الماعايىپ الەمنىڭ الاساپىران شاقتارى

مۇنىڭ قاباتىندا بىردەن كۇرت كوتەرىلگەن ازياداعى ەكى كورەي مەملەكەتىنىڭ تەكەتىرەسى دە جۇرتتى ءجىتى قاداعالاۋعا ءماجبۇر ەتىپ قويعان تاقىرىپ بولدى. سول سياقتى تاياۋ شىعىس پەن يراك اۋماعىن دۇرلىكتىرىپ جاتقان «يسلام مەملەكەتى» توبىرىنىڭ سودىرلارى دا وزدەرىن نازاردان تىس قالدىرا قوياتىن ەمەس. سالۆادوردىڭ ءبىر تۇرمەسىندە بولعان قىرعىننىڭ ءوزى - ءبىر شوعىر اڭگىمە. مۇنىڭ ارعى جاعىندا كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىن كۇپتى ەتىپ وتىرعان وزگە ماسەلەلەر دە جەتەرلىك. ەۋروپادا ەرسىلى- قارسىلى سالىنىپ جاتقان سانكتسيالار مەن ەمبارگولاردى ايتپاعاننىڭ وزىندە، «پروۆينتسيالىق دەڭگەيدەگى توتەنشە جاعدايلاردىڭ» سان الۋان تۇرلەرى مەن سيپاتتارى دا بوي كورسەتىپ قالۋدا. الەمدى جايلاعان قارجى داعدارىسى دا ءبىراز پروبلەمانىڭ باسىن شالىپ ۇلگەردى. وسى ساپتا زارداپ شەگىپ جاتقان ىرگەلى كومپانيالار دا بارشىلىق. ماسەلە ەندى ونىمەن دە تىنا قويمايتىن سياقتى. تەگىندە، الماعايىپ الەمنىڭ قازىرگى الاساپىران شاقتارى سوڭعى عاسىرداعى ەڭ كۇردەلى كەزەڭنىڭ ءبىرى بولىپ تۇرعان شىعار.
بوسقىندار ماكەدونياداعى پوليتسەيلەر شەبىن بۇزىپ ءوتتى
سەنبى كۇنى گرەكيا جاعىنان قۇيىلىپ كەلگەن بوسقىندار لەگى ماكەدونيانىڭ تۇستىك شەكاراسىنداعى پوليتسەيلەر شەبىن بۇزىپ ءوتتى. مۇنىڭ الدىندا، سەيسەنبىدە بۇل ەلدىڭ بيلىگى سول شەپتە سولتۇستىك افريكا مەن تاياۋ شىعىس ەلدەرىنەن كەلگەن كەلىمسەكتەر كەرۋەنىنىڭ كولەمى كوبەيە تۇسۋىنە بايلانىستى سولداتتاردى دا جىبەرۋگە ءماجبۇر بولعان ەدى. ولار ەلدىڭ تەرريتورياسىنا ءوتىپ، ودان ءارى كارى قۇرلىقتىڭ باسقا مەملەكەتتەرى اۋماعىنا قاراي كەتپەكشى بولعان توبىردىڭ جولىنا توسقاۋىل بولۋعا ءتيىستى ەدى. باستاپقىدا اسكەريلەر ولەرمەندىكپەن العا ۇمتىلعان توبىرعا قارسى پالەندەي قاتقىل ارەكەتتەرگە بارمادى. ءبىراق، پوليتسەيلەر بۇلايشا تىپ- تىنىش تۇرا قويعان جوق، ولار ىرىق بەرمەي بارا جاتقان توپقا قاراي بىردەن شۋىلداق گراناتالار لاقتىرىپ، جاقىن كەلگەندەرىن كەسپەلتەكتىڭ استىنا الدى. اقىرىندا ولاردىڭ ۇستانعان تاسىلدەرىنە ارميا مەن ارنايى جاساق جاۋىنگەرلەرى دە قوسىلىپ كەتتى. ەندى بۇلار دا كوزدەن جاس اعىزاتىن قۇتىلار لاقتىرىپ، جۇرتتىڭ بەتىن قايتارۋعا تىرىسا باستادى. ناتيجەسىندە بوسقىندار