الاياق ايەلدەر نەگە كوبەيدى؟
ءبىر كۇلكىسىنىڭ ءوزى ءبىر ومىرگە ازىق بولاتىن ارۋلاردىڭ ادەمىلىگىن سۇمىراي تىرلىگى جيىركەنىشتى ەتىپ كورسەتەتىنى قانداي وكىنىشتى!
كوز الدىڭدا كۇلىمدەپ، ادەمى ازىلىمەن جانىڭدى باۋراپ، جۇرەگىڭنىڭ قاعىسىن وزگەرتەتىن قىزداردىڭ قىلىعىنان بىلىعى اسىپ كەتكەنى جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس.
بىلتىرعى جىلى ءبىرىنشى توقساندا ەلىمىزدە الاياقتىق دەرەگى بويىنشا، 9067 قىلمىستىق ءىس تىركەلىپتى. بۇل ارعى جىلدىڭ وسى مەزگىلىمەن سالىستىرعاندا 20,4 پايىزعا كوپ.
الاياقتار ادام تاڭدامايدى. قارتتاردى دا، جاستاردى دا ايامايدى، ىعىنا جىعىلعانداردى ۇپتەپ كەتۋدى ءجون كورەدى.
ولاردىڭ قالاي الدايتىنىن الدىن الا ءبىلۋ دە مۇمكىن ەمەس. كوزىڭدى باقىرايتىپ قويىپ، باقىر تيىنىڭدى دا قالدىرمايتىن قارىنداستاردىڭ قۇرىعىنا قالاي تۇسكەنىڭدى ءوزىڭ دە بىلمەي قالاسىڭ.
بارىنەن دە قىزىعى - ايەلدەردىڭ ايەلدەرگە الداناتىندىعى. باس پروكۋراتۋرا مالىمەتتەرىنە قاراعاندا، الاياقتارعا الداناتىندار نەگىزىنەن ايەلدەر. ەكەۋارا سويلەسە قالعاندا، ولار بىرىنەن-ءبىرى وتەدى. ءبىراق ساۋاتسىزداۋ، زاڭنان حابارى جوق، ىشكى دۇنيەسى ادالداۋ ايەلدەر الدىندا تۇرعان الاياقتىڭ ارباۋىنا قالاي ءتۇسىپ قالعانىن ءوزى دە بىلمەي قالادى ەكەن.
اسىرەسە، ۇيالى بايلانىس تەلەفونى جاقسىلىعىمەن قاتار جاماندىقتى دا ايار ەمەس. كوبىنەسە وسى تەلەفون ارقىلى مىڭداعان قاراجات قاپيادا قالتاعا ءتۇسىپ، وزگەلەردىڭ تۇرمىسىن تۇزەۋدە. ازاماتتارعا تەلەفون شالعاندار: «تۋىستارىڭىز قىلمىس جاساپ، ۋچاسكەگە جەتكىزىلدى» دەپ قولدان اقشا جاسايدى.
وسى سەكىلدى وقيعالاردى تىزبەلەپ ايتار بولساق، اناسىنىڭ اتىنان سالەم ايتىپ وقۋشىلاردان التىن سىرعا، اقشا سۇرايتىندار، قۇجاتتى ۇرلاپ الىپ، سودان سوڭ «تاۋىپ الدىم» دەگەن جەلەۋمەن اقشا تالاپ ەتەتىندەر، اكىمشىلىكتەردىڭ، زەينەتاقى قورىنىڭ، ءتۇرلى قوعامدىق ۇيىمداردىڭ اتىن جامىلىپ، بانكتەردەن ارزان نەسيە الۋعا ۋادە ەتىپ، «ارزان پاتەر بەرەمىن» دەپ ازاماتتاردى الداپ سوعاتىندار كۇنىنە جۇزدەپ سانالادى.
«سەنىم» پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋ جانە الداۋ-ارباۋ جاعدايلارىنىڭ الدىن الۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى، پسيحولوگ ليمانا قويشيەۆا باسىلىمعا بەرگەن پىكىرىندە: «الاياقتار، ادەتتە، ادامداردىڭ جەڭىل پايدا تابۋ، ءبىر نارسەگە وڭاي ءارى تەز قول جەتكىزۋ سياقتى قاسيەتتەرىن ەسكەرىپ، ءوز ىسىنە وڭتايلاپ الادى. ولار، نەگىزىنەن، ارتيستىك دارىنى بار، وتىرىكتى شىنداي ەتىپ جەتكىزەتىن ايلاكەرلىگى باسىم ادامدار بولىپ كەلەدى. سونداي-اق تازا ءارى ادەمى كيىنەدى، اسىقپاي سويلەپ، ءازىل-قالجىڭ ايتادى، ادامنىڭ كوزىنە تۋرا قاراپ، بارىنشا سەنىم تۋدىرۋعا تىرىسادى. الداۋ-ارباۋ جولىندا جۇرگەن جۇبايلىق جۇپتار دا كەزدەسەدى. ولار تەز ارەكەت ەتىپ، باسقاداي اقپارات الۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى.
«تەز شەشىم قابىلدا، ايتپەسە، ۇلگەرمەيسىڭ» دەپ اسىقتىرادى، ويلانۋعا ۋاقىت قالدىرمايدى. جىلدام شەشىم قابىلداۋ قاجەت بولعاندىقتان، زارداپ شەگۋشى ونىڭ ۇسىنىسىن قابىلداۋعا ءماجبۇر بولادى. جاپا شەككەن ادامدار ادەتتە: «نە بولعانىن تۇسىنبەي قالدىم»، «گيپنوز جاسادى عوي دەيمىن»، «ول سونداي سەنىمدى سويلەگەندىكتەن نانىپ قالدىم» دەگەندى ءجيى ايتادى.
الايدا ادامدار الدانبايمىن دەپ تۇرسا دا ونداي جىلپوستاردىڭ ايتقانىن قالاي ىستەپ، جەتەگىندە كەتكەنىن بىلمەي، سەزبەي دە قالادى. اسىرەسە، بۇگىندە جالعىزباستى قارتتاردىڭ ءۇيىن تارتىپ الىپ جاتقان الاياقتار كوپ. سوندىقتان جىلجىمايتىن مۇلىك الاياقتاردىڭ باستى كوزدەگەنى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر جالعىزباستى قارتتارعا كومەكتەسىپ، ولاردان ساقتاندىرسا ەكەن» دەيدى.
قىسقاسى، قوعامدا الاياقتاردىڭ جولى بولىپ تۇر. اسىرەسە، «باسىڭىز دۋالانعان» دەگەن جەلەۋمەن اقشا سۋىرۋ - دەرتتىڭ دەندەگەن تۇرىنە اينالعان. قالاي ايتساق تا، وزگەنىڭ قاراجاتىن الداۋ جولىمەن يەمدەنۋ زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋگە يتەرمەلەيدى (بۇگىنگى كۇنى جۇمىسقا تۇرعىزىپ بەرۋ تۋرالى الاياقتىق قىلمىستارى كەڭىنەن تارالعان.
وسىنداي قىلمىستار ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپتىلىق ق ر ق ك-نىڭ 177 بابىندا قاراستىرىلعان). كەمى 5 جىل تۇرمەدە جاتاتىندىعىن بىلەتىندىگىنە قاراماستان، ءتۇرلى جولمەن پايدا تاپقىسى كەلەتىندەردىڭ قۇرىعىنا تۇسپەۋ ءار ادامنىڭ زاڭ جاعىنان ساۋاتتىلىعىنا بايلانىستى.
ءيا، بىزدەر - قازاقتار ايەلدى ارداقتايتىن ۇلتپىز. اق جاۋلىقتىلاردىڭ ارى مەن نامىسىن تاپتاتپايمىز. ارۋلاردىڭ شاڭىراقتىڭ شىراقشىسى، بەرەكەسى دەپ بىلەمىز. امال قانشا وسىنداي قۇرمەتتى اياقاستى ەتەتىن ايەلدەردىڭ كوبەيگەنى وكىنىش. ولاردىڭ كوبەيگەنى - جەڭىل ءومىر سۇرۋگە دەگەن جەڭىلتەك كوزقاراس. ءبىراق بۇل ۋاقىتشا الدانىش ەكەندىگىن ارۋلاردىڭ ەستەن شىعارماعانى ءجون.
دۋاناباي جولداسبەك
«ايقىن»
