشەڭ بار ما ەدى؟ - دەپ اركىمدەر سۇراپ تا جاتىر. - تالدىقورعان وبلىسىنىكىمىن. وزىڭىزدەي كەلگەن شۇيكەدەي عانا قارا دومالاق شەشەم بار ەدى. سوعان اسىعىپ كەلەمىن، - دەدى تاكەن كەمپىرلەردىڭ بىرىنە قاراپ. - الدا، باقىر- اي. - شەشەڭنىڭ جۇرەگى جارىلىپ- اق كەتەر- اۋ سەنى كورگەندە. وسىلاي دەپ ايەلدەر قولدارىنداعى بار جۇمىرتقا، بار ءسۇت، ايرانىن تاكەنگە ۇسىندى. - تۋعان جەردىڭ ءدامىن تاتتىم، ماعان سول بولادى، - دەدى تاكەن ايەلدەردىڭ ۇسىنعانىن الماي. جۇرت وعان قارامادى. - جولداستارىڭا بەر. - سولارعا ءدام تاتىر. تاكەن بەت- اۋزى ايعىز- ايعىز بولىپ، ايەلدەردى ۆاگونعا باستاپ كەلدى. - الىڭدار، جىگىتتەر! تۋعان ەل ىرزىعى! الىڭدار!.. - ىشىڭدەر. - ءدام تاتىڭدار، - دەپ جاتىر ايەلدەر. ايەلدەر اكەلگەن تاماقتارىن بارىمىزگە تەگىن ءبولىپ بەردى. بىرەۋ اقشا تولەمەك بولىپ ەدى، قارتاڭ انا رەنجىپ قالدى: - ءتورت جىل سوعىستا اشتان ولمەگەن ءبىز سوعىس بىتكەننەن كەيىن ولەدى دەپ پە ەدىڭدەر؟ قويىڭدار، قاراقتارىم، اقشالارىڭدى قوزعاماڭدار. الدە جات جەردە ءجۇرىپ ەلدەرىڭنىڭ قوناقجاي سالتىن ۇمىتىپ قالىپ پا ەدىڭدەر؟ بۇل سوزگە جاۋاپتى تاعى دا تاكەن بەردى. - جوق، اپا، ۇمىتقامىز جوق، - دەدى ول. - وندا ءبىز مۇنى حالىقتىڭ مايداننان جەڭىسپەن كەلگەن جىگىتتەرگە شاشقان شاشۋى دەپ قابىلدايىق. - ە، ءجون. - سويتىڭدەر، - دەپ ايەلدەر رازى بوپ قالدى. وسى كەزدە ءبىزدىڭ پوەزىمىز گۋدوك بەرىپ، ىلگەرى قوزعالدى.
زىمىراپ كەلە جاتقان پوەزدىڭ ەسىگىنەن ەتەكتەگى ەلگە قاراپ وتىرعان مەنىڭ ەسىمە ءدانىشپان جيرەنشە ءتۇستى. حان قاسىندا كوپ ءجۇرىپ ەل ارالاپ، وردا، سارايلاردا ۇزاق- ۇزاق قوناق بولىپ ۇيىنە قايتقان كەدەي جيرەنشەنىڭ سيراعى جامان لاشىعىنا سىيماي سىرتقا شىعىپ جاتسا كەرەك. حان ورداسىنداعىداي مامىق توسەكتە ەمەس، لاشىق ىشىنە توسەلگەن ولەڭ ءشوپتىڭ ۇستىندە راقاتتانا كەرىلىپ جاتىپ شەشەن: «شىركىن، مەنىڭ ءوز ءۇيىم، كەڭ سارايداي بوز ءۇيىم» دەگەن ەكەن دەيدى. مەن جولداسىمنىڭ بەتىنە قارادىم. - تاكەن، ۇيىڭە جەتۋگە اسىعىپ كەلەسىڭ بە؟ - دەدىم. - ە، ۇيىنە جەتۋگە كىم اسىقپاۋشى ەدى، - دەدى ول. مەن وعان اۋىلعا بارۋعا اسىقپايتىنىمدى، الماتىعا قالىپ، وقۋعا تۇسەتىنىمدى ايتتىم. - سەنىڭ وقۋىڭا بولادى. ال مەنىڭ باسىما ەشبىر وقۋ قونبايدى، - دەپ ول ءوز باسىن جۇدىرىعىمەن توقىلداتىپ قويدى. - مەن بارامىن دا ەلدەگى ءبىر جاقسى قىزعا قۇلىنداي شىڭعىرتىپ قۇرىق سالامىن. ماعان ودان باسقا وقۋدىڭ كەرەگى جوق. مەن كۇلدىم. - كۇلمە، - دەدى ول. - وقۋدا دا جاقسى قىزدار كوپ بولادى. اۋزىڭدى اشىپ بوسقا قاراپ جۇرمەي، سەن دە سولاردىڭ ءبىر ءتاۋىرىن نىساناعا ال. «ءسويتىپ، مەن كەشە عانا ەشەلوننان ءتۇستىم، قىزدار. بۇگىن مىنە سەندەردىڭ ورتالارىڭا كەلدىم. مەن سەندەردىڭ اعاڭمىن، باۋىرىڭمىن، دوسىڭمىن، قىزدار. مەن سەندەردىڭ ءبارىڭدى دە جاقسى كورەمىن!.. » اۋديتوريا ەسىگىنىڭ سىرتىنان شىلدىراعان قوڭىراۋ داۋىسى ەستىلدى. ءبىرىنشى لەكسيا ءبىتتى. قۇس مۇرىن وقىتۋشى جايلاپ ورنىنان تۇرىپ، ەسىككە قاراي اياڭدادى. اشەيىندە قوڭىراۋ سوعىلسا- اق ەشكىدەي سەكەڭدەپ ەسىككە قاراي الدىمەن جۇگىرەتىن قىزدار، ساباق ۇستىندە ءوزارا ىشتەي ۋادەلەسكەندەي، ەشقايسىسى سەلت ەتپەستەن پارتالارىندا سىرەسىپ وتىرىپ قالدى. وقىتۋشى شىعىپ كەتكەننەن كەيىن ەكەۋ- ەكەۋدەن قاتار وتىرعان قىزدار ءبىر- بىرىمەن كۇبىرلەسە كۇلىستى دە، كوماندامەن بۇرىلعان ءبىر ۆزۆود سولداتتاي بولىپ، تەگىس كەۋدەلەرىن قوزعاپ، جۇزدەرىن اۋديتوريانىڭ ەڭ ارتىندا وتىرعان ماعان قاراي بۇردى.
تۇندە دالادا ماشينامەن كەلە جاتقانىڭىزدا الدىڭىزدان جايىلىپ جۇرگەن قويان كەزدەسەتىن. قوياندى كورە سالا وعان ماشينانىڭ فارىن باعىتتاي قويساڭ، قاشۋدىڭ ورنىنا ول بايعۇس: «مەنى ات!» دەگەندەي بولىپ، ارتقى ەكى اياعىمەن تىكيىپ، قۇلاعىن سەلتيتىپ تۇرا قالاتىن. ماشينا جارىعىنا ءبىر ىلىنگەننەن كەيىن قويان سورلىنى ءبىر اتساڭ دا، بەس اتساڭ دا، سول ورنىنان قوزعالمايدى. تەك وق تيگەندە عانا تۇرعان جەرىنە جالپ ەتىپ قۇلاي كەتەدى.. . قىزداردىڭ ءبارى ماعان قاراي بۇرىلعاندا، مەن دە سول قويانعا ۇقساپ، ورنىمنان اپالاقتاپ اتىپ تۇردىم. ەگەر سول ساتتە قىزداردىڭ ءبارى بىردەي مەنى كوزدەپ ماحاببات مىلتىعىنىڭ شۇرىپپەسىن باسىپ كەپ قالعان بولسا، سولاردىڭ ءبىرسىپىرا بىتىراسى ءدال وسى كۇنگە دەيىن ءون بويىمدا جۇرگەن بولار