جاعىنان بىرنەشە ادام جاراقات الىپ قالدى. جاعدايدىڭ مۇنىمەن دە توقتالماي، ۋشىعا تۇسكەنى سونداي، بەيسەنبى كۇنى ەلدە توتەنشە جاعداي جاريالاندى. جالپى، سوڭعى ايدا ماكەدونيا شەكاراسىنان 40 مىڭ ادام زاڭسىز ءوتىپ كەتكەن ەكەن. سولاردىڭ 33 مىڭى سيريا ازاماتتارى بولىپ شىقتى. ال ەندىگى مولشەر شىلدە ايىنداعى اۋقىمنان ەكى ەسەدەن دە اسىپ ءتۇسىپ وتىر. بۇعان قوسا، ماكەدون- گرەك شەكاراسىنىڭ بەيتاراپ الاڭىندا تاعى 4 مىڭ ادام جايلاسىپ العان ەكەن. گرەك جاعىنان توقتاۋسىز كەلىپ جاتقان بوسقىندار تاسقىنىنىڭ ءنوپىرى سوڭعى كۇندەرى ەكى ەلدىڭ اراسىنا قاتىناپ تۇرعان پويىزدى دا توقتاتىپ تاستادى. بۇل ەكى ورتادا گرەكيا استاناسى - افينا قالاسىنا تاعى ەكى جارىم مىڭ ادام توپىرلاپ كەلىپ، ەۋروپا ەلدەرىنە وتۋگە ۋاقىتشا رۇقسات قاعازىن الىپ ۇلگەرىپتى. ولار مۇندا كوس ارالى ارقىلى كەلىپتى. سودان كەيىن گرەك پوليتسياسى سول ارالعا بارىپ سيريا، پاكىستان، اۋعانستان، ميانما جانە سەنەگال ەلدەرىنەن جينالعان قاشقىنداردىڭ العاشقى قايىقتار پارتياسىن توقتاتتى. ەندى بۇل ادامدار وزدەرىنە قۇجات تولتىرىلىپ ءبىتۋىن تاعى ءبىر تاۋلىك كۇتىپ، ارتىنان ەلدەرىنە قايتارىلۋى كەرەك. سوعان قاراماستان، بۇل ماڭداعى شاتىرلار قالاشىعىنىڭ اۋقىمى بارعان سايىن كەڭەيە تۇسۋدە. ولار سونداي- اق، وسىنداعى قاڭىراپ بوس تۇرعان ۇيلەر مەن قيراعان مەيمانحانالارعا باسىپ كىرۋدە.
ميگرانتتار ماكەدونياعا كىرەر كەزدەرىندە ىقتيمال بوسقىندار رەتىندە تىركەلىپ، سونى ايعاقتايتىن قۇجاتتار الادى ەكەن. بۇل ولارعا 72 ساعات بويى ەلدىڭ ىشىندە ەمىن- ەركىن ءجۇرىپ وتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىراق، بەلگىلەنگەن مەرزىم بىتكەننەن كەيىن ولار ەلدىڭ اۋماعىنان شىعىپ كەتۋلەرى، نە ساياسي باسپانا الىپ ۇلگەرۋلەرى ءتيىس. كەلىمسەكتەر تاسقىنىنىڭ كوپ اۋىرتپالىعىن قازىر ماكەدونيانىڭ گرەك شەكاراسىنداعى گيەۆگەليا قالاسى تارتىپ جاتىر. وسى جەردە بوسقىندار سەربيا استاناسى - بەلگرادقا دەيىن جەتىپ، ودان ءارى ۆەنگرياعا ءوتىپ كەتۋ ءۇشىن پويىزدارعا شابۋىل جاساۋلارىن توقتاتاتىن ەمەس. ال «ماكەدونيا تەمىر جولى» وسىنشالىقتى ادام رەسۋرسىن ءبىر باعىتقا قاراي تاسىمالداۋعا شاماسى كەلمەيتىنىن مالىمدەدى. وسىعان بايلانىستى ول قوسىمشا ۆاگوندار بەرۋدى سۇرايدى. ءبىراق، ءوتىنىش ازىرگە جاۋاپسىز قالىپ وتىر.
