قانمەن جازىلعان كىتاپ: اسكەري ءبولىمنىڭ كۇشى - جاۋىنگەرلىك دوستىق
قازاقپارات حالىقارالىق اگەنتتىگى بۇدان بۇرىن باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ «موسكۆا ءۇشىن شايقاس» رومانىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنعان بولاتىن. شىعارما وقىرماندار تاراپىنان جوعارى سۇرانىسقا يە بولدى. ءبىز الداعى ۋاقىتتا باتىردىڭ «قانمەن جازىلعان كىتابىن» سىزدەرمەن بىرگە وقۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.
وتتى جىلداردا قان كەشە ءجۇرىپ، قان-تەرىن سارقىپ، بولاشاققا امانات رەتىندە قالدىرعان جازۋشىنىڭ بۇل ەڭبەگى جاستاردى پاتريوتيزمگە، ەرلىك-جىگەرگە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەيتىن ونەگەلى ءومىر مەكتەبى بولارى انىق.
***
سولداتتان قاراپايىم جان جوق. وعان سەرگەك تە، ىقىلاستى ءارى ءادىل بولعان ءجون. دالالىق ۋستاۆتىڭ 14-پاراگرافىندا جاۋىنگەردەن زور جىگەر، بارلىق كۇش-قايرات جۇمساۋدى تالاپ ەتەتىندىگى تەگىن بولماسا كەرەك، سوندىقتان دا كوماندير قانداي جاعدايدا بولماسىن ول جونىندە قامقورلىق جاساۋى ءتيىس.
ۋستاۆتا بىلاي دەپ جازىلعان: «ءوزىنىڭ قاراماعىنداعى جاۋىنگەرلەردى جاقسى ءبىلۋى، ولارمەن ۇنەمى جەكە قارىم-قاتىناستا بولۋ، ولاردىڭ جاۋىنگەرلىك ومىرىنە، ەرلىگى مەن مۇقتاجىنا كوڭىل ءبولىپ وتىرۋ كومانديرگە ءبولىمنىڭ (قۇرامىنىڭ) جاۋىنگەرلىك بىرلىگىن، ۇيىمشىلدىعىن جانە ۇرىس كەزىندە جەڭىسكە جەتۋىن قامتاماسىز ەتەدى».
توبىر جونىندە كوپ ايتىلۋدا. توبىر دەگەنىمىز نە؟ توبىر ارميا ەمەس، ارميا دا توبىر ەمەس. سونىمەن توپ دەگەنىمىز - ادامداردىڭ جيىنى. ءار قيلى نيەت، ماقسات-مۇددەنىڭ يتەرمەلەۋىمەن ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن جۇرتتىڭ جينالۋى. ادامداردىڭ بەلگىلى ءبىر ماقسات جانە مىندەتتەن، بەلگىلەنگەن ءتارتىپ پەن ەرەجەنى ساقتاي وتىرىپ جينالۋىنان ۇيىمداسقان توپ، قوعام دەپ اتايدى، ونىڭ بۇلاي اتالۋ سەبەبى - قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىق ءىس-ارەكەتى جوسپارلى تۇردە وسى جيىننىڭ، جينالىستىڭ ماقسات-مىندەتىنە باعىناتىندىقتان.
