كوز جاسىمنان دىمقىل تارتقان كۇز دەمى - قۇرالاي وماردىڭ ليريكالىق ولەڭدەرى
***
قيالىمدا جۇرەم ەندى تەربەتىپ،
جۇرەك جاتىر اق جاۋىنىن سەلدەتىپ.
اسپاننىڭ دا تۇنەرىپ تۇر قاباعى،
استانا دا سۋىق تارتتى سەن كەتىپ.
كۇڭگىرت مەكەن، كوڭىل بورداي ۇگىلىپ،
ءسۇرىندىم بە؟
سەزىم قالدى جىعىلىپ.
جىلۋ تاپپاي قاڭىراعان قالادان،
امالسىزدان ءوز- وزىمە تىعىلىپ:
«قۇرالايدىڭ سالقىنى» دەپ الدادىم،
سۇر تۇمانداي بۇلىڭعىرلاۋ الداعىم.
ءوزىڭسىز كۇن، كەش تە، ءتۇن دە مەڭىرەۋ.
سەنىڭ جايىڭ قالاي ەكەن، ارداعىم؟
***
تابىلماي جانىمنىڭ تۇراعى،
تاۋسىلماي تاعدىردىڭ سۇراعى،
جىپ- جىلى ساتتەردى قيا الماي،
كوزىمە ىستىق جاس تۇنادى.
مەن ءۇنسىز كۇرسىندىم.
كولەڭكەم
«كەتپە» دەپ جولىڭا قۇلادى.
جاتا قاپ جىلادى يەگى كەمسەڭدەپ،
مىڭ مارتە وقتالدى وزىڭە ەرسەم دەپ.
اياققا جىعىلىپ، جالىندى سودان سوڭ
«قايتادان اينالىپ كەلسەڭ» دەپ.
كورسەم دەپ تاعى دا...
وزگەردى مەكەنىڭ.
قاي كەزدە، قاي كۇنى، قالايشا جەتەمىن؟
كەتكەلى كۇي وسى...
سەزدىڭ بە،
قۇلاعان كولەڭكەم جىلاعان جۇرەگىم ەكەنىن؟
***
كوز جاسىمنان دىمقىل تارتقان كۇز دەمى،
حالىمىزدەن حابارسىز- اۋ بىزدەگى.
سەن كەلەردەي تەرەزەگە قادالىپ،
قاراشىعىم نەگە سەنى ىزدەدى؟
ءومىر نەگە ءبىزدى وسىلاي سىنايدى؟
بولمەدە مەن، دالادا كۇز جىلايدى.
ۇمىتىمدەي جۇرەگىمنەن ۇزىلگەن،
جاندى اۋىرتىپ، جاپىراقتار قۇلايدى.
جانارىمدا دىردەكتەيدى دانا كۇز،
جەتىم كوڭىل، جوق سياقتى پانامىز.
اداساتىن ءبىر- بىرىنەن جەل تۇرسا،
ءبىز ەكەۋمىز جاپىراقتار عانامىز.
كۇز
1
قاباعى تۇسكەن سارى كۇز،
حالىڭىز قالاي، حالىڭىز؟
جايىمدى نەسىن سۇرايسىز،
جانشىلىپ جاتىر جانىمىز.
تاعدىردىڭ ءتيىپ سالقىنى
تۇماۋراتقانبىز ءبارىمىز.
دەرتىمدى مەنىڭ ەمدەۋگە
تابىلار ما ەكەن ءدارىڭىز؟
وزىمنەن ءوزىم ۇركىدىم،
اۋىرلاپ كەتتى كىرپىگىم.
دارمەنىم جەتپەي، جۇرەكتىڭ
جاماي المادىم جىرتىعىن.
تۇماندا قالعان قالپىمنىڭ
ىشىندە داۋىل، سىرتى - كۇن.
ساپ- سارى مۇڭدى قايىڭ بوپ
سانادان كەلدى سىلكىگىم.
ساعىنىش جۇتقان سارى كۇز،
حالىمىز وسى، حالىمىز.
2
ايالداڭىزشى، توقتاڭىز.
«جاز وتكەن» - دەيسىز، - «جوق تامىز» .
جاپىراقتاردى جەل جۇتقان،
مەنىمەن بىرگە جوقتاڭىز.
مۇڭىما ورتاق مۇنار كۇز،
توقتاساڭىزشى، توقتاڭىز.
كوڭىلى كۇننىڭ تۇسپەيدى،
ۇشسا دا كەتىپ قۇس مەيلى.
قاڭتاردىڭ ەرتەڭ ايازى
جۇرەكتى كەلىپ تىستەيدى.
توڭدىرىپ الىپ، سودان سوڭ
«تاعدىر دەگەنىڭ - ءتۇس» دەيدى.
كەلەدى ءبارىن تۇزەگىم،
ايتا الاسىز با ءسىز ەمىن؟
سىزبەنەن جانى تۋىستاس،
سارعايىپ جۇرگەن قىز ەدىم.
***
باقىتگۇل باباشقا
باعدارشامنىڭ جاسىلى جاڭىلىسىپ وشە مە؟
كىسى تولى كولىكتە،
كولىك تولى كوشەدە
كوكىرەككە كەپتەلگەن كۇرسىنىستى كوتەرىپ،
قايتىپ بارام بۇگىندە،
سولاي بولعان كەشە دە.
ءومىر دەگەن وسى ما؟
ماڭدايىما سىزىلعان وسى ما ەدى پەشەنە؟
جۇرەگىمدە قاتقان مۇڭ جانارىمنان سىرعيدى،
ءۇمىت كەيدە جۇباتىپ، «ءبىر باقىتىڭ تۇر» - دەيدى.
اپپاق بۇلتقا اينالعان ارمانىما جەتەم دەپ،
بايقاماپپىن وردى دا، اڭداماپپىن ىلديدى.
قۇلاپ ەدىم، قاڭتار كەپ: «تاعى، - دەدى - تايىڭىز» .
قاشان تۋار وڭىنان اداستىرماس ايىمىز؟
توپ ىشىنەن ءوزىمدى تابا الاتىن ەمەسپىن.
قالاي ءسىزدىڭ جايىڭىز؟
سەنسىز
قارا ءتۇن قۇشاعى،
قامىعىپ تاعى دا جالعىزدىق جاستادىم.
كەلگەن ەد جاڭا ءومىر باستاعىم.
جىلىتساڭ دەپ ەدىم جانىمدى،
كۇيدىرىپ تاستادىڭ.
ءورت شالعان قاناتىم ۇشۋعا جاراماي،
قانشا رەت قۇلادىم بيىكتەن.
جىلادىم،
جۇرەگىم شىرىلداپ كۇيىكتەن.
قوش دەدىم قيا الماي،
قاسىڭدا قالۋ مۇڭ.
ءدال بۇلاي ورتەنىپ ءسۇيىپ پە ەم.
اق بوران، اداسىپ قالدىم با ەلسىزدە؟
بىلمەيمىن، بۇل دەرتىم ەمسىز بە؟
رەڭسىز كۇندەرىم... سۇرە الار ەمەسپىن
سەنىمەن بىرگە دە... سەنسىز دە.
***
ساۋمال تۇننەن اپپاق ارمان ساۋامىن،
قارا جەرگە اق قار بولىپ جاۋامىن.
كەتسەم دەيمىن اسپان جاققا، جىراققا،
مەن بىلمەيمىن سەبەبىن،
سەن بىلمەيسىڭ جاۋابىن.
سۇراماشى، جەردەن، سەنەن جەرىسەم،
نازىك قار بوپ قولدارىڭدا ەرىسەم
دەپ ەدىم عوي...
نەلىكتەن مۇز قىپ قويدىڭ مەنى سەن؟
سۋىق الەم، قىزۋىمدى تونادىڭ.
قالجىراپ كەپ، الاقانىڭا قونامىن.
جىلىتام دەپ، كۇيدىرەسىڭ، سودان سوڭ
ءدىر- ءدىر ەتىپ توڭامىن.
مۇنداي سەزىم اڭساعان دا جوق ەدىم،
مۇزداي جاستى جانارىمنان توگەمىن.
قاجىدىم عوي.
قاشىپ كەتكىم كەلەدى،
سۇراماشى سەبەبىن.
وتىز ءبىرىنشى كوكتەم
جىلىمىق ءساتتىڭ بەينەسىن قاراشىعىما قامايىن،
سوڭعى قار بولىپ قالىقتاپ، تامشى بوپ الدە تامايىن.
قاناتىمەن جىلداردىڭ تاعى كەلدى ءبىر كوكتەم
بۋساندىرىپ الەمدى، ءجىبىتىپ جەردىڭ سامايىن.
العاشقى كۇنى ناۋرىزدىڭ، ءۇمىت پەن ارمان بۇرلەيدى.
اقشۋلان اسپان ەسىنەپ، جىپ- جىلى جەلىن ۇرلەيدى.
قولىمدى سوزسام عارىشقا قيالىما الدانىپ،
«باقىت دەگەن كوكتە ەمەس، جەر بەتىندە ءجۇر» دەيدى.
ۇمىتىلىپ ازابىم، تارقاسا عوي وكپە- مۇڭ،
ەرىپ كەتسە قار بولىپ وكىنىشتى وتكەنىم.
نە كۇتەدى الدىمدا، ەشتەڭە دە بىلمەيمىن،
قانداي تاعدىر سىيلايسىڭ، وتىز ءبىرىنشى كوكتەمىم؟
***
تاعى دا مۇڭىمدى توگەمىن.
نە ءۇشىن جىلايمىن؟
بىلمەيمىن سەبەبىن.
ەڭسەمدى ەزگەندە وكسىكتىڭ سالماعى
ءوزىڭ كەپ جۇباتساڭ دەپ ەدىم.
جوقسىڭ سەن... كونەمىن،
جازمىش قوي... كوڭىلدىڭ دەگەنى بولماعان.
حات جازىپ جىبەرشى...
حالىمدى سۇراساڭ، جەتەدى سول ماعان.
ۇيرەنگەم ءوزىڭسىز ومىرگە -
ۇنسىزدىك ۇعادى جانىمدى،
قارا ءتۇن سۇرتەدى جاسىمدى.
...دارمەنسىز ەكەنمىن،
جانامىن، كۇيەمىن...
نەلىكتەن ءوزىڭنىڭ الدىڭدا يەمىن
تاڭىردەن وزگەگە يمەگەن باسىمدى؟
* * *
نەلىكتەن جەتپەدى ءۇنىم؟
كەلەرىنە سەنسەم دە كوكتەمىمنىڭ،
بۇگىن جۇرەك جابىرقاۋ، كوكتەدى مۇڭ.
ءوزىڭدى كۇتەر جاننىڭ بار ەكەنىن
ۇمىتىپ جۇرگەنىڭە وكپەلىمىن.
حابارسىزسىڭ، بارمادى حاتتارىم دا،
سەبەپ تاۋىپ بەلگىلى اقتارىم دا.
ساعان دەگەن سىرىمدى ايعا اقتارىپ،
قاعازعا جاسىم توگىپ جاتقانىمدا
جۇباتشى كەپ.
كۇتكەنىم وسى دەيىن.
كۇن ساۋلەسىن كوزىمە كوشىرەيىن.
جالت- جۇلت ەتكەن باقىتتى ۋىستاپ اپ،
كۇلىمدەيىن، تاعى دا كەشىرەيىن.
«التى الاش» اقپارات
