قئتايداعئ قازاقتاردئث توتة جازؤئن كيريليساعا اؤدارئپ، قارجئ ئسئراپ ةتؤدةمئز

None
None
استانا. قازاقپارات - بذگئنگئ تورتكذل دذنيةنئث باستان كةشئپ وتئرعان جاهاندئق توثكةرئسئ ايعاي-شؤ، دابئراعا ذلاستئ.

ةگيپةتتةگئ ساياسي احؤال تئنئشتالماي، ؤكرايناداعئ ةؤرومايدان الةم نازارئن وزئنة قاراتئپ وتئر.

باتئس پةن شئعئستئث ءتئپتئ الئس ماتةريكتةگئ الپاؤئت  ا ق ش-تئث ءوزئ دابئردئث بةل ورتاسئن ءوزئنئث باقئلاؤ نئسانئنا اينالدئردئ.

الاساپئران ؤاقئت ةندئگئ جةردة ماقساتئ مةن مذددةسئ ءبئر، تاريحي تامئرئ تةرةثنةن بايلانئسئپ جاتقان ةلدةردئث ءوزئن ءبئر-بئرئنة جاؤلاستئردئ.

ايتپةسة، ؤكراينا جذرتئ مةن ورئستئث جاقئندئعئ تاريحئمئزدان بةلگئلئ.

ءبئراق جيرينوأسكي مةن ليمونوأتاي وتتاعان ذلدارئ بار ورئستئث حالقئ استارلئ ويمةن تؤئستاس جذرتئ ؤكراينا مةن دة، ةكونوميكالئق  ارئپتةس قازاقستانعا ءتيسؤدئ قويماي كةلةدئ.

ءتئپتئ قانشاما ةلدةر وسئنداي توثكةرئستةر ارقئلئ اقپاراتتار تاسقئنئن جيئلةتئپ وتئر.

تئنئش وتئرماي، ةكئ ورتاعا ئرئتكئ سالئپ وتئرعان وسئنداي الةمدة كئممةن ورتاقتاسئپ، كئممةن ارئپتةس بولامئن دةپ تة ويلايتئنئمئز تاعئ بار. 

بذگئنگئ الةم ةلدةرئ ةكونوميكالئق ارئپتةستئك پةن ساياسي رةفورمالار ءذشئن ورتاق وداق قذرؤ جايئن عانا كوزدةپ ءجذر. وسئنداي كةزدة ةلباسئ: «رةسةيمةن جاقئنداسؤ، ءبئزدئث باستئ ةكونوميكالئق مذددةمئز ءذشئن» دةگةن بولاتئن.

ال، الةمدةگئ الاساپئران ؤاقئتتا، كةز كةلگةن قيئندئقتان جالعئز شئعؤ مذمكئن ةمةس.  ةندئگئ جةردة ماقساتئ مةن مذددةسئ ورتاق، تاريحي تامئرئ ءبئر-بئرئنة تؤئستاس تذركئ تئلدةس ةلدةر وداقتاسئپ ءومئر ءسذرؤدئ ويلاؤ كةرةك. قازئردةن جاقئنداسؤدئ ويلاماساق، بذگئنگئ سلاأيان تئلدةس ةلدةردئث كةسئرئن كةشپةؤئمئز انئق. 

جالپئ قازئرگئ الةم نازارئ تذركئ جذرتئنئث ورتاقتاسؤ ماسةلةسئنة باستئ نازار اؤدارئپ وتئر. الايدا مذنداي ورتاقتاسؤدئث ناتيجةسئ بئزگة ، ساياسي-ةكونوميكالئق، تاريحي-مادةني تذرعئدان وراسان ذپاي الئپ كةلةتئنئ ءسوزسئز. ءبئراق باسقا وداقتار بذل ماقساتتارئمئزدئث جذزةگة اسؤئنا توسقاؤئلدار قويئپ كةلةدئ.  ءتئپتئ كةشةگئ كةثةستئك يدةولوگيا سالتانات قذرئپ تذرعان داؤئردة تذركئ حالئقتارئ ءبئر-بئرئنةن ايتارلئقتاي الشاقتاپ، باس-باسئمةن قايعئ بولئپ كةتكةنئ تاريح پاراقتارئندا جازؤلئ تذر.

