باۋىرجان قاراعىز ۇلى، اقىن: قوس كىتاپ كەرەمەت جاڭالىق بولىپ تۇر
وسىعان وراي 18 - ماۋسىم كۇنى بىشكەك قالاسىنداعى ت. ءابدىمومىنوۆ اتىنداعى قىرعىز ۇلتتىق اكادەميالىق دراما تەاترىندا وتەتىن تۇساۋكەسەر راسىمىنە جول جۇرگەلى وتىرسىز. بۇل كەشتە قاليشانىڭ «ەيفوريا» اتتى تۇڭعىش كىتابىنىڭ دا تانىستىرىلىمى بولاتىن كورىنەدى. ارالارىڭىزداعى شىعارماشىلىق بايلانىس قاشان ورنادى؟
- قىرعىزدىڭ تالانتتى اقىن قىزى قاليشا جاقىپوۆامەن 2012 -جىلى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تانىسقانبىز. سول جىلى مەنىڭ ولەڭدەرىمە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، قىرعىز تىلىنە اۋدارسام دەگەن نيەت ءبىلدىردى. بۇل ۇسىنىسقا اسا قارسى بولعان جوقپىن. سودان بەرى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى سويلەسىپ، پىكىرلەسىپ، قال- جاعدايىمىزدى سۇراسىپ تۇرامىز. قاليشا بىلتىرعى جىلى «ادەبيەت پورتالى» ارقىلى ونلاين تىركەلىپ وتكىزىلگەن XVII حالىقارالىق «شابىت» شىعارماشىل جاستار فەستيۆالىنىڭ «ۇزدىك ادەبي شىعارما» نوميناتسياسى بويىنشا «پوەزيا» اتالىمىنا قاتىسىپ، لاۋرەات اتانعان بولاتىن. ادەمى ليريكالىق ولەڭدەرى ارقىلى دا قازاقتىڭ جاس قالامگەرلەرىنە ەسىمى تانىمال بولىپ قالعان اقىن.
- قاليشا ولەڭدەرىڭىزدى تاڭداۋىنا نە سەبەپ بولعانىن ايتقان بولار؟
- بۇل سۇراققا كوپ ويلانباي، قاليشانىڭ الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ماعان جازعان حاتىن سىزدەرگە اۋدارىپ بەرە سالعانىم وڭاي بولىپ تۇر. ول «باۋىرجان اعا، ءسىزدىڭ ولەڭدەرىڭىزدىڭ جەلدەي ەركىندىگى، باسقاعا ۇقسامايتىن وزگەشەلىك پەن مىنەز، جاڭا كوزقاراستار، ىشكى مازمۇنىنداعى ءداستۇرلى پوەزيادان ەرەك وقىس ويلارى قاتتى ۇنادى. اۋدارما بارىسىندا وسىعان كوزىم جەتتى، ءسىز مىقتى اقىنسىز!» دەگەن بولاتىن.
- تاماشا! قاليشانىڭ دا كەرەمەت اڭعارىمپاز ەكەندىگى بايقالادى. «توپىراق دەمى» قانشا تارالىممەن وقىرمانعا جول تارتتى؟
- بۇل كىتاپقا بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جارىق كورگەن، كىتاپتارىما ەنگەن ولەڭدەرمەن قوسا جاڭا ولەڭدەر دە كىردى. قىرعىزستاندا 500 دانامەن جارىق كوردى. سۇرانىس تۋىنداپ جاتسا، تاعى بىرنەشە رەت باسىپ شىعارۋعا كەلىستىك.
- ءوزىڭىز الدىن الا اۋدارمالارمەن تانىسقان بولارسىز. كوڭىلىڭىزدەن شىقتى ما؟
- ءيا، قاليشا دوسىم ەكەۋمىز ۇنەمى بايلانىستا بولدىق. ەركىن اۋدارما ەمەس. تۋرا اۋدارما. ەركىن اۋدارما ستيلدىك ەرەكشەلىكتەردى جوعالتادى. سوندىقتان تۋرا اۋدارما جاسالدى. مەن قىرعىز قالامگەرلەرى مەن ادەبيەتسۇيەر قاۋىمعا ءبىرشاما تانىسپىن. سەبەبى بۇدان بۇرىن باسقا ءبىر اقىن ليريكالىق توپتامامدى اۋدارعان. سونىمەن قاتار قىرعىزدىڭ بىرنەشە ءىرى ب ا ق- تارىندا سۇحباتتارىم جاريالانعان. جالپى، توپتاما ولەڭدەرىم ورىس، تۇرىك، موڭعول تىلدەرىنە اۋدارىلعان. قازىر كورەي تىلىنە اۋدارۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر.