بولگاريا ميگرانتتاردان قۇتىلۋ جولىن قاراستىرۋدا
وسى كەزگە دەيىن بولگاريا اۋماعىنا ءوتىپ كەتكەن بوسقىنداردىڭ باسىم كوپشىلىگى تۇركيا ارقىلى كەلگەن ەكەن. بۇل تاسقىن الداعى ۋاقىتتاردا دا ازايا قويمايتىن سياقتى. سول سەبەپتى سوفيا ەلدى انادولى تۇبەگىمەن جالعاستىرىپ تۇرعان شەكارانىڭ 30 شاقىرىمدىق اۋماعىن تاستاي ەتىپ بەكىتىپ تاستاۋعا شەشىم قابىلدادى. دالىرەك ايتقاندا، وسى اۋماقتا بيىك دۋال تۇرعىزىلىپ، شەكارا جابىلادى. ءبىراق بولگاريادا كەلىمسەكتەرگە قاتىستى تۋىنداپ وتىرعان پروبلەما جالعىز بۇل عانا ەمەس. ەندى تۇستىك بەتكەيدەگى تاسقىنعا قارسى توعاننىڭ وسال شەگەندەلگەن تۇسىنداي بولىپ گرەكيا شەكاراسى جاتىر. مۇنىڭ ۇستىنە، تاپ وسى تۇستا جانىنداعى ماكەدونيا گرەك اۋماعىنان كۇن قۇرعاتپاي اعىلىپ كەلىپ جاتقان بوسقىندار جولىنا توسقاۋىل قويۋ ءۇشىن ونىمەن شەكاراسىن جاۋىپ جاتىر. ەندەشە، ول جاقتان تۇمسىقتارى تاسقا تيگەندەر بولگار جەرىنە قاراي قۇيىلماعاندا، قايدا بارادى؟ سوندىقتان بولگاريا ەكى ەلدىڭ بىرلەسكەن ورتاق شەكاراسى اۋماعىنان زاڭسىز ميگرانتتاردىڭ ءوتىپ كەتپەۋى ءۇشىن گرەكيا شەكاراسىنا سولداتتارىن جونەلتتى.
«قارۋلى كۇشتەر شەكارا پوليتسياسىمەن بىرگە شەكارالىق باقىلاۋدى كۇشەيتەدى» ، - دەپ حابارلادى سوفيادا قورعانىس مينيسترلىگى. حابارلامادا بۇل قادامنىڭ قازىرگى تاڭدا سىرتقى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ جاسالعان تۇتاس ءبىر شارالار شەڭبەرىندە قابىلدانىپ وتىرعانى ايتىلعان. بولگاريا ىشكى ىستەر ءمينيسترى رۋميانا بىچۆانوۆا ازىرگە تاسقىندار لەگىنىڭ «ايتارلىقتاي ارتىپ كەتكەنى» بايقالمايتىنىن، الايدا، ولاردىڭ الدىن الۋدىڭ ىقتيمال شارالارى جايلى ەلدىڭ پرەمەر- ءمينيسترى بويكو بوريسوۆپەن بىرگە تالقىلاپ الۋى كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى. سوفيا قازىر بوسقىنداردىڭ گرەك- بولگار شەكاراسىن بۇزىپ ءوتۋ ارقىلى ىشكە ەنۋگە تىرىسۋلارى مۇمكىندىگىنەن قورقىپ وتىر. بولگاريانىڭ ماكەدونيادان ءبىر ايىرماشىلىعى، ول ەۋروپا وداعىنىڭ مۇشەسى بولىپ تابىلادى، ءبىراق شەنگەن ايماعىنا كىرمەيدى. جەكسەنبى كۇنى پرەمەر- مينيستر بويكو بوريسوۆتىڭ ءوزى دە ءۇنىن ەستىرتتى. ول ەل ۇكىمەتىنىڭ ماكەدونيامەن اراداعى مەملەكەتتىك شەكارانى كۇزەتۋدى كۇشەيتۋ تۋراسىندا شەشىم قابىلداعانىن جاريا ەتتى. اتالمىش شارا بولگاريا تەرريتورياسىنا كورشى ەلدەن كەلەتىن بوسقىنداردىڭ ىرىق بەرمەس زاڭسىز توپتارىنىڭ ءوتىپ كەتپەۋى ءۇشىن جاسالعالى جاتىر.
