يسلام دئنئنة جات اعئمداردان قالاي قورعانؤعا بولادئ؟
مذنداي جايت اتا-بابامئزدئث ءذش ذيئقتاسادا تذسئنة كئرمةگةن بولار.
الايدا، وكئنئشكة قاراي، بذگئنگئ عالامدانؤ زامانئنداعئ ةلئمئزدةگئ احؤال وسئعان سايادئ.
بذل ارادا ماسةلة ءدئننئث وزئنةن ةمةس، ءدئن اتئن جامئلؤشئ تةرئس پيعئلدئلاردئث قذيتئرقئ ارةكةتئنةن ؤشئعئپ تذرعان جايئ بار.
دارئگةر ماماندار ذلتئمئزعا جات اعئمدار پايدالاناتئن امال-تاسئلدةردئث پسيحيكاعا تةرئس اسةرئ بارئن، ءتئپتئ كةيبئر جاعدايدا ولار ادامدئ جئندئحانادان ءبئر-اق شئعاراتئنئن نةمةسة ءوز-وزئنة قول جذمساؤعا دةيئن اپاراتئندئعئن راستاپ وتئر. وسئدان كةيئن اكة-شةشة سئرتتا جذرگةن بالاسئنا قالاي الاث بولماسئن؟
سوندئقتان ءبئز بذگئنگئ تالقئ تاقئرئبئندا يسلامداعئ جات اعئمدار، ودان قالاي قورعانؤ قاجةتتئگئ تؤراسئن ءسوز ةتؤدئ ءجون كورئپ وتئرمئز. ارينة، مامانداردئث كةثةسئ مةن پئكئرئ جانة زةرتتةؤئ تذرعئسئندا...
عالامدانؤ زامانئنداعئ باستئ قاتةر - اشئق-شاشئقتئعئمئز. وسئ ذرئمتال تذستئ پايدالانؤشئ مئسئق تئلةؤ ميسسيونةرلةر ذلتئمئزعا جاقئن يسلام ءدئنئ اتئن جامئلئپ كةز كةلگةن باعئت بويئنشا، سونئث ئشئندة عالامتور ارقئلئ دا جاستارئمئزدئث ساناسئن ؤلاپ، قوعامئمئزعا ئرئتكئ سالئپ باعؤدا.
سئرتقئ جاتئقپالعا بوي ذرعاندار تؤرالئ بئزدة رةسمي سيفر جوق. ءبئراق بئرةر جئل بذرئن وسئ ماسةلةنئ ءماجئلئس قابئرعاسئندا كوتةرگةن دةپؤتات اسحات بةكةنوأ «ةلئمئزدةگئ جاستاردئث 60 پايئزئ (!) ءتذرلئ ءدئني اعئمداردئث جةتةگئندة ءجذر» دةپ دابئل قاققان ةدئ. 60 پايئز - ايتارلئقتاي قوماقتئ كولةم، بذل جاستارئمئزدئث تةث جارتئسئنان كوبئسئ دةگةن ءسوز. ال ساناسئ بوتةن پيعئلدئلاردئث ئقپالئمةن ابدةن ؤلانعان جاستان نة كذتؤگة بولادئ؟..
ءدئني اعئم ارباؤئنان ايئعؤ ءذشئن ءبئر ادامعا كةم دةگةندة ةكئ جئل قاجةت
بارئنةن قورقئنئشتئسئ - «رؤحاني اجداهالاردئث» مةكتةپ قابئرعاسئنداعئ تالدئرماشتاي بالاقاندارعا قول سالؤئ. باتئس قازاقستان وبلئسئندا ءداستذرلئ ةمةس ءدئني اعئم جةتةگئنة كةتكةندةر بالالارئن مةكتةپتة وقئتؤدان باس تارتئپ جاتؤئ سئندئ كةزدةسكةن فاكتئلةر وعان ناقتئ دالةل بولا الادئ.