- ءبىر ولەڭىڭىزدەن مىسال كەلتىرىڭىزشى. سالىستىرىپ كورەيىك.. .
- ۇستەلدە سۋرەت جاتىر كۇلىمدەگەن،
كۇلىمدەگەن، ەش جەرگە ىلىنبەگەن.. .
ءبىر ءسوز بار ساعىناتىن جۇرەگىڭىز،
ءبىر مۇڭ بار جانىڭىزدى تىلىمدەگەن.
ساعىنىپ بۇرىنعىداي كەلمەگەنى،
بالكىم، ول.. . وزىنە- ءوزى سەنبەگەنى؟
ءسىز نەگە ءتۇن ىشىندە جىلادىڭىز؟ !
گۇل نەگە ءولىپ قالدى بولمەدەگى؟ !
ءسىز نەگە جىلادىڭىز ءتۇن ىشىندە؟
ىمم.. . مۇمكىن، ءولىپ قالعان گۇل ءۇشىن بە؟ !
ساعىنىپ كۇتۋ كەرەك ماحابباتتى،
گۇلدى دە كۇتۋ كەرەك تىرىسىندە.. .
***
ءۇستولدو ءسۇروت جاتات كۇلۇڭدوگون،
كۇلۇڭدوگون، ەچ كايدا يلينبەگەن.
بير ءسوز بار ساگىنۋۋچۋ جۇروگۇڭۇز،
بير مۋڭ بار يچيڭيزدە بيلينبەگەن.
ساگىنىپ مۋرۋنكۋداي كەلبەگەني،
بالكيم ال.. . ءوزۇنو- ءوزۇ يشەنبەگەني؟
سيز نەگە ءتۇن يچيندە ىيلادىڭىز؟ !
گۇل نەگە ءولۇپ كالدى بولمودوگۇ؟ !
سيز نەگە ىيلادىڭىز ءتۇن يچيندە؟
ممم.. مۇمكۇن، ءولۇپ كالگان گۇل ءۇچۇنبۇ؟
ساگىنىپ كۇتۇۇ كەرەك ماحاباتتى،
گۇلدۇ دا باگىش كەرەك ءتيرۇۇسۇندو.. .
- دۇرىس ەكەن. زامانداستارىڭىزدىڭ اراسىندا ولەڭدەرى باسقا تىلگە اۋدارىلعان، ونىڭ ىشىندە قىرعىز اعايىنداردىڭ نازارىنا ىلىككەن كىمدەر بار؟
- ەكى كىتاپتىڭ قاتار جارىق كورۋى، كوپشىلىككە بىرگە تانىستىرىلۋى دا كەرەمەت جاڭالىق بولىپ تۇر. قوس جيناقتىڭ بەتاشارىنا استانادان بىشكەككە اقبەرەن ەلگەزەك، ۇلاربەك دالەي ۇلى، ەرلان ءجۇنىس تورتەۋمىز ارنايى اتتانامىز. الماتىدان توقتارالى تاڭجارىق ىلەسەدى. وسى اقىنداردىڭ بىرنەشە ولەڭدەرى قىرعىز تىلىنە اۋدارىلىپ جاتىر. زامانداستارىمنىڭ ىشىنەن «ەۋروپا اقىندارىنىڭ كونكۋرسى» اياسىندا پولياك تىلىندە پولشا ەلىنەن توقتارالى تاڭجارىقتىڭ كىتابى شىققانىن بىلەسىزدەر.
- ءوزىڭىز قازىرگى ساتتە نەمەن اينالىسىپ ءجۇرسىز؟ قاليشانى قازاقشا سويلەتۋ ويىڭىزدا جوق پا؟
- ولەڭ جازىپ ءجۇرمىن. «ادام جوسپار قۇرسا، قۇدايدىڭ كۇلكىسى كەلەدى» دەيدى عوي. وي كوپ.. . بۇيىرعانى بولادى. قىرعىزدىڭ مىقتى اقىندارىن قازاقشاعا اۋدارىپ، ءبىر انتولوگيا شىعارسام دەگەن نيەتىم بار. سول كەزدە قاليشانى دا ۇمىتپايمىن عوي. قاليشادان اۋدارعان ولەڭدەرىم قازىردىڭ وزىندە بار.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
«ايقىن»
