الەم اپتا ىشىندە: فيليپپينگە تونگەن تايفۋن، ەكىگە بولىنگەن درەزدەن جانە فرانسياداعى سىعانداردىڭ بۇلىگى

استانا. قازاقپارات - ءوتىپ بارا جاتقان بۇل اپتادا فيليپپيننىڭ ارالدارىندا «كوپپۋ» تايفۋنى، گەرمانياداعى درەزدەندە وتكەن نارازىلىق اكسياسى جانە فرانسيادا سىعاندار بۇلىگى سەكىلدى وقيعالار ورىن الىپ، الەمدىك قوعامداستىقتىڭ ەسىندە قالىپ وتىر.

فيليپپيندەگى «كوپپۋ» تايفۋنى

فيليپپين ارالدارىنا «كوپپۋ» تايفۋنى ءتونىپ، ەلدىڭ ورتالىق جانە سولتۇستىك بولىكتەرىندە سۋ تاسقىنى مەن لاي كوشكىنىن تۋدىردى. ەڭ كوپ زارداپ شەككەن لۋسون ارالى، ياعني وندا سينوپتيكتەردىڭ ەسەپتەۋلەرى بويىنشا 1000 م م جاۋىن- شاشىن تۇسكەن. تايفۋن سالدارىنان لۋسون ارالىنداعى 300 دەن استام ەلدى مەكەندى سۋ باسىپ قالدى، ال كەيبىر جەرلەردە سۋدىڭ دەڭگەيى ۇيلەردىڭ بيكتىگىنەن اسىپ كەتكەن ەكەن.

تابيعي اپاتقا بايلانىستى ەلدىڭ اۋماعىندا وقۋ ورىندارى جابىلىپ، اۋە رەيستەرى توقتاتىلدى، سونداي- اق جولاۋشىلار مەن جۇك پارومدارىنىڭ قوزعالىسى ءىشىنارا شەكتەلدى. تايفۋننىڭ كۇشى تەك سارسەنبىگە قاراي باسەڭدەي باستادى. وزدەرىنىڭ باسپانالارىن تاستاپ كەتكەن 55 مىڭنان استام تۇرعىن ەۆاكۋاتسيالىق ورتالىقتاردى پانالاپ ءجۇر.

ب ا ق- تىڭ حابارلاۋىنشا، «كوپپۋ» اپاتى كەم دەگەندە 56 ادامنىڭ ءومىرىن قيدى، الايدا سەلدەن زارداپ شەككەن ادامداردىڭ ناقتى سانى ازىرگە بەلگىسىز. الدىن الا ەسەپتەۋلەر بويىنشا كەلتىرىلگەن شىعىن شامامەن 203 ميلليون دوللارعا باعالانىپ وتىر.

اتاپ ايتقاندا، بيلىك وكىلدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، قۇربان بولعاندار سانى بۇدان دا كوپ بولۋشى ەدى، الايدا ادامداردى قاۋىپتىلىك جايىندا الدىن الا ەسكەرتۋ مەن ولاردى ءقاۋىپسىز جەرگە دەر كەزىندە كوشىرۋدىڭ ارقاسىندا تۇرعىنداردى امان الىپ قالۋعا مۇمكىن بولدى.

قازىرگى كەزدە ەل ۇكىمەتى ازىق- تۇلىكتى قوسىمشا ساتىپ الۋ مەن اۋىز سۋدىڭ تاپشىلىعىن بولدىرماس ءۇشىن شۇعىل تۇردە ءتيىستى شارالاردى قابىلداۋدا. بەلگىلى بولعانداي، تايفۋن سالدارىنان فيليپپيندە 400 مىڭ تونناعا جۋىق كۇرىش جارامسىز بولىپ قالعان.

ايتا كەتەيىك، بۇل ەلدە بۇنداي الاپات تايفۋدار ءجيى ورىن الىپ تۇرادى. 2013 -جىلى «حاينيان» تايفۋنى 6 مىڭ ادامنىڭ ءومىرىن قيعان ەدى.

Pegida درەزدەندى ەكىگە ءبولدى

دۇيسەنبىدە Pegida انتييسلامدىق جانە انتييمميگرانتتىق قوزعالىسى ۇيىمداستىرعان اۋقىمدى نارازىلىق اكسياسىنا قاتىسۋ ءۇشىن بىرنەشە ونداعان مىڭ ادام گەرمانيالىق درەزدەننىڭ كوشەسىنە شىقتى.

Pegida - ەۋروپالىق پاتريوتتار باتىستىڭ يسلامداندىرىلۋىنا قارسى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. قوزعالىستىڭ نەگىزىن لۋتتس باحمان قالاعان جانە 2014 -جىلدىڭ قازانىنان بەرى انتييمميگرانتتىق اكتسيالاردى وتكىزۋدە.

قوزعالىس بەلسەندىلەرى گەرمانيا ۇكىمەتىنىڭ افريكا جانە تاياۋ شىعىس ەلدەرىنەن بوسقىنداردى قابىلداۋ شەشىمىنە قارسى شىعىپ وتىر جانە ميگرانتتاردى ەل اۋماعىنان كەتىرۋدى تالاپ ەتۋدە. سونىمەن قاتار جينالعاندار گەرمانيا كانسلەرى انگەلا مەركەلدىڭ وتستاۆكاسىن دا تالاپ ەتتى.

اكسيا قارساڭىندا گەرمانيا ىشكى ىستەر ءمينيسترى توم دە مەزەر ادامداردى Pegida مارشتارىنا قاتىسپاۋعا شاقىرعان بولاتىن. «ەلىمىزدىڭ ىشىندە وشپەندىلىكتى، وسىنداي ۋدى تاراتىپ وتىرعان بۇل ادامداردان اۋلاق بولىڭىزدار»، - دەپ مالىمدەدى ءىىم باسشىسى.

بايقاۋشىلاردىڭ ەسەپتەۋلەرى بويىنشا نارازىلىق اكسياسىنا 15-20 مىڭ ادام قاتىسقان كورىنەدى. سونىمەن قاتار سول كەزدە Pegida قوزعالىسىنا قارسىلاستاردىڭ دا ميتينگى ءوتتى. وعان 10-15 مىڭ ادام قاتىسىپ، «وشپەندىلىكتىڭ ورنىنا مەيىرىمدىلىك» دەپ ۇرانداتتى.

فرانسياداعى سىعان بۇلىگى

سەيسەنبىدە فرانسيانىڭ مۋاران قالاسىندا سىعانداردىڭ توبى تەمىر جول ۆوكزالى اۋدانىندا ويران سالدى. بۇنداي تارتىپسىزدىككە شىعۋ تەگى سىعان ەكى ادامدى پوليتسيانىڭ قۇرىقتاۋى سەبەپ بولعان ەكەن. ۇستالعانداردىڭ بىرەۋىنىڭ تۋىسقانى كولىك اپاتىنان مەرت بولعان كورىنەدى. جەرگىلىكتى سىعان قاۋىمى بۇل ادامدار سارسەنبىگە جوسپارلانعان جەرلەۋ راسىمىنە قاتىسۋى ءۇشىن ولاردى بوساتۋدى تالاپ ەتەدى.

بۇنداي تالاپ ەكى اي بۇرىن ورىن العان وقيعاعا سۇيەنە وتىرىپ جاسالدى، ياعني تامىزدىڭ اياعىندا سىعاندار تابورى پاريجگە جاقىن جەردەگى جولدى جاۋىپ تاستاعاننان كەيىن سۋديا قاماۋدا وتىرعان سىعاندى اكەسىنىڭ جەرلەۋىنە جىبەرگەن بولاتىن.

الايدا بۇل جولى ءۇزىلدى-كەسىلدى تالاپتى بيلىك تاراپى قابىلداماعاندىقتان، وسى شەشىم ەتنيكالىق ازشىلىقتىڭ اشۋىن تۋىنداتتى. جۇزگە جۋىق جاستار ۆوكزال عيماراتىندا بۇلىك جاساپ، پويىزداردىڭ قوزعالىسىن توقتاتتى جانە ورتەلگەن كولىكتەردەن بوگەت جاساپ، اۆتوجولدى جاۋىپ تاستادى.

وسى تارتىپسىزدىككە بايلانىستى قالا بيلىگى تۇرعىنداردى كوشەگە شىقپاۋعا شاقىردى. بۇلىك ورىن العان جەرلەرگە پوليتسيا مەن اسكەري قىزمەتكەرلەردىڭ قوسىمشا بولىمشەلەرى شۇعىل تۇردە تارتىلدى. ءدال سول مەزەتتە ساۆويەدە ورنالاسقان ەتون تۇرمەسىندە دە بۇلىك بولعان كورىنەدى. بۇل تۇرمەدە بۇلىكشىلەر بوساتۋىن تالاپ ەتكەن ادامدار قاماۋدا وتىرعان بولاتىن.

تۇرمە اكىمشىلىگى كەشقۇرىم كەلگەن ارنايى ماقساتتاعى ساربازداردىڭ كومەگىمەن اباقتىداعى جاعدايدى وزدەرىنىڭ باقىلاۋىنا الدى. مامامەن سول كەزدە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قالاداعى ءتارتىپتى رەتكە كەلتىردى. بەلگىلى بولعانداي، بۇلىك كەزىندە ادامدار زارداپ شەكپەگەن، وسى وقيعاعا بايلانىستى پوليتسيا تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزۋدە.

اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