قازاقستاندا ەۋروپالىق يممۋنداۋ اپتالىعى باستالدى
بيىل قازاقستانداعى ەۋروپالىق يممۋنداۋ اپتالىعى «الدىن الۋ، قورعاۋ، ەگۋ» ۇرانىمەن وتكىزىلەدى. ەيا اياسىندا مەديتسينالىق- سانيتاريالىق العاشقى كومەك (م س ا ك) ۇيىمدارىندا ماماندار كەڭەس بەرەتىن اشىق ەسىك كۇندەرى وتكىزىلىپ، حالىق كوپ جينالاتىن جەرلەردە مەديتسينالىق قالاشىقتار ۇيىمداستىرىلىپ، تاقىرىپتىق بەينە جانە اۋديو روليكتەر كورسەتىلەدى. پەرزەنتحانالاردا، پەريناتالدىق ورتالىقتاردا، اۋرۋحانالاردىڭ بالالار بولىمدەرىندە جانە ەمحانالاردا اقپاراتتىق-ءبىلىم بەرۋ ماتەريالدارى تاراتىلىپ، يممۋنوپروفيلاكتيكانىڭ پايداسى تۋرالى دارىستەر وقىلادى.
يممۋنداۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ ەڭ تابىستى جانە ءتيىمدى ادىستەرىنىڭ ءبىرى. ول ادامنىڭ جانە جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋدا ۇلكەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ (ددۇ) مالىمەتىنشە، الەمدە جىل سايىن 1,5 ملرد. ادامعا (جەر بەتىندەگى جالپى حالىقتىڭ 1\3 بولىگى) ەكپە جاسالادى. كوكجوتەل، پوليوميەليت، سىرەسپە، ديفتەريا، قىزىلشا، قىزامىق جانە ەپيدەميالىق پاروتيت سياقتى اۋرۋلارعا قارسى جوسپارلى يممۋنداۋ شارالارى جىل سايىن الەمدە 3 ميلليون ادامنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن ساقتاپ، 750 مىڭ بالانى مۇگەدەكتىكتەن قورعايدى.
قازاقستاندا جىل سايىن 5 ميلليون ادامعا، ونىڭ ىشىندە 1,3 ميلليون بالاعا ينفەكتسيالىق اۋرۋلارعا قارسى ەكپە جاسالادى. يممۋنوپروفيلاكتيكا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياسات اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا، ال ەلگە سىرتتان اكەلىنگەن جاعدايدا ونى تاراتپاۋعا جانە جويۋعا باعىتتالعان. تۇرعىنداردى ۆاكتسيناتسيالاۋ ۇلتتىق ەكپە كۇنتىزبەسىنە سايكەس 21 ينفەكتسيالىق اۋرۋعا قارسى تەگىن جۇرگىزىلەدى.
ەكپە جاسالاتىن ينفەكتسيالاردىڭ اتاۋى مەن مەرزىمى ق ر ۇكىمەتىنىڭ 2009 -جىلعى 30 جەلتوقسانداعى «پروفيلاكتيكالىق ەكپەلەر جاسالاتىن اۋرۋلار ءتىزىمىن، ولاردى وتكىزۋ ەرەجەسىن جانە جوسپارلى ەكپە جاساۋعا جاتاتىن تۇرعىندار توبىن بەكىتۋ تۋرالى» قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن.
ت م د ەلدەرى بويىنشا ەڭ ۇزدىكتەردىڭ ءبىرى سانالاتىن قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ەكپە كۇنتىزبەسى ددۇ تالاپتارىنا ساي كەلەدى، سونداي-اق دامىعان ەلدەردىڭ (اۆستريا، يزرايل، بەلگيا، گەرمانيا، تۇركيا، جاپونيا) كوپشىلىگىنىڭ يممۋنداۋ كەستەسىنە ۇقساس. ايىرماشىلىعى، قازاقستاندا ول ەلدەرگە ءتان ينفەكتسيالارعا (شەشەك، روتاۆيرۋستىق ينفەكتسيا، جاپون ەنتسەفاليتى، بەزگەك) قارسى ۆاكتسياناتسيالاۋ جۇرگىزىلمەيدى.
رەسپۋبليكادا تۇرعىنداردى يممۋنداۋعا ق ر- دا مەملەكەتتىك تىركەۋدەن وتكەن ۆاكتسينالار عانا پايدالانىلادى. وعان قوسا، بالالاردى كەپىلدىك بەرىلگەن ۆاكتسينالارمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى ءوندىرىسىن د د ۇ سەرتيفيكاتتاعان ۆاكتسينالاردى عانا ساتىپ الادى. 2013 -جىلدان باستاپ قازاقستانعا اكەلىنەتىن ۆاكتسينانىڭ ءاربىر پارتياسى ءۇشىن ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ساپاسىن مىندەتتى تۇردە سەرتيفيكاتتاۋ تالابى ەنگىزىلدى.
قازاقستاندا تۇرعىنداردى جوسپارلى يممۋنداۋ شاراسىن وتكىزۋ ۆاكتسينامەن باسقارۋعا بولاتىن كوپتەگەن اۋرۋلاردى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى. ايتالىق، قىزىلشامەن اۋىرۋ 10 ەسەگە؛ قىزامىقپەن اۋىرۋ - 68 ەسەدەن اسا؛ ەپيدەميالىق پاروتيت - 110 ەسەدەن استام؛ «ۆ» ۆيرۋستىق گەپاتيتى تۇرعىندار اراسىندا 30,6 ەسەدەن استام، ال اتالعان ينفەكسياعا قارسى ەگىلەتىن بالالار اراسىندا 200 ەسەگە ازايدى (ۆاكتسيناتسيا 1998 -جىلدان ەنگىزىلدى) .
قازاقستان 2002 -جىلدان پوليوميەليتتەن ازات اۋماق رەتىندە سەرتيفيكاتتالدى. سوڭعى التى جىل ىشىندە ديفتەريامەن اۋىرۋ جاعدايلارى تىركەلگەن جوق.
ەسكە سالا كەتەيىك، يممۋنداۋ اپتالىعى د د ۇ ەۋروپالىق وڭىرلىك بيۋروسىنىڭ باستاماسىمەن سوڭعى ون جىل ىشىندە (2005 -جىلدان) ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا وتكىزىلىپ كەلەدى. جىل سايىن ددۇ ەۋروپالىق وڭىرلىك بيۋروسىنا مۇشە 53 مەملەكەت ە ي ا- نا قاتىسادى. سوڭعى جىلدارى بۇل باستاماعا وزگە قۇرلىقتاردا ورنالاسقان ەلدەر دە قوسىلۋدا.