بەرەكە-بىرلىكتىڭ، نىسانالى ماقساتتىڭ، ۇيىمشىلدىقتىڭ جوقتىعى، تومەنگى پسيحولوگيالىق نيەت-مۇددەنىڭ يتەرمەلەۋىمەن ستيحيالى تۇردە جينالۋ، قاتىسۋشىلاردىڭ ايقىن، ءبىرتۇتاس ماقساتتارىنىڭ بولماۋى - ءبىزدىڭ سانامىزعا بەيۇيىمشىلدىقتىڭ سيمۆولى رەتىندە ورنىققان توبىر دەگەن ۇعىمنىڭ ءمان-ماعىناسىن بەرەدى. باسقارۋدان، ياعني ۇيىمشىلدىقتان، تارتىپتەن، دەمەك، بىرلەسكەن قيمىل-ارەكەتتىڭ بىرلىگى مەن جوسپارلىعىنان ايىرىلىپ قالۋ كەز كەلگەن ادامداردىڭ ۇيىمداسقان توبىن توبىرعا اينالدىرادى، ادام اقىل، ەرىك، كۇشىنەن ايىرىلادى دا، ادامداردىڭ ۇلكەن ءبىر توبى سان جاعىنان الدەقايدا از ۇيىمداسقان توپتىڭ وپ-وڭاي-اق جەمتىگىنە اينالادى، العاشقى سوققىدان-اق مۇنداي قارسىلىق كورسەتۋ قابىلەتىنەن ايىرىلعان توبىر ءشىلدىڭ قيىنداي شاشىراپ، بىت-شىتى شىعادى.
سوعىس تاجىريبەسى كەيدە جەڭىلىسكە تەك كۇش پەن تەحنيكانىڭ ازدىعىنان عانا ەمەس، كوپشىلىكتىڭ كۇش-جىگەرىن ءبىر ماقساتقا جەتۋگە جۇمىلدىراتىن، بىرىكتىرەتىن ۇيىمشىلدىقتىڭ، باسقارۋشىلىقتىڭ جوقتىعىنان نەمەسە بەلگىلى ءبىر سەبەپتەردەن باسقارۋدان ايىرىلىپ قالۋشىلىقتان ۇشىرايتىنىن كورسەتىپ ءجۇر.
توبىر بەيۇيىمشىلدىقتىڭ سالدارىنان باسقارۋعا، ەرىككە كونبەي كەتەدى. ۇيىمشىلدىق بىرلەسىپ ورتاق مىندەت پەن ماقساتتى ورىنداۋعا اقىلدى، ەرىك-جىگەردى جۇمىلدىرۋعا مۇمكىندىك جاسايدى. بەت-بەتىمەن كەتكەن مۇنداي شىرعالاڭ بەيبەرەكەتسىز كەزدە ادام جان دالباسالاپ ءجونسىز، تياناقسىز قيمىل ارەكەت جاسايدى، توبىردىڭ اراسىندا ساسىپ، ساسقالاقتاپ، ەسى شىعىپ باعدارىنان ايىرىلىپ قالادى.
توبىردىڭ ءىس-ارەكەتىنە جاۋاپ بەرەتىن ادامدى تابۋ مۇمكىن ەمەس دەپ تۇسىنۋشىلىك جامان ارەكەت جاساۋعا سەبەپ بولادى، پارىزىن ۇمىتۋعا، قىلمىس جاساۋعا يتەرمەلەيدى، تولىق جاۋاپسىزدىق تۋدىرادى، ال ۇيىمداسقان قوعامدا، ورتادا ادام مۇنداي بەيبەرەكەتسىز ارەكەت جاساۋدان قورىققان، تارتىنعان بولار ەدى.
ەسى شىققان توپ تەز نانعىش كەلەدى ءارى ونى وپ-وڭاي ىرىققا كوندىرىپ الىپ كەتۋگە بولادى، سوندىقتان دا پاراساتتى ادامنىڭ سەنىمدى داۋىس ىرعاعىمەن ءسوزسىز، تالاپ ەتۋ فورماسى تۇرىندە بەرىلگەن جىگەرلى دە ءامىرلى بۇيرىعى ءاپ-ساتتە-اق توبىردى باسقارۋشىنىڭ ەركىنە مويىنسۇندىرادى.