ەسكە سالا كەتەيىك، سەنبى كۇنى گرەكيا مەن ماكەدونيا اراسىنداعى پوليتسەيلەر قۇرعان شەپتى بۇزىپ وتكەن بولاتىن. مىڭداعان ادام وسىنداعى ءنوپىردىڭ تاسقىنىن شەكارانىڭ ماكەدون جەرىنە ۇلاساتىن اۋماعىنداعى تىكەنەك سىم تارتىلماعان تەلىمىنەن ءوتىپ كەتۋگە پايدالانىپ باققان. قازىر 2015 -جىلدىڭ باسىنان بەرى 9,2 مىڭ ادامنىڭ بولگاريادان باسپانا سۇراعانى اتاپ ءوتىلىپ وتىر. گەرمانيادا اسىرەوڭشىلداردىڭ نارازىلىق اكتسياسى باستالدى نەمىستىڭ ساكسونيا فەدەرالدى جەرىندەگى حايدەناۋ قالاسىندا ەلگە بوسقىنداردىڭ قاپتاپ كەلىپ جاتقانىنا بايلانىستى قارسىلىق اكتسياسى باستالىپ كەتتى. بيلىكتىڭ كەلىمسەكتەردى كۇتىپ الىپ، ولارعا بارلىق جاعدايلاردى جاساۋىنا نارازىلىق سەنبى كۇنى تۇندە كوشەدەگى جاپپاي تارتىپسىزدىككە ۇلاسىپ كەتكەن. وسىنىڭ سالدارىنان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى دە زارداپ شەكتى. اتاپ ايتقاندا، قاقتىعىس كەزىندە 31 پوليتسەي جاراقات الىپ قالدى. جۇما كۇننىڭ كەشىندە قالادا جاقىندا اشىلعان بوسقىنداردى قابىلداۋ باسپاناسىنا مىڭعا جۋىق ادام كەلگەن. الدىن الا مالىمەت بويىنشا، ولار نەگىزىنەن اسىرەوڭشىل پارتيالار مەن قوزعالىستىڭ وكىلدەرى كورىنەدى. سونىڭ ىشىندە ەلدىڭ يسلامدانۋىنا ۇدايى قارسىلىق ءبىلدىرىپ كەلە جاتقان «پەگيدا» قوزعالىسى باستاماشى سياقتى. ولار « ءبىز - حالىقپىز!» دەپ ۇرانداعان. پوليتسيا شەرۋشىلەردىڭ بوسقىندار مىنگەن اۆتوبۋستار ءجۇرىپ جاتقان كوشەگە شىعىپ كەتۋلەرىنە كەدەرگى كەلتىرگەننەن كەيىن نارازى توپ مۇشەلەرى ءتارتىپ ساقشىلارىنا قاراي تاس، بوتەلكە سياقتى زاتتار مەن پيروتەحنيكالىق قۇرالداردى لاقتىرۋعا كىرىسكەن. سوڭىنان اكتسياعا قاتىسۋشىلار اراسىنداعى مەيلىنشە بەلسەندىلەرى تۇتقىنعا الىندى، تاعى ءبىرقاتارىنا دارىگەرلىك كومەك كورسەتىلدى. جالپى، قالاداعى ءتارتىپتى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن بارلىعى 136 قۇقىق قورعاۋشى جۇمىلدىرىلعان. ال بوسقىندار وتىرعان ءبىرىنشى اۆتوبۋس پوليتسيانىڭ قورعاۋىمەن تەك ءتۇننىڭ ورتاسىندا عانا وزدەرىنە بولىنگەن باسپاناعا كەلە العان. ال بوسقىنداردىڭ جالپى سانى 250 ادام ەكەن. ولاردىڭ بارلىعى سيريا مەن يراكتاعى سوعىس قيمىلدارىنان قاشىپ كەلگەن شوعىر بولدى. گەرمانيانىڭ بۇرىنعى گ د ر اۋماعىنداعى لەيپتسيگ جانە درەزدەن شاھارلارىنا جاقىن ماڭدا ورنالاسقان حايدەناۋ قالاسىنداعى قارسىلىق قوزعالىسى جەكسەنبى كۇنى دە جالعاسىن تاپتى. ال پوليتسيا بوسقىندار ورنالاسقان عيماراتتى بارىنشا مۇقيات قورعاپ تۇر. قۇقىق قورعاۋشىلار مۇنىمەن شەكتەلمەي، مانيفەستاتسياعا شىققانداردى قۋىپ تاراتتى. وسىدان كەيىن قالادا كسەنوفوربياعا قارسى التەرناتيۆتى مانيفەست بولىپ ءوتتى.
«ەگەمەن»