قىتايدان تاعى ءبىر قازاق بالۋانى اتا-جۇرتىنا ورالدى
قايرات تۇرسىناكىم قازىر اتا-اناسىمەن بىرگە الماتى وبلىسى، ەڭبەكشى قازاق اۋدانى، شەلەك اۋىلىندا تۇرىپ جاتىر. قىتايدا ەركىن كۇرەستەن تاماشا مەكتەپتەن ءوتىپ، ءبىرقاتار تابىستارعا جەتكەن جاس جىگىت اتاجۇرتىندا باپكەرلەر نازارىنان تىس قالسا، ەرەجەسىز جەكپە-جەككە بەت بۇرۋى مۇمكىن ەكەنىن دە جوققا شىعارمايدى. دەمەك، كوپ بولىپ، تالانتتى بالۋاننىڭ جولىن اشىپ جىبەرۋىمىز قاجەت.
قايرات باستاۋىش سىنىپتاردا كۇرەسكە قاتتى قىزىعىپ ءجۇردى. 2008-جىلى قىركۇيەكتە ىلە وبلىستىق دەنە تاربيەسى مەكتەبىنە قابىلداندى. «مەكتەبىمىزدە دەنە تاربيەسى ءپانىنىڭ مۇعالىمى دانيار ەسىمدى ازامات ەدى. سول كىسى مەنىڭ كۇرەسكە بەيىمىم بار ەكەنىن اڭعارىپ، وبلىستىق دەنە تاربيەسى مەكتەبىنە اپاردى. سونداعى ءبىر تانىسى ارى-بەرى سىناپ كورىپ، مەكتەپكە قابىلدادى. وسىندا جارتى جىل ماشىق ىستەدىم» دەيدى قايرات.
وسى وبلىستاعى كۇنەس قالاسىندا جىل سايىن جاسوسپىرىمدەر تۋرنيرى ءوتىپ تۇرادى. جارتى جىلدىق جاتتىعۋدان كەيىن وسى تۋرنيرگە قاتىسىپ، قايرات 58 كەلىدە ءبىرىنشى ورىن جەڭىپ الادى.
بۇل كەزدە جاسى 12 دەن اسىپ، 13 كە تاياعان-دى. 2010-جىلى دا وسى تۋرنيردىڭ جەڭىمپازى اتاندى. سول جولى جارىستى گانسۋ ايماعىنىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى حۋڭ ۋي دە كەلىپ تاماشالاعان ەكەن. ول قىتايداعى از ۇلتتاردان شاكىرت تاڭداۋعا ارنايى كەلىپتى.
«ولار از ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىن شىدامدى دەپ سانايدى. حۋڭ ۋي مەنى گانسۋ ولكەسىندەگى لانجۋ قالاسىنا الىپ باردى. جۇگىرتتى، كۇرەستىردى، ءارتۇرلى سىناق الدى. ايماق قۇراماسىنا قابىلدانۋدىڭ تالابى بويىنشا 6 اي بويى دايىندالىپ، سىناق تاپسىرادى ەكەنسىڭ. ماعان دەيىن بارعان بالالار، اسىرەسە، التايلىق ەرلانبەك كاتەي ۇلى دەگەن جىگىت كوپ كومەكتەستى.
3000 مەتردى كەمى 11,5 مينۋت ىشىندە جۇگىرىپ ءوتۋ كەرەك. بۇل سىناقتان قينالعانىم جوق. بەلتەمىردە كەمى 28-29 رەت تارتىلۋ كەرەك. ول كەزدە سالماعىم 70 كەلىدەن اساتىن. اۋەلى بۇل سىناق ماعان قيىن سوقتى. ءبىراق تىنباي جاتتىعىپ، اقىرى 40 تان دا كوبىرەك تارتىلا الاتىن جاعدايعا جەتتىم. سىناق كەزىندە 40 رەت تارتىلعاندا، قابىلداۋشىلار «جەتەدى» دەدى.
زىلتەمىردى جاتىپ كوتەرۋ سىناعىندا سالماعىما وراي 100 كەلى كوتەردىم. 80 كەلىدەن اسىرسام جەتكىلىكتى ەدى. ال قارسىلاستى 10 سەكۋند ىشىندە نەشە رەت لاقتىرا الاسىڭ، ءدال وسى سىناقتان دا سۇرىنگەنىم جوق» - قايرات لانجۋدەگى سىناقتاردى وسىلاي ەسكە الادى.