توبىر ادەتتە ەركىنەن ايىرىلىپ قالادى دا، جان دالباسالاپ جولباسشىنىڭ سوڭىنان تارتىپ وتىرادى. باسشىنىڭ قولىندا توبىردىڭ اقىل-ويىن، توبىردىڭ ەرىك-جىگەرىن، توبىردىڭ سەزىمىن جۇمىلدىراتىن، ورتاق ىسكە شوعىرلاندىراتىن كۇش بار، مۇنىڭ ءوزى قارسىلىقسىز مويىنسىنۋعا، باعىندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
باسشى توبىردىڭ اقىل-ويىن جانە ەركىن بيلەيتىن ورتالىق سياقتى. ۇرىس دالاسىندا باسشى - ءسوزدىڭ ادامى ەمەس، تىكەلەي ءىس-قيمىلدىڭ ادامى بولۋى كەرەك. ەرىك -قوزعاۋشى كۇش رەتىندە ادام قىزمەتىنىڭ نەگىزىن قۇرايدى، جەكە ادام ەرىك-جىگەرىن جالپى كۇشكە بىرىكتىرە وتىرىپ، قاراماعىنداعى ادامداردىڭ ەركىن باستىقتاردىڭ ەركىنە، ياعني مويىنسىنۋشىلاردىڭ ەركىن ءامىر ەتۋشىلەردىڭ ەركىنە تابيعي تۇردە تاۋەلدى ەتە وتىرىپ دامىپ، كورىنىس تابادى.
قاراماعىنداعى ادامداردىڭ ەركىن اعا باستىق ءوز ەركىنە باعىندىرىپ، ورتاق ماقساتقا باعىتتايدى. كومانديردىڭ بويىنان كورىنىس تاباتىن جالپى مىقتى ەرىك-جىگەر بارلىعىنا ءبىرقالىپتى، اسىپ-ساسپاي، سەنىمدى ارەكەت جاساۋعا، تاباندىلىقتى، تۇراقتىلىقتى جانە جاعدايعا سايكەس كۇش-جىگەردى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك جاسايدى.
كومانديردىڭ ءالسىز ەرىك-جىگەرى قاراماعىنداعى ادامداردى تۇراقتىلىعىنان، ورنىقتىلىعىنان ايىرادى، جوسپارلى ءبىر قالىپتى ءىس- قيمىلىن بۇزادى، جاۋىنگەرلەردىڭ رۋحاني كۇشىن السىرەتىپ جانە كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ ماتەريالدىق قۇرالىنىڭ بولشەك-بولشەگىن شىعارادى، تارتىپسىزدىك، بەرەكەسىزدىك تۋدىرادى.
كومانديردىڭ ءالسىز ەرىك- جىگەرى كوبىنەسە بۇيرىقتى ءجيى-ءجيى اۋىستىرا بەرۋىنە نەمەسە بەرىلگەن بۇيرىق- جارلىقتىڭ ايقىن، ناقتى ەمەستىگىنەن، بۇلىڭعىرلىعىنان جانە ونىڭ جەكە قيمىلىنان دا كورىنەدى. جالپى مىقتى ەرىك-جىگەر - جەڭىس سەرىگى. ءالسىز ەرىك-جىگەر جەڭىلىسكە ۇشىراۋدىڭ حابارشىسى. «ءبىر توپ ارىستاننىڭ قويدىڭ قول استىندا بولعانىنان گورى، ءبىر قورا قويدىڭ ارىستاننىڭ قول استىندا بولعانى جاقسى» دەپ بەكەر ايتىلماسا كەرەك.
ارميا - مەملەكەتتى سىرتقى جانە ىشكى جاۋلاردان قورعاۋعا ارنالعان ۇيىمداسقان، ءتارتىپتى مەملەكەتتىڭ قارۋلى كۇشى، ارميادا ادامنىڭ رۋحاني كۇشى مەن قاجىر-قايراتى قالىپتى ءارى جوسپارلى جۇمىس جۇرگىزۋ ءۇشىن قاتاڭ تارتىپكە باعىنادى. ادامنىڭ اقىل-ويى، سەزىمى، ەركى ارميادا اسكەري ءىستى ۇيرەنىپ بىلۋدەگى ارناۋلى (اسكەري) باعىتتاردا جانە ارناۋلى اسكەري مىندەتتەردى اتقارۋدا دامىپ، جەتىلەدى، ۇشتالا تۇسەدى، كورىنىس تابادى.