دةگةنمةن ءدال بذگئنگئ كةزةثدة بذرئنعئ قول جةتپةگةن قذندئلئقتارئمئزدئ جانداندئرا تذسؤگة، تذركئلةر تاريحئن قايتا پاراقتاپ، جاثاشا باعئتتا وداقتاسؤئمئزعا مذمكئندئكتةر تؤدئ.  وسئ ورايدا تذركئ وداعئن قذرئپ، بذل ورتادان قازاق حالقئ وزگة تذركئ تئلدةس ةلدةرمةن رؤحاني جاقئنداسؤدئ ويلاؤ قاجةت. قازئرگئ قازاق حالقئنئث  ذلتتئق رؤحاني دامؤ ذردئسئندةگئ ذلكةن ءبئر جولايرئقتئث ءبئرئ ذلتتئق مادةنيةتئمئزدئ ودان ارئ دامئتؤ باعئتئ.

رؤحانياتئمئزعا باتئس مادةنيةتئن ذلگئ ةتكةننةن گورئ، تذركئ تةكتةستةردئ تذتاستئراتئن تؤرا جولدئ تاندايتئن رؤحانياتقا كوشكةنئمئز دذرئس سياقتئ. جاهاندانؤ باعئتئنا بذتئندةي بةيئمدةلة وتئرا، ونئث اؤئر تالاپتارئنا شارتسئز مويئنسذنا وتئرا، دةربةس رؤحاني ذلت رةتئندة ءومئر ءسذرؤئمئز قاجةت.  ةندةشة وسئ ورايدا ذلكةن كذردةلئ ماسةلةنئث ءبئرئ ءتئل ماسةلةسئ. ءتئل ماسةلةسئ - اسا كذردةلئ، اسا جاؤاپتئ ماسةلة. ءتئل ماسةلةسئن تئلگة تيةك ةتةردة تذركئ الةمئن، تذركئ رؤحاني دذنيةسئن سانامئزدان شئعارماؤ قاجةت. 

بذگئنگئ كذنئ كةثةس وداعئ سياقتئ الئپ يمپةريانئ قذراعاننان گورئ، ءتئلئ، ءدئلئ، ءدئنئ، ادةبيةتئ مةن مادةنيةتئ ذقساس تذركئ وداعئن قذرعانئمئز دذرئس جول سياقتئ. ويتكةنئ تذركئ دذنيةسئن الةم ةلدةرئ مويئنداؤدان گورئ، وسئ الئپ وداقتئث بئرئگؤئنة قارسئ سياقتئ. بئز تذركئ الةمئن ورتاقتاستئرؤ ءذشئن، الدئمةن تذركئ ةلدةرئنئث تئلدةرئن لاتئن گرافيكاسئنا تولئقتاي بئرئزدئلئك پةن ةنگئزگةنئمئز ءجون. سوندا الةم ةلدةرئنئث الدئندا بارلئق ورئس، اعئلشئن، يسپان تئلدةرئنئث الدئنا شئعا الامئز. م.ماعاؤين ءوزئنئث «مةن» اتتئ رومان-ةسسةسئندة: «قازئرگئ الةمدةگئ ةث دامئعان جذرتتار ءتئلئنئث ءوزئ ءبئزدئث تذركئ تةكتئ انا تئلئمئزدةي ءارئ باي، ءارئ ايقئن، جانة وسئنشالئق ذزاق تاريح كةشؤئن وتكةرمةگةن، قازئر بذكئل الةمگة تاراعان اعئلشئن ءتئلئنئث دة، جارتئ دذنية تذتئنئپ تذرعان يسپان ءتئلئنئث دة، وتكةن عاسئردا ذلئ ادةبيةت جاساعان ورئس ءتئلئنئث دة تاريحي عذمئر جاسئ ءبئزدئث جارئم جولدا عانا»،-دةگةن بولاتئن.

الئپ يمپةريا قذرعان تذركئ دذنيةسئنئث ادةبيةتئ مةن ءتئلئ ةرتة عاسئردان قالئپتاسئپ، بذگئنگئ كذنگة دةيئن ماثگئ ولمةي جاسالئپ كةلةدئ.  V-VIIعاسئرلارداعئ تاسقا قاشالعان رؤنا جازؤئ تذركئ مذراسئنئث التئن قازئعئ. ءجذسئپ بالاسذعذن، ماحمؤد قاشعاري، قوجا احمةد ياساؤي، سايف ساراي، الئشةر ناؤاي، ءابؤ ناسئر ءال فارابي، سئندئ تذركئ ساثلاقتارئنئث ادةبي مذراسئ، «ماناس»، «الپامئس»، «قوبئلاندئ»، «قوجاناسئر» جئرلارئ مةن اثگئمةلةرئن جاساعان ءبئزدئث تذركئ حالئقتارئمئز بولاتئن.