ارينە، ەندى گانسۋ اتىنان سىنعا ءتۇسۋ ءۇشىن، سول ولكەگە قۇجاتتى تىركەۋ كەرەك. ءبىراق ونىڭ ءبىر ماسەلەسى بار: كەيىن قايتا ءوز ايماعىڭنىڭ نامىسىن قورعاۋ قيىنداپ قالادى. دەسە دە ءبارىبىر قۇجاتتاردى اۋدارماي بولمايتىن ەدى. قايرات 2011, 2012-جىلدارى لانجۋدە جاتتىعىپ، ولكەنىڭ ءوز جاسىنداعى بەلدى بالۋانىنا اينالادى.
2012-جىلى ماۋسىمدا گانسۋ ولكەسىنىڭ بىرىنشىلىگىنە 76 كەلى سالماق دارەجەسىندە قاتىسىپ، فينالدا قىتاي بالۋانىنان ۇتىلىپ قالادى. ءوزى جىبەرىپ العان قاتەلىك ۋىسىندا تۇرعان التىننان ايىرادى. ارادا ءبىر جىل وتكەن سوڭ ولكەنىڭ بىرىنشىلىگى تاعى دا ءباييڭ قالاسىندا ءوتىپ، قايرات قارسىلاس شىداتپاي فينالعا جەتەدى. اقتىق سىندا سىرالعى قارسىلاسى، وتكەن جىلعى چەمپيوندى ەركىن ۇتادى.
مۇنداي «التىن بالانى» ەندى ەشكىم دە ۋىسىنان شىعارمايتىنى انىق ەدى. الدا مەملەكەتتىك جارىس جاقىنداپ قالعان. ءبىراق بۇل كەزدە قايرات تا، اتا-اناسى دا قازاقستانعا تۇبەگەيلى كوشۋ جايىن ابدەن ويلاسىپ، شەشىپ العان-دى. مەكتەپ باسشىلىعىنا «اكە-شەشەم كوشىپ كەتكەن» دەپ سىلتاۋ ايتىپ، قۇجاتتاردى قايتادان ىلە وبلىسىنا اۋدارتۋ ءۇشىن ءبىراز ۋاقىتىن شىعىندايدى.
ءسويتىپ، قىتاي قۇراماسىنىڭ توبەسى كورىنە باستاعان ساتتە بارىنەن باس تارتىپ، ىلەگە كەلەدى. اتا-اناسى قولداعى مالىن ساتىپ، قۇجاتتاردى تولىق راسىمدەگەنشە ءوز بەتىمەن جاتتىعىپ، ىلە ايماعىنىڭ 60 جىلدىعىنا، بوراتولا وبلىسىنىڭ 60 جىلدىعىنا ارنالعان جارىستارعا قاتىسادى، جۇلدە الادى. بۇل كەزدە سالماعى 90 كەلىگە جەتكەن بولاتىن. 2014-جىلدىڭ 31- قىركۇيەگىندە اتا-جۇرتقا بەت تۇزەيدى. «شەلەككە كەلىپ، ءۇي الىپ، قونىستاندىق. قازىر بارلىق جۇمىستارىم ءبىتتى، ەندى الاڭسىز جاتتىعۋعا مۇمكىندىگىم بار. شەلەكتە جاتتىعۋ زالى بار دەپ ەستىدىم، سوعان ارنايى بارماقپىن» دەيدى جاس بالۋان.
ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قايراتتاي بۇلا كۇشى بويىن كەرنەگەن الىپتى ەرەجەسىز جەكپە-جەككە جىبەرىپ قويۋعا بولمايدى. ەركىن كۇرەستەن اۋىر سالماقتاردا نۇرجان قاتايەۆتان كەيىن داۋلەت شابانباي عانا ازداعان تابىسىمەن قۋانتتى. ايتپەسە كۇرەستىڭ بۇل تۇرىنەن نەسىبەمىزدى كوبەيتىپ جۇرگەن قازاق بالاسى جوقتىڭ قاسى.
ەسەي جەڭىس ۇلى
«ايقىن»