ۇيىمداسقان كۇش رەتىندە ارمياداعى ادامداردىڭ قيمىل-ارەكەتى، كۇشتىڭ باعىتتالۋى جانە ماقساتقا ۇمتىلۋشىلىعى اسكەري پارىزدى تەرەڭ تۇسىنۋگە نەگىزدەلەدى دە، باعىنۋعا، كوماندوۆانياعا سۇيەنەدى. ارميا قاراماعىنداعى ادامداردىڭ باستىقتارعا تاۋەلدى بولۋىن تابيعي تۇردە مىندەتتەي وتىرىپ، بارلىق جەكە ەرىكتى جالپى ەرىك-جىگەرلى كۇشكە بىرىكتىرەدى.
قاراماعىنداعىلاردىڭ ەرىك-جىگەرىن اعا باستىق بىرىكتىرەدى. ارميادا كوماندير ارقىلى كورىنىس تاباتىن جالپى ەرىك-جىگەر بار. دەمەك، ارميا دەگەنىمىز - ەڭ سانالى ءارى پاراساتتى ادامدار توبى ەكەن، اسكەرگە جوعارى، اسقاق سەزىم، جالپى تاباندى ەرىك-جىگەر، تاماشا ۇيىمشىلدىق، جوعارى مىنەز-قۇلىق ءتان.
ەندى ەرىك پەن ادام بويىنداعى باسقا دا پسيحولوگيالىق ەلەمەنتتەرگە توقتالا كەتەيىن. ەرىك - ءوز بەتىنشە دۇرىس تا پاراساتتى شەشىم جاساۋعا ءارى ونى ومىردە جۇزەگە اسىرۋعا قابىلەتتىلىك، ياعني اقىل-ويدىڭ سەزىممەن ۇيلەسىمدى جۇمىسى، سەزىمنىڭ اقىل-ويعا باعىنۋى. مىقتى ەرىك قورقىنىشتى، ۇرىستىڭ اۋىر جان كۇيزەلتەر اۋىرتپالىعىن باسادى، سەيىلتەدى، قاجۋدى، اشتىق پەن سۋىقتى جانە باسقا دا قيىنشىلىق، اۋىرتپالىق پەن ازاپتى جەڭەدى، سولداتتاردىڭ ەركىن وزىنە باعىندىرىپ، ءوزىن دە وزگەلەردى دە ماقساتقا جەتۋ جولىنداعى قاۋىپ-قاتەرگە جۇمسايدى.
قىسقاسىن ايتقاندا، ەرىك دەگەنىمىز - قوزعاۋشى كۇش، ماقساتقا جەتۋ جولىنداعى كەدەرگىلەردى جەڭۋشى قۇرال. ەرىك-جىگەردىڭ ءارتۇرلى كۇيى ءبىزدىڭ لەكسيكونىمىزدا الۋان ۇعىمدا قولدانىلىپ ءجۇر. نازار - ەرىك-جىگەردىڭ الاڭداۋشىلىق كۇيى - ءوزىنىڭ بارلىق بولمىسىمەن قۇبىلىستى تانۋ، قابىلداۋ جانە ولاردى مىندەتتەردى ايقىنداۋ ماقساتىمەن ميدا قورىتۋعا كوڭىلدى اۋدارۋ.
ىنتاسىزدىق - ءار ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ەرىك-جىگەردىڭ بوساڭسۋى، جيناقسىزدىعى، تۇراقسىزدىعى. سالاقتىق - ءىستى اياعىنا جەتكىزۋگە دەيىن ەرىكتىڭ السىرەۋى، ناشارلاۋى، بوجىراۋى. كۇش، قايرات - قاجىر-قايراتتىڭ، ەرىك-جىگەردىڭ تاس تۇيىندەي ءتۇيىلۋى، العا قويعان مىندەتتەردى ورىنداپ شىعۋ ءۇشىن اقىل-وي، جۇيكە، بۇلشىق ەت كۇشىن جۇمىلدىرۋ.