ةندئ وسئ تذركئ وداعئنئث الئپ كةثئستئگئنة كئرةتئن ةلدئث ءبئرئ - ءبئزدئث قازاق حالقئ. قازاقستان ةلئ دة لاتئن گرافيكاسئنا كئرؤ ارقئلئ، تذركئ دذنيةسئمةن ورتاقتاسؤدئ قذپ كورةدئ. دةسة دة ةلئمئز تاؤةلسئزدئك العان كةزةثدةردةن بةرئ ايتئلئپ تا، تالقئلانئپ تا كةلة جاتقانئمةن، كذنئ بذگئنگة دةيئن توقتامدئ، ءارئ ءبئر بايلامدئ شةشئمگة كةلة الماي وتئرعان تاقئرئپتئث ءبئرئ - لاتئن الئپبيئنة كوشؤ ماسةلةسئ. بذل جايئندا جيئرما جئل بويئ ءتئل ماماندارئمةن قاتار، قوعام قايراتكةرلةرئ دة، ساياساتشئلار دا، ءتذرلئ ب ا ق وكئلدةرئ دة ايتئپ تا، جازئپ تا كةلةدئ. 2006 - جئلئ قازاقستان حالقئ اسسامبلةياسئنئث ХІІ سةسسياسئندا سويلةگةن سوزئندة ذلت كوشباسشئسئ نذرسذلتان نازاربايةأ: «لاتئن ءالئپبيئن قارايتئن كةز كةلدئ. بذل ماسةلةنئ كةزئندة كةيئنگة قالدئرعان ةدئك. قالاي بولعاندا دا، لاتئن ءالئپبيئ بذگئن دة تةلةكوممؤنيكاسيالئق سالالاردا باسئمدئققا ية بولئپ وتئر. سوندئقتان دا، بذرئنعئ كةثةستئك ةلدةردئث كوپشئلئگئنئث لاتئن الئپبيئنة كوشؤئ دة كةزدةيسوق ةمةس. ماماندار وسئ ماسةلةنئ زةرتتةپ، ناقتئ ذسئنئستارئن جاساؤئ ءتيئس. ءبئزدئث بالالارئمئزدئ اعئلشئن تئلئندة وقئتؤدئث ءوزئ لاتئن الئپبيئمةن بايلانئستئ. ال، ءبئز قازئر بارلئق مةكتةپتةردة اعئلشئن ءتئلئن وقئتامئز. سوندئقتان مذندا تذرعان قورقئنئشتئ ةشتةثة جوق»، دةگةن بولاتئن.

لاتئن الئپبيئنة كوشئرئلگةن كورشئلةس مةملةكةتتةردئث تاجئريبةسئن نازاردان تئس قالدئرماؤدئ دا وسئ جيئندا تاپسئرعان ةدئ.  كةزئندة تذركئ مادةنيةتئ جانة ونةرئن زةرتتةؤ، ونئ الةمدئك دةثگةيدة ءناسيحاتتاؤ ماقساتئندا قذرئلعان تذركسوي-دئث جيئنئندا تذركئتئلدةس ةلدةر لاتئن الئپبيئنة كوشؤدئ ءبئر اؤئزدان قولداعان بولاتئن. تذركئ حالئقتارئ ءتئلئ ذقساس بولسا دا وسئ كةزگة دةيئن ءار ءتذرلئ الئپبيمةن جازئپ ءجذر، لاتئن ءالئپبيئن پايدالاناتئن تذركئ تئلدةس مةملةكةتتةردئث جازؤئ دا ءبئر ئزگة تذسئرئلگةن ةمةس.  ةلباسئنئث وسئ تاپسئرماسئ مةن لاتئن الئپبيئنة كوشؤدئث قانشالئقتئ ماثئزدئلئعئنا قاراماستان، بذل ماسةلة قازئرگئ تاثدا تةك تالقئلاؤدان، ذسئنئس ايتؤدان ارئگة بارا الماي وتئر.

