بىزگە دە، وزگە ەلگە دە ءتيىمدى

استانا. قازاقپارات - بىزگە دە، وزگە ەلگە دە ءتيىمدى ءبىرازدان بەرى الەم ەكونوميستەرى مەن قارجىگەرلەرىن الاڭداتقان ءھام كۇتتىرگەن ءبىر نارسە ول - ا ق ش- تىڭ فەدەرالدى قور جۇيەسىنىڭ دوللاردىڭ باعامىنا بايلانىستى شىعاراتىن شەشىمى ەدى.

 ويتكەنى الەمدە «ۆاليۋتالىق سوعىس» كۇش الا باستاعان تۇستا فەدەرالدى قور جۇيەسىنىڭ (ۇلتتىق بانك- تىڭ ورنىنداعى مەكەمە) شەشىمى وتە ماڭىزدى- تۇعىن. سونىمەن، ا ق ش- تىڭ فەدەرالدى قور جۇيەسىنىڭ (ف ق ج) اشىق نارىقتار بويىنشا كوميتەتى فەدەرالدى نەسيەلەر بويىنشا نەگىزگى مولشەرلەمەنى رەكوردتىق تومەن دەڭگەيدە ساقتاپ قالدى - جىلدىق

 0 -  %0,25.

 دەگەنمەن، بۇل كورسەتكىش 2015 -جىلدىڭ اياعىنا (جەلتوقسان ايىندا تاعى ءبىر وتىرىسى وتەدى) دەيىن وزگەرۋى مۇمكىن.

ف ق ج- نىڭ مەجەلى بولجام كەستەسى مولشەرلەمەنىڭ %0,4 عا دەيىن كوتەرىلۋى مۇمكىن. ا ق ش- تىڭ ف ق ج اشىق نارىقتار بويىنشا كوميتەتىنىڭ شىلدەدەگى كورسەتكىشتەرى نەگىزىندە جاسالعان اقپاراتىنا سايكەس، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ قارقىنى ءبىرقالىپتى دەڭگەيدە ءجۇرىپ جاتىر. سونىمەن قاتار نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيتسيالار مەن ءۇي شارۋاشىلىعىنا تۇتىنۋشىلىق شىعىنداردىڭ دامۋى دا ءبىرقالىپتى دەڭگەيدە. تۇرعىن ءۇي سەكتورى وڭتايلى كورسەتكىشتەرگە جەتسە، تازا ەكسپورت كورسەتكىشتەرى تومەن دەڭگەيدە. ا ق ش- تىڭ ف ق ج- سى ۇلتتىق بانكتىڭ ءرولىن ورىنداي- دى.

سول سەبەپتى، ونىڭ نەگىزگى مولشەرلەمەسى كوممەرتسيالىق بانكتەرگە نەسيە بەرۋ كەزىندە پايدالانىلادى. مولشەرلەمە تومەن بولعان سايىن، قاراجات تا قولجەتىمدى بولادى. ال جوعارى بولعان سايىن ۆاليۋتا قىمباتتاي تۇسەدى. ەگەر ونى ساراپشىلار بولجاعانداي جوعارى ەتىپ قويسا، قازاقستاندا ءبىرىنشى كەزەكتە دوللاردىڭ قىسىمىن ءوندىرۋشى سەكتور، ءوندىرىس سالاسى مەن جىلجىمايتىن مۇلىك نارىعى سەزەتىن ەدى. بۇعان دەيىن ساراپشىلار پايىزدىق مولشەرلەمە جوعارىلاسا، الەم بويىنشا قور نارىعى قۇلدىراي باستايدى دەگەن بولجامدارىن جاساعان بولاتىن. جالپى، ساراپشىلاردىڭ ۇركۋىندە دە سەبەپ بار ەدى.

ويتكەنى الەمدەگى رەزەرۆتەگى ۆاليۋتادا دوللاردىڭ ۇلەسى 60 پايىز جانە حالىقارالىق ۆاليۋتالىق وپەراتسيالاردا 40 پايىزدى قۇراي- دى. ەگەردە دوللار باعامى كۇشەيەتىن بولسا، وندا وزگە ەلدەردىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتالارى قۇنسىزدانباق. بۇل، اسىرەسە، دامۋشى ەلدەردىڭ ۇلتتىق ا ق شالارىنا ۇلكەن سوققى بولارى انىق. سونداي- اق قور يندەكستەرىنىڭ قۇلدىراۋىنا اكەلمەك. تاعى ءبىر ماسەلە، قازىر الەم ەكونوميكاسى باياۋلاعان تۇس.

دەمەك، ف ق ج مولشەرلەمەنى كوتەرەتىن بولسا، سوققى ۇستىنە سوققى بولماق. بۇدان ءبىراز بۇرىن الەمدەگى ۆاليۋتالاردىڭ جاعدايىنا جاۋاپ بەرەتىن، حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى مەن دۇنيەجۇزىلىك بانك مولشەرلەمەنى الداعى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا كوتەرۋگە يشارا بەرۋدە. ويتكەنى قىتاي يۋاندى قۇنسىزداندىرا وتىرىپ، ءوز ءوندىرىسىن قورعاپ جاتقان تۇستا، دوللاردىڭ باعاسىن كۇشەيتۋ ا ق ش- تىڭ ەكسپورتىنا ءتيىمسىز بولماق. سوندىقتان ءالى دە الەمدىك ەكونوميكانىڭ اڭدىسىن اڭدۋ كەرەك سەكىلدى.

يلياس يسايەۆ، قارجىگەر- ساراپشى:

«فەدەرالدى قور جۇيەسىنىڭ (ف ق ج) اشىق نارىق بويىنشا كوميتەتى فەدەرالدى نەسيەلەر بويىنشا نەگىزگى مولشەرلەمەنى تومەن دەڭگەيدە ساقتاپ قالۋى ءبىز ءۇشىن ءتيىمدى. ەگەر دە كوتەرىپ جاتسا، نە ىستەر ەدىك؟ ارينە، جاعداي قيىندايدى. نەگىزى، ف ق ج دوللاردى كۇشەيتە وتىرىپ، مۇناي باعاسىن قۇلاتۋعا تىرىسقانى بەلگىلى. ءبىراق قازىرگى جاعدايدى تارازىعا سالا وتىرىپ، كەيىنگە قالدىرعانعا ۇقسايدى. دوللاردىڭ كۇشەيۋى ەلىمىزدەگى قارجى سالاسىنا، بانك جۇيەسىنە ۇلكەن اسەرى بار. ماسەلەن، مىنا دەرەككە كوز سالايىق، م 2 اگرەگاتى بويىنشا (اۋدارمالى دەپوزيتتەر جانە اينالىمداعى قولما- قول اقشا) دوللارعا دەگەن تاۋەلدىلىك 72 پايىزعا جەتكەن. ياعني جۇرتتىڭ تەڭگەگە دەگەن سەنىمى ازايىپ، دوللارعا دەگەن سەنىمى كۇشەيىپ كەتكەن. بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى بولماسا كەرەك. دەسەك تە، ا ق ش- تىڭ ف ق ج دوللار مولشەرلەمەسىن وزگەرىسسىز قالدىرۋى بىزگە دە، وزگە دە ەلدەرگە ءتيىمدى بولىپ وتىر. وسى ءساتتى پايدالانا وتىرىپ، حالىقتىڭ تەڭگەگە دەگەن سەنىمىن قايتا وياتقان ءجون بولار ەدى.

سەيسەن امىربەك ۇلى   

«ايقىن»