تاباندىلىق - بارلىق كۇش-قۋاتتىڭ ارتۋ، شيرىعۋ كۇيى، ساتسىزدىكتىڭ تاقسىرەتىن باسۋ، بەلگىلەنگەن ماقساتقا قالايدا جەتۋگە ۇمتىلۋ. ءوزىن-ءوزى ۇستاي ءبىلۋ - اقىل-ويدى، ەرىك-جىگەردى، قۇلشىنىستى، سەزىمدى ءوز ەركىنە باعىندىرۋعا، ادامنىڭ بۇل قاسيەتتەرىن ۇرىس جاعدايىنا بايلانىستى تەڭ پايدالانا بىلۋگە، سابىرلى ءارى پاراساتتى شەشىم قابىلداۋعا قابىلەتتىلىك.
ينيتسياتيۆا، باستامانى قولعا الۋ - اركىمنىڭ ءوز قالاۋىنا، ەركىنە قاراي، جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا الىپ، ارەكەت ەتۋ قابىلەتى. باتىلدىق - قاتاڭ تۇردە اتقاراتىن قىزمەتىنە، اسكەري اتاق-شەنىنە، مىندەتتەردى ورىنداۋ ماقساتتارىنا سايكەس ۇرىس دالاسىندا ءوزىن الىپ ءجۇرۋ قابىلەتى.
ادەتتە، باتىلدىق دەگەندە نەرۆ جۇيەسى قىزمەتىنىڭ ەرەكشە كۇشەيە ءتۇسۋىن، قاجىر- قايرات پەن رۋحاني كۇشتىڭ قاناتتانۋىن ۇعىنامىز، ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن، ايتالىق، جەكە باستى ولىمگە تىگىپ جەتۋ، مەنىڭشە، ونشا، بارلىق ۋاقىتتا، بارلىق جەردە دۇرىس ەمەس. مۇنداي قيمىلدار كوبىنەسە شەشىمدىلىك ۇعىمىنا سايادى.
اقىل-وي، ەرىك-جىگەر، كۇش-قۋات، ءوزىن-ءوزى ۇستاي بىلۋشىلىك، شەشىم قابىلداۋشىلىق - بۇل قاسيەتتەردىڭ جيىنتىعى ەرلىك دەگەن ۇعىمدى بەرەدى. قورقاقتىق - ەرىك-جىگەردىڭ جانە ءوزىن-ءوزى ۇستاي ءبىلۋدىڭ جوقتىعى، سونىڭ سالدارىنان اسكەري پارىزدى، جەكە باسىنىڭ ابىرويىن تارك ەتەدى، ءوزىن- ءوزى ساقتاۋ ينستينكتىنىڭ جاعىمسىز جاعىنىڭ كورىنىس تابۋى.
شەشىمسىزدىك - اسىپ-ساسۋعا، ابىرجۋ مەن ارەكەتسىزدىك كۇيگە دەيىن جەتكىزەتىن ەرىك كۇشىنىڭ تولقۋى. ۋستاۆ ەشقانداي ارەكەتسىز وتىرعاننان ايتەۋىر ءبىر شەشىم قابىلداۋدى مىندەتتەيدى. كىنا جاۋدى جويۋعا ۇمتىلىپ ماقساتىنا جەتە الماعان ادامعا ەمەس، جاۋاپكەرشىلىكتەن قورقىپ، تايساقتاپ، ءىس-ارەكەتسىز قاراپ وتىرىپ قالعان، قاجەتتى ساتتە جەڭىسكە جەتۋ ءۇشىن بارلىق كۇش-قۋات پەن قارۋدى قولدانا الماعان جانعا ارتىلادى.
مىنەز - جەكە ادامنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ وزىنە ۇقساعانداردان ايىرماشىلىعى، قابىلەتتىلىگى - ونىڭ قىزمەتىنىڭ كورىنىسى. مىنەزسىزدىك - ويلاۋدىڭ ايقىن ەمەستىگى. تەمپەرامەنت - مىنەز- قۇلىقتىڭ فيزيولوگيالىق نەگىزى، ياعني قابىلداۋ دارەجەسى مەن نەرۆ جۇيەسى جۇمىسىنىڭ شاپشاڭدىعى. اسكەري قۇرمەت - اسكەري ەرلىگى ءۇشىن حالىق اتىنان بىلدىرەتىن العىس. ناعىز جاۋىنگەرلەردى تاربيەلەۋدە ءداستۇردىڭ الاتىن ورنى زور. ءداستۇر - اسكەردىڭ وتكەن تاريحى تۋرالى دوكۋمەنتتى، اۋىزشا اڭىز-اڭگىمە (اڭىز) تۇرىندە ايتىلاتىن، بۇگىندە بەلگىلى ءبىر بەلىمدە قولدانىلاتىن اڭىز.
اسكەرگە جاڭادان الىنعاندار وتە تەز قابىلداعىش، ءارى اسەرشىل كەلەدى، ولارعا بۇرىننان اسكەري قىزمەت اتقارىپ كەلە جاتقانداردىڭ ۇلگىسى، سويلەگەن سوزدەرى، ايتقان اڭگىمەلەرى، بەينەلەرى جانە ناندىرۋى وتە قاتتى اسەر ەتەدى. كەز كەلگەن ادامعا باتىرداي بولسام دەگەن نيەت، ەلىكتەۋ ءتان.
وتكەن تاريحىمىزداعى جانە قازىرگى كەزدەگى باتىرلاردىڭ ەرلىك ىستەرىنە ەلىكتەۋ، سولارعا ۇقساپ باعۋ پرينتسيپىندە تاربيەلەۋ اسكەرگە جاڭادان الىنعان جاۋىنگەرلەردىڭ بويىندا اسكەري ايبىندىلىق تۋرالى ءداستۇرلى تۇسىنىك پەن ۇعىمدى جانە ريزاشىلىقپەن ەسكە الىپ، ەرلىك ىستەرىن اڭىز عىپ ايتىپ، جىرتا قوسىپ اسقاقتاتىپ جۇرگەن ءوزىنىڭ الدىنداعى جاۋىنگەرلەردەن كەم بولماۋعا، اسكەري قىزمەتتى ولاردان ناشار اتقارماۋعا ۇمتىلۋشىلىق قاسيەت قالىپتاستىرادى.
ءداستۇردى ساقتاۋ، نىعايتىپ وتىرۋ جانە دامىتۋ - كومانديردىڭ جاۋىنگەرلىك تۋدى قان توگىپ، ءومىرىن قيىپ، قۇلاتپاي جوعارى قاداپ، قازا بولعان قارۋلاس جولداستارىنىڭ رۋحىنىڭ الدىنداعى قاسيەتتى پارىزى مەن مىندەتى.
اسكەري ايبىندىلىق - ەشنارسەمەن دە ەسەپتەسپەي، جان اياماي باتىلدىقپەن جەڭىپ شىعۋ. اسكەري ايبىندىلىق ءتارتىپ پەن ەرلىكتەن (كۇش- قۋات، ءوزىن- ءوزى ۇستاۋ، تاباندىلىق جانە قاھارماندىق) ەپتىلىك، دەنساۋلىق، كۇش- قۋات، سەرگەكتىكتەن تۇرادى. كومانديرلەر ادام كۇشى مەن ماتەريالدىق قۇرالداردى، ياعني از شىعىندارمەن جاۋىنگەرلىك مىندەتتەردى ورىنداعان كەزدە مورالدىق، ماتەريالدىق جانە ۇرىسا ءبىلۋ، جاۋىنگەرلىك قابىلەتتى ساقتاي بىلۋگە ۇمتىلۋعا ءتيىس.
ءتارتىپ - قاراماعىنداعىلاردىڭ بارلىق كۇش- قۋاتىن ورتاق پارىز نەگىزىندە بىرىكتىرۋ. جاۋىنگەرلىك سەزىمدى سانالى تۇردە تۇسىنۋگە سولداتتىڭ بويىندا قىزمەتتىك مىندەتتەرىن وتە جاقسى ورىنداپ شىتىپ كوزگە تۇسسەم دەگەن ىنتالىلىقتى ىشكى جيناقىلىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن جايدارىلىعىمەن، سەرگەكتىلىگىمەن، كۇش-قۋاتىنىڭ ارتۋىمەن، ۇقىپتىلىعىمەن ار-نامىستى، ابىرويدى جوعارى ۇستاۋدىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن، سىرتتاي مۇنتازدايلىعىمەن، پارىزعا ادالدىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن تارتىپتىلىگىمەن، ءىلتيپاتتىلىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن بيازىلىعىمەن، شەشىمتالدىلىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن قىزبالىعىمەن، باتىلدىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن البىرتتىلىعىمەن، ەرىك-جىگەرلىلىگى مەن تاباندىلىعىنىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن قايسارلىعىمەن، سۇيىسپەنشىلىك پەن ابىرويلىلىقتىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن نامىسقويلىعىمەن ۇشتاستىرا، جەتىلدىرە تاربيەلەۋ شارت.
* * *
جۇرتتىڭ كوبىنە اقىل بەرىلگەنىمەن، جۇرەك بارىنە بىردەي بەرىلمەگەن. سوعىس كوپتەگەن ادامداردىڭ جاستىق ارمانىن قيىپ، باقىتتى، جاسامپاز، تۆورچەستۆولىق ءومىردىڭ داڭعىل جولىنا شىعۋىنا مۇمكىندىك بەرمەگەنىن، الدىمەن ءوزىڭ بايىپتاپ، سودان كەيىن باسقالارعا ۇعىنىڭقى تۇردە، ەگەر جاعداي مۇنى تالاپ ەتەتىن بولسا ويلانىپ-تولعانىپ جاتپاي، ەرىنبەي كەز كەلگەن ساتتە ەرلىك جاساۋعا، ءوزىن قۇرباندىققا قيۋعا ءازىر تۇراتىنداي، ءاربىر جاۋىنگەردىڭ بويىندا نامىس وتى تۇتاناتىنداي ەتىپ تۇسىندىرە بىلگەن ءجون.
كوماندير سولداتتارىمەن ءوزارا تىعىز قارىم-قاتىناستا بولادى، سوندىقتان دا ول ولارعا ەڭ الدىمەن ءوزىنىڭ جاۋىنگەر جولداستارىنا قاراعانداي قاراۋى كەرەك، ولاردىڭ باسشىسى، جانى جايساڭ، ەرىك- جىگەرى مىقتى، جۇرەگى تازا جاۋىنگەر سەرىگى بولعانى ابزال. جاۋىنگەرلىك دوستىقتاعى باستى نارسە - ءوزارا تۇسىنىستىك، ادامنىڭ ادامگەرشىلىگىن قۇرمەتتەپ سىيلاي بىلۋشىلىك، جولداسىڭنىڭ ەرلىگىن ءادىل تۇردە ماداقتاي، كوتەرە بىلۋگە ۇمتىلۋ، ءسويتىپ ءوزىڭنىڭ دە ءىرى قاھارماندىق ىستەر جاساۋعا قۇلشىنا بىلۋشىلىگىڭ بولماق.