بذگئنگئ ةلئمئزدئث ساياسي، ةكونوميكالئق، عئلئميلئق، حالئقارالئق ماثئزئ بار ماسةلةلةر توعئسئندا، عالامتور مةن ذيالئ بايلانئستئث جازارماندارئ مةن پايدالانؤشئلارئ، اسئرةسة جاستار لاتئن ءتئلئنئث قاجةتتئلئگئن ةرتة تذسئنگةن سياقتئ. تذركئ تئلدةس ةلدةر ءذشئن لاتئن گرافيكاسئن ةنگئزؤ ارقئلئ بئزدةر، بذكئل دذنية جذزئندةگئ قازاق حالقئن بئرئكتئرؤ يدةياسئن جذزةگة اسئرامئز.  قازئرگئ كةزدة تذركيادا جذرگةن قازاقتارئمئز لاتئنشا، شةتةلدةگئ قئرئقتان استام مةملةكةتتة تذراتئن قازاقتارئمئز لاتئنشا، قئتايداعئ قازاقتارئمئز اراب جاؤئندا، ماثعولياداعئ قازاقتار كيريليسا، بئزدة كيريليسا. «لاتئنشا كوشسةك» دةگةندةگئ ماقساتتئث ءبئرئ دة وسئلاردئث ءبارئنئث باسئن قوسؤ، ءبئر تةكتئ ةتؤ بولاتئن. 

مئسالئ قئتايداعئ قازاقتار ءبئزدئث كيريليسامةن جازئلعان شئعارمالاردئ توتة جازؤعا اينالدئرئپ، بئزدة ونداعئ مذرالاردئ كيريليساعا اؤدارئپ، توم توم كئتاپتاردئ شئعارؤ ذستئندةمئز. مذنئث بارلئعئ اينالئپ كةلگةندة قانشاما، بالةنباي قارجئنئ ئسئراپ ةتةدئ. وسئلاردئث بارلئعئ ءبئر جذيةگة تذسسة جامان با؟ لاتئن گرافيكاسئنا كوشؤ ءذشئن جوبا جوسپارسئز قانداي دا ءبئر ءئستئث ناتيجةسئن كورؤ مذمكئن ةمةس. ةندةشة تذركئ وداعئن بئرئكتئرةتئن ورتاق جازؤ لاتئن گرافيكاسئنئث جوباسئن بارئمئزدة ةنشئمئزگة جازايئق.

P.S.

وسئدان ةكئ-ءذش جئل بذرئن لاتئن گرافيكاسئنا كوشؤ تؤرالئ ماسةلة توثئرةگئندة ايعايلئ ماقالالار مةن عئلئمي زةرتتةؤ جوبالار ذكئمةت نازارئن وزئنة اؤدارئپ، ةلباسئ تاراپئنان قولداؤ تاپقان ةدئ. ءبئر وكئنئشتئسئ، بذل ورئندئ ذسئنئستا قازاقتئث داؤئسئ باسةث ةستئلدئ. بذعان قارسئلار كوپ بولدئ.  ءبئراق، بذل ماسةلة توثئرةگئن ةندئ تةك قازاق جذرتئ بولئپ قانا ةمةس، كةشةگئ كذلتةگئن بابامئزدئث ذرپاعئ رةتئندة بارلئق تذركئ تةكتةس ةلدةر بولئپ ذسئنئستئ قابئلداؤدئ جونگة اينالدئرعانئمئز دذرئس بولار. لاتئنشاعا بارار جول، ونئ قابئلداؤ وركةنيةت ةسئگئن اشاتئن قاقپا، ءارئ الةمدئك مادةنيةتكة جاهانداسؤعا جةتةتئن بئردةن ءبئر تؤرا جول.

وسئ ارقئلئ عانا كةشةگئ تونئكوك، قورقئتتاردئث اسئل مذراتتارئ ورتاقتاسقان الئپ يمپةريا تذركئ وداعئن قذرا الاتئن بولامئز. سوندا الةم ةلدةرئ قذلئقسئزدان جةثئلئس تاؤئپ، ءبئزدئث تذركئ وداعئن مويئنداؤئ عانا ةركئ قالادئ. 

التئنبةك قذمئرزاق ذلئ
kerey.kz

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram