ومىرگە قۇشتار جان

استانا. قازاقپارات - وسىناۋ ەرەكشە تاعدىر يەسىن، سەرگەك جاندى ءبىرىنشى رەت تەلەستۋدياعا بارعاندا جولىقتىرعان بولاتىنمىن.

الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە ارنالعان حابارعا شاقىرىلعان قوناقتاردى تەلەۆيزيا ۆيزاجيستەرى بەتتەرىن ارلەپ، تۇسىرىلىمگە دايىنداپ جاتقان بەتى ەكەن.

سولاردىڭ ىشىندە كەسكىنى كەلىستى قىزعا قاراپ، تەلەجۇرگىزۋشى بولار دەپ پايىمداپ وتىرعانىمدا، ول تۇرۋعا ىڭعايلانىپ ەدى، ءبىر كىسى بالداقتارىن اكەلىپ بەرە قويدى... تەلەباعدارلاما بارىسىندا بۇل قىزدىڭ «مەن ءومىردى سۇيەمىن» قوعامدىق قورىنىڭ ءتورايىمى مەرۋەرت سۇلەيمەنوۆا ەكەنىن ءبىلدىم.

مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردى شىن مانىندە قولداۋ ماسەلەلەرى مەن قۇقىقتارى كوتەرىلگەن توك- شوۋ بارىسىندا تالاي جايت ايتىلدى. سول جولى مەرۋەرت ساناسىنىڭ سەرگەكتىگىنەن بولسا كەرەك، ءاربىر ماسەلەدە قىزۋقاندىلىققا بارماي، ناقتى جاعداياتتارعا قاتىستى پايىمدى پىكىرلەر ايتىپ وتىردى.

ءتۇسىرىلىم اياقتالعاننان كەيىن دە ازداعان يۋمورى بار، كوزى وتتاي جايناعان جاننىڭ قاسىنان كەتە الماي، از- كەم شۇيىركەلەسىپ، الەۋمەتتىك جەلىدە دوس بولىپ، رەتى كەلسە ارالاسىپ، ءبىر بىرىمىزگە قولداۋ جاساپ تۇرۋعا ۋادەلەسىپ كەتكەنبىز. ۋاقىت وتە كەلە، كەيىپكەرىمنەن سىرالعى بولا باستاعان تۇستا، ونىڭ سان قىرلى قابىلەت يەسى ەكەندىگىنە تاعى دا كوزىم جەتە ءتۇستى. تۇيسىگىم الداماعان ەكەن، مەرۋەرتتىڭ ومىرگە قۇشتارلىعىن كوردىم، سىرت كوزگە بىردەن بايقالا بەرمەيتىن جىگەرىن، وزگە دە تالانت قىرلارىن تانىدىم.

ايتقانداي، ارمانى كوپ ارۋ قىز بۇل جازمىشقا قالاي تاپ بولدى؟ سودان كەيىن دە توسەككە تاڭىلىپ جاتا بەرمەي، كوزىنىڭ جاسىن قۇرعاتىپ، قولىنان كەلگەنشە كىسىگە تاۋەلدى بولماۋعا، كەرىسىنشە قوعامنىڭ ىسىنە بەلسەنە كىرىسىپ، ەلدىكتىڭ ىسىنە ارالاسۋعا كۇش بەرگەن نەندەي قۇدىرەت؟ وتباسىنىڭ تۇڭعىشى مەرۋەرت الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. وزىنەن كەيىن دە باۋىرلارى بار.

ءماتىبۇلاق اۋىلىندا ورتا مەكتەپتى ءبىتىرىپ، سول جىلى ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. وكىنىشكە قاراي، 23 جاسىندا وقىس وقيعا سالدارىنان اۋىر ومىرتقا جاراقاتىن الىپ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ قاتارىنا قوسىلادى. -  ءومىر بولعان سوڭ، ونىڭ شۋاقتى كۇندەرى مەن بەينەتتى كەزەڭدەرى دە بولادى ەكەن... وسىدان 14 جىل بۇرىن، 9 اي قيمىل- قوزعالىسسىز جاتقان ساتتەردە دە، جارقىن كۇندەردەن ەش ءۇمىتىمدى ۇزبەدىم.

بولاشاققا ۇلكەن سەنىممەن قارادىم، مەنى قيىندىقتان الىپ شىققان سەزىم مەن سەنىم! اللا سالدى، مەن كوندىم دەپ قاراپ وتىرماي، جوعارى وقۋ ورنىن اياقتاپ، جۋرناليست ماماندىعىن الىپ شىقتىم. ەلباسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن بىرنەشە مارتە شەتەلدە ەمدەلىپ، وسى كۇندە جۇرت قاتارلى ەڭبەك ەتىپ جاتىرمىن، -  دەيدى مەرۋەرت.

وقىرمانعا تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن مەرۋەرتتىڭ ەلباسىنىڭ تىكەلەي قامقورلىعىمەن قالاي ەمدەلگەنى جايلى سۇراعانىمىزدا، 2006 -جىلى «ليتەر» گازەتىنە ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىزدىڭ تاعدىرى جايلى «پوسلەدنيي شانس» اتتى ماقالا شىعادى. ول ماقالانى ەلباسى وقىپ: «مەرۋەرتكە كومەكتەسىڭدەر» ، دەپ تاپسىرما بەرەدى. وسىدان كەيىن ول گەرمانيانىڭ ميۋنحەن، گاننوۆەر قالالارىندا ەمدەلىپ قايتادى.

بۇگىنگى مەرۋەرتتىڭ ءبىرىنشى بايلىعى، ءومىرىنىڭ ءمانى -  وتباسى، اتقارىپ وتىرعان قىزمەتى دەسەك تە: -  ەڭ باستى قۋانىشىم -  قىزىم سااردانانىڭ دۇنيەگە كەلۋى. پەرزەنتىم تۋعان ساتتەن باستاپ، ءوزىم تاعدىرلاس اتا- انالاردىڭ قوعامدا كەزدەسكەن كەدەرگىلەرى مەن قيىندىقتارىن، وسى ساناتتاعى اتا- انالاردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعايتىن قوعامدىق قور قۇرۋعا نەگىز بولدى.

قازىر «مەن ءومىردى سۇيەمىن» قوعامدىق قورىنىڭ ءتورايىمىمىن. 2009-2011 -جىلدار ارالىعىندا الماتى تەلەارناسىنان ەفيرگە شىققان «مەن ءومىردى سۇيەمىن» باعدارلاماسىنىڭ اۆتورى ءارى جۇرگىزۋشىسى بولىپ قىزمەت اتقاردىم، -  دەيدى ءبىزدىڭ سۇيكىمدى كەيىپكەرىمىز. -  2013 -جىلدىڭ قاراشا ايىندا وسى اتاۋمەن رەسپۋبليكالىق قوعامدىق قور قۇردىم. «مەن ءومىردى سۇيەمىن» قوعامدىق قورىمىزدىڭ ەڭ العاشقى جوباسى، بىلتىر رەسپۋبليكا بويىنشا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامداردىڭ اراسىندا وتكەن «ءبارىمىز بىردەيمىز -  كەمسىتۋدى بىلمەيمىز» بايقاۋى. قازىرگى تاڭدا كىشكەنتاي بالالارى بار مۇگەدەك اتا- انالاردىڭ بالاباقشا اقىسىن تومەندەتۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ كەلەمىز، ازىرشە ناتيجەسىز، الايدا، بۇل ماسەلە كەلەشەكتە وڭ شەشىمىن تابادى دەگەن ۇمىتتەمىز، -  دەيدى مەرۋەرت.

وسى ارادا مەرۋەرتتىڭ قورعا جەتەكشىلىك ەتۋمەن قاتار، 2011 -جىلدان بەرى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالى، قوعامدىق ساياسي بولىمىندە كەڭەسشى قىزمەتىن اتقارىپ كەلە جاتقانىن دا ايتۋ قاجەت. باستاعان ىستەرى بايانسىز ەمەس، جۇمىستارى ناتيجەلى. زامانداسىمىز مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جان ءۇشىن ەل قاتارلى ەڭبەك ەتۋ، ونىڭ ەڭسەسىن كوتەرۋمەن قاتار، قوعامعا ءوز پايداسىن قوساتىنىن جاقسى بىلەدى.

الايدا، مەرۋەرتتىڭ ايتۋىنشا، ولاردى جۇمىسپەن قامتۋ -  ەڭ وزەكتى، ءارى شەشىمىن كۇتكەن ماسەلە. مۇگەدەكتەردى ەڭبەكپەن قامتۋ ماسەلەسى ءبىزدىڭ ەلدە عانا ەمەس، كوپتەگەن دامىعان مەملەكەتتەردىڭ وزىندە دە ۇلكەن پروبلەمالار تۋىنداتادى. 2008 -جىلى قازاقستان مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىنا بايلانىستى كونۆەنتسياعا قول قويدى.

سول كونۆەنتسيا نەگىزىندە «ۇلتتىق جوسپار» جوباسى قولعا الىنىپ، قازىر قارالىپ جاتىر. بۇل قۇجات 2014- 2018 -جىلدار اراسىندا جۇزەگە اسادى دەپ سەنەدى. -  مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋدىڭ بىردەن ءبىر جولى ولاردى ەڭبەككە تارتۋ. ەڭبەك ەتۋ ارقىلى ادام باستى ءۇش نارسەدەن: زەرىگۋدەن، اۋرۋ- سىرقاۋدان، مۇقتاجدىقتان ارىلادى. «ەڭكەيگەننىڭ ەڭسەسىن ەڭبەك كوتەرەدى» دەگەن.

وكىنىشكە قاراي، الماتى قالاسى بويىنشا تەك مۇگەدەكتەردىڭ 5 پايىزى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ونىڭ باسىم كوپشىلىگى «جۇمىسپەن قامتۋ-2020» باعدارلاماسى بويىنشا بولىنگەن الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارى جانە قوعامدىق جۇمىستار، دەيدى مەرۋەرت. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ماسەلەسىن بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن كەيىپكەرىمىز وسىناۋ تۇيتكىلدى جايتتارعا قاتىستى تومەندەگىدەي پايىمدارىمەن ءبولىستى.

-  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «مۇگەدەكتەردى الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ 31-بابىنا سايكەس، مۇگەدەك ادامداردى 3 پايىزدىق جۇمىسپەن قامتۋ مىندەتتەلگەن، الايدا، بۇل زاڭ قاعاز جۇزىندە بار دا، ءىس جۇزىندە مەجەگە جەتە الماي وتىر. كەز كەلگەن مەكەمە، كاسىپورىن باسشىلارى مۇگەدەكتەردى، ءتۇرلى سىلتاۋلاردى جەلەۋ ەتىپ جۇمىسقا الۋعا قۇلىقسىز. سەبەبى، زاڭعا سايكەس، جۇمىس بەرۋشى مۇگەدەك ادامنىڭ ەش كەدەرگىسىز قوزعالۋىنا جاعداي جاساۋ كەرەك، ياعني عيماراتتاردىڭ قولجەتىمدىلىگى بولۋ كەرەك.

مىسالى: قولارباداعى ادام ءۇشىن پاندۋس، اجەتحانا، زاعيپ جاندارعا ءتۇيسىنۋ سىلتەگىشتەرى، ەستۋ قابىلەتىنەن ايىرىلعاندارعا جۇگىرتپە جولدارى، جارىق سىلتەگىشتەرى قاراستىرىلۋ كەرەك. قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان وسى ساناتتاعى جانداردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋداعى باستى كەدەرگىسى -  ينفراقۇرىلىمنىڭ جوقتىعى، كولىكپەن قامتاماسىز ەتىلۋىنىڭ ازدىعى، مۇگەدەكتەردىڭ بىلىكتىلىگىنىڭ تومەندىگى سىندى قيىندىقتار كولدەنەڭ تۇرىپ كەلەدى. الايدا، ەلباسىنىڭ 2014 -جىلعى قازاقستان حالقىنا جولداعان جولداۋىنان كەيىن، بۇل ماسەلەدە سەڭ قوزعالعانداي بولدى. بۇگىندە مەن ءوزىمدى، كەمەلدەنىپ كەلە جاتقان ەلدىڭ جانە ەلباسىنىڭ ايالى قامقورلىعىن كورىپ كەلە جاتقان جانداردىڭ ءبىرىمىن دەپ سانايمىن.

قاي زاماندا دا وركەنى وسكەن ەلدىڭ، قارتتارى دا، جاستارى دا، تاعدىرى اۋىرلىققا تاپ بولعان جاندارى دا، مەملەكەتتىك قامقورلىقتىڭ ارقاسىندا ەمدەلۋگە، وقىپ، ءبىلىم الۋعا، جاۋاپتى قىزمەتتەر ىستەۋگە مۇمكىندىك العان. مەن ءوز باسىم سونداي جاننىڭ ءبىرىمىن. پارتيادا ەڭبەك ەتۋىمنىڭ ءوزى سول قامقورلىقتىڭ بەلگىسى دەپ قابىلدادىم. قازىرگى ۋاقىتتا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالىندا پارتيانىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىن جۇزەگە اسىرۋ جانە باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ كەڭەسشىسى بولىپ جۇمىس ىستەيمىن، دەيدى ومىرگە قۇشتار جان. ايناش ەسالي، «ەگەمەن قازاقستان».

الماتى. سۋرەتتە: مەرۋەرت سۇلەيمەنوۆا.

«ەگەمەن قازاقستان»