كومانديردىڭ اتقاراتىن مىندەتتەرى قىرۋار. ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ماڭىزدىسى - جاۋىنگەرلەردى دوستىققا تاربيەلەۋ مەن دوستىق قارىم- قاتىناستى ورنىقتىرۋ جانە جولداستىق بايلانىستاردى، بولىمشەلەردىڭ بىرلىگىن نىعايتۋ. اسكەري ءبولىمنىڭ كۇشى - جاۋىنگەرلىك دوستىق پەن جولداستىق بىرلىكتە، ىنتىماقتا. مايداندا جاۋىنگەرلىك ءومىردىڭ بارلىق قيىندىقتارى مەن قۋانىشىن بىرگە بولىسكەن ءارى جاۋىنگەرگە ءتان قىزۋ جۇرەكتىلىكپەن ۇندەۋىمە ءۇن قاتقان، مەنى ءتۇسىنىپ، ماعان سەنگەن پانفيلوۆشىلاردىڭ اراسىندا ءوزىمدى ەرەكشە ءبىر رۋحاني جاعىنان باي ءارى باقىتتى سەزىندىم، مۇنى ءوزىمنىڭ تىلداعى جولداستارىما قاتىستى ايتا المايمىن.
ءبىزدىڭ كۇشىمىز - دوستىقتا. جولداسىڭدى ۇرىستا ءقاۋىپتى جاعدايدان ساقتاي ءبىل. مەن بۇل قاراپايىم ۇعىمداردىڭ بارىنە قىسقاشا انىقتاما بەردىم. الداعى بولاتىن اڭگىمەلەرىمىزدە ءبىز بۇل ۇعىمدارعا ءالى تالاي ورالاتىن بولامىز. بۇل ۇعىمدار جاۋىنگەرلىك ءومىردىڭ مىسالدارىمەن تولىقتىرىلىپ وتىرادى جانە قاجەت بولعان جاعدايدا تۇسىنىكتەمەلەر بەرىلەدى.
ال ازىرشە جوعارىدا ايتىلعان بارلىق ماسەلەلەر جونىندە قىسقاشا قورىتىندى جاسايمىن.
1. اقىل - تانيدى، انىقتايدى، تاپسىرما بەرەدى، جوسپارلايدى، ءىس- قيمىلدىڭ ءادىس- تاسىلدەرىن جانە ماقساتقا جەتۋ جولدارىن كورسەتەدى.
2. ەرىك - قۇرالداردى ءىس- ارەكەتكە، قيمىلعا كەلتىرەدى، بۇيرىق، جارلىقتى ورىندايدى، كۇش- قۋاتتى دەمەيدى، ياعني ەرىك دەگەنىمىز - ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋ قابىلەتتىلىگى مەن قابىلداعان شەشىمدى تاجىريبە جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋ قابىلەتتىلىگىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگى.
3. سەزىم - پايدالى قىزمەتتى ارتتىرادى، ەڭبەك ونىمدىلىگىن جوعارى شەگىنە نەمەسە قۇلدىراۋعا، ءىس- ارەكەتسىزدىككە دەيىن كوتەرەدى نەمەسە تومەندەتەدى.
4. ار - پارىزدىڭ قانشالىقتى دارەجەدە ورىندالعانىن تارازىعا سالادى، كوڭىل كۇيى مەن ادامنىڭ قىزمەتىنە قوزعاۋ سالىپ، وياتادى - سونىڭ اسەرىنەن بويداعى كۇش- قۋات ارتىپنەمەسە كەميدى، سەرگەكتىك (ماقتانىش)، ورىندالعان پارىز نەمەسە ورىندالماي قالعان پارىز ءۇشىن جاندى جەگىدەي جەگەن ۇياتتان ازاپ شەگىپ، مۇڭ باسىپ، ۇنجىرعاسىنىڭ ءتۇسۋىن سانالى تۇردە تۇسىنەدى.
2 كۇن 20- يانۆار، 1944-جىل. ساعات 12.00-دەن 17.00 گە دەيىن
شىعارما ادەبي KZ پورتالىنان الىندى.
جالعاسى بار