دەپ ويلايمىن. ورنىمنان اتىپ تۇرعاننان كەيىن اسكەري ماشىق بويىنشا جالما- جان گيمناستەركامنىڭ ەتەگىن تومەن قاراي تارتقىلاپ، قىرتىسىن بەلبەۋگە سۇققان بارماق ارقىلى كەيىن قاراي سىرعىتا باستادىم. ۇزىن اۋديتورياعا ەكى قاتار قويىلعان پارتالاردىڭ ەسىك پەن تەرەزە جاق شەتىندەگى قىزدار سول بۇرىلعان كۇيلەرىندە قوزعالماستان وتىرىپ قالدى دا، ورتاداعى قىزدار ورىندارىنان تۇرىپ، ماعان قاراي اياڭدادى. وزىمە قاراي كەلە جاتقان ولاردىڭ تاقتاي ەدەندى تىق- تىق باسقان دىبىستارىن ەستىگەندە جۇرەگىم، اتاكاعا شىعار الدىنداعىداي ءدۇرس- ءدۇرس سوعىپ قويا بەردى. - ال، جولداس، ءسىزدى ستۋدەنت بولۋىڭىزبەن قۇتتىقتايمىز، - دەدى كومىردەي قارا شاشتى، جازىق ماڭداي، قىزىل شىرايلى كۇلىمكوز قىز مەنىڭ قاسىما كەلىپ. ماعان ول سونداي سۇلۋ بوپ كورىندى. بۇل جاڭاعى، مەن اۋديتورياعا العاش كىرىپ رۇقسات سۇراعاندا مىرس ەتىپ كۇلىپ: «رۇقساتتى كىرمەي تۇرىپ سۇراماۋشى ما ەدى؟ » دەگەن قىز بولار دەپ مولشەرلەدىم. مەن: «راقمەت» دەپ باسىمدى ءيدىم. قىز تاعى دا مىرس ەتىپ كۇلىپ جىبەردى دە، قۇتتىقتاۋ ءۇشىن بە، الدە امانداسۋ ءۇشىن بە، ماعان قاراي سۇيرىكتەي ساۋساقتارىن سوزدى. الدىمەن قولدى ءوزىم بەرمەگەنىمە ەكى بەتىم دۋ ەتە قالىپ، مەن دە الاقانىمدى ۇسىندىم.
قىزداردىڭ قول ۇسىنىپ امانداسقاندا الاقانىن سۋ قۇياتىنداي شۇڭقىرايتا قويىپ، ساۋساقتارىنىڭ ۇشى جىگىتتىڭ قولىنا تيەر- تيمەستەن تارتىپ اكەتەتىن ادەتى ەمەس پە. مەن وزىمە ءتورت جىل سوعىستان كەيىن العاش ۇسىنىلعان قىز قولىن الاقانىن الاقانىما توسەپ قويىپ، سولداتشا قۇشىرلانا ءبىر قىسارمىن دەپ ويلاعان ەدىم. توت باسقان تەمىر ىسپەتتەس كۇستى الاقانىما قىزدىڭ قولى ەمەس، ۇستاي بەرگەندە ۇشا جونەلگەن تورعاي قاناتىنىڭ ۇشى عانا تيگەندەي بولدى. مەن بۇعان مۇلدە ابىرجىپ قالدىم. ويتكەنى سولداتتار ءبىرىنىڭ قولىن ءبىرى قاتتى قىسىپ امانداسادى. ولار ءۇشىن قول بەرىپ امانداسۋ ءلاززاتىنىڭ ءوزى سوندا. بالكىم، قىز قولىن جاڭا ماعان بەرمەگەن شىعار، بالكىم ول قايتا ۇسىناتىن بولار، سوندا دۇرىستاپ قىسارمىن دەپ ۇمىتتەندىم. ءبىراق قىز ەندى قولىن قايتا بەرەتىن بەلگى تانىتپادى. مەنىڭ بىلەگىم، جاۋ تانكىسىنە قاراي كوزدەلگەن زەڭبىرەك ستۆولىنداي سەرەيىپ، سوزىلدى دا قالدى. قايتا تارتىپ اكەتۋدى قولايسىز كوردىم. مەنىڭ وسى كۇيىمدى اڭعارعان ەكىنشى قىز شاپشاڭ ىلگەرىرەك شىقتى دا: - اعاي، سالەمەتسىز بە، قۇتتىقتايمىن، - دەپ قولىن بەردى. مەن بۇل قىزعا سونشا رازى بولدىم. بيىك قاباق، بوتا كوز وسىناۋ اق سارى قىز ماعان بارلىق قىزداردىڭ سۇلۋى سياقتى بوپ كورىندى. باعانادان قىسىلىپ، نە ىستەرىمدى بىلمەي ساسقالاقتاپ تۇرعانمەن قىزدىڭ قولىن قاتتى قىسپاي، دەمەپ ۇستاپ، تەز بوساتىپ جىبەردىم. مەن ونىڭ ءوزىمدى قولايسىز كۇيدەن قۇتقارعانىنا قۋاندىم. بار ابىرويدى جاپقان بەتىمنىڭ بوياۋ جۇقپاس قوڭىرلىعى بولدى. ىشتەي قانشا قىسىلىپ، قينالسام دا ءومىرى ونىمنەن بەلگى بىلىنگەن ەمەس. ءوزىمنىڭ دۇردىك ەرىن، جالپاق بەت، شويىن قارالىعىمنان ءومىر بويى وسىدان وزگە تاپقان پايدام دا جوق. تاعى دا ەدەن تىقىلدادى. تىزەدەن كەلەتىن يۋبكادان شىققان ءتۇپ- ءتۇزۋ ەكى سيراق كيىكتىڭ لاعىنداي قازداڭداپ، قاسىما جانە تاقاي بەردى. ۇستىنە كيگەن اق كوفتاسى اق مامىقتاي ۇلپىلدەگەن قاز كەۋدە، قىزىل ەرىن اق قۇبا قىز جىميعانى جانىڭدى مايداي ەرىتىپ، ءيىلىپ كەلىپ قولىن بەردى. ودان سوڭ قوس بۇرىمى جەر سىزعان، بيىك وكشە ەتىگىنىڭ اتتاعانىنان ايالداعانى كوپ، بالداي شۇباتىلىپ، جىبەكتەي شيراتىلعان سۇرشا قىز ەكى اتتام جەرگە بۋىنى قۇرىعانداي بىلق- سىلق ەتىپ ارەڭ جەتىپ، قارلىعاش قانات قاسىن كەرە، قايمىجىقتاي جۇقا ەرىندەرىن جاي عانا جىبىرلاتىپ، كەر مارالداي كەرىلىپ، ول قولىن سوزدى. ونىڭ ارتىنان جاسىندا بالالار ۇيىندە تاربيە الىپ وسكەندەرىن تانىتا شاشتارىن يىقتارىنا تۇسىرە قيدىرىپ، سول ادەمى قولاڭ شاشتارىن جاۋرىندارىن جابا جايىپ جىبەرۋلەرىنىڭ ءوزى جىگىتتىڭ جۇرەگىن بىردەن بۇلك ەتكىزەتىن قىر مۇرىن قىپشا بەل، ءبىرى نازىك، ءبىرى تولىقشا ەكى قىز ادەمى اق تىستەرىن جارقىراتا كورسەتىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرى امانداستى. قويشى، نە كەرەك ءسويتىپ مەن قىزداردىڭ جۇپ- جۇمساق، ىپ- ىستىق قولدارىن اۋىرتىپ المايىن دەپ ەپپەن ۇستاپ، ءبىرىنىڭ سوڭىنان ءبىرىن قىسا بەردىم، قىسا بەردىم.
جالعاسى بار...