تاعئ ءبئر مئسال. جؤئردا وتاندئق باسپاءسوز «جامبئل وبلئسئندا 360 وقؤشئ ءدئني سةكتانئث ئقپالئنا بوي ذرعان» دةگةن اقپارات تاراتتئ. بذل دةرةك وبلئستئق ءبئلئم باسقارماسئ جذرگئزگةن الةؤمةتتئك ساؤالناما قورئتئندئسئ بويئنشا انئقتالعان.
وندا «جاسوسپئرئمدةردئ ارباعاندار قاتارئندا سالافيت، ؤاحابيزم سياقتئ ءدئني بئرلةستئكتةر مةن پروتةستانتتئق ئلئمدةر دة بار» دةپ كورسةتئلگةن. وبلئستئق ءبئلئم باسقارماسئنئث بذل ماسةلةگة باسا نازار اؤدارؤئ، ارينة ءبئزدئ قؤانتادئ. مذنداي باستامانئ ةلئمئزدئث باسقا وثئرلةرئنئث ءبئلئم باسقارمالارئ دا جالعاستئرئپ اكةتسة قذبا-قذپ بولار ةدئ.
ويتكةنئ، پسيحولوگتاردئث باعامئنشا، ءدئني اعئم ارباؤئنان ايئعؤ ءذشئن ءبئر ادامعا كةم دةگةندة ةكئ جئل قاجةت ةكةن. وندا دا بوتةن ئلئمگة ءالئ تةرةث بويلاماعاندار ءذشئن. ال سانا-سةزئمئنة بيلئك جذرگئزؤدةن ايئرئلعاندار سول ءپئر تذتقان جاماعاتتئث قذلئنا اينالدئ دةي بةرئثئز. ءبئراق پسيحولوگتار ةشقاشان قول جايئپ، ذمئتتةن كذدةر ذزؤگة بولمايتئنئن ةسكةرتةدئ. ماماندار مذنداي جاعدايدا جاتاقتئث جةتةگئنة كةتكةندئ كةرئ قايتارا الاتئنداردئث ءبئرئ ةث جاقئن ادامدارئ ةكةنئن ايتادئ.
ءتئپتئ، ارتئق ءجذرئسئ جوق بالانئث كومپيؤتةر الدئندا وتئرئپ-اق دذرئس جولدان تايئپ كةتؤگة قاؤپئ بارئن كوپ وتباسئ باعامداي بةرمةيدئ. وعان سان مئث فاكتور بار. ءسوز ةتئپ وتئرعانئمئز بوتةن ءدئني اعئمدار جايئ بولعاندئقتان، سول توثئرةگئنةن دايةك كةلتئرة وتئرالئق. مئسالئ، ةلئمئزدةگئ ءدئن ئستةرئ جونئندةگئ اگةنتتئك بئلتئر 1174 ينتةرنةت-رةسؤرسقا تالداؤ جذرگئزئپ، ونئث ئشئندة 58 سايتتئث ءدئني ةكسترةميزمدئ ناسيحاتتايتئنئن انئقتاعان. سوتقا شاعئمدانعان ولار مذنداي لاثكةستئك سيپاتتاعئ ءدئني سايتتاردئ جابؤعا ئقپال ةتكةن.سوندئقتان اشئق-شاشئق تذستان اعئلعان اقپاراتتاردئث قاؤئپتئسئ دة بارئن قازاق اعايئن ءبئلئپ جذرسة دةيمئز. كةيبئرةؤلةر سةكئلدئ بالاسئ اأتومات ذستاپ سيريادان ءبئر-اق شئققاندا عانا سانئن سوعئپ، مذنئث قالاي بولعانئن بئلمةي اثئراپ وتئرماسا دةيمئز. ودان وزدةرئ قورعانباسا، بذل ارادا وزگةگة كوپ ءذمئت ارتؤدئث قاجةتئ جوق.
ويتكةنئ ةلئمئزدئث ءدئن تؤرالئ زاثناماسئ سولقئلداق. بذل اتالعان باعئتتا قذقئق قذرئلئمئ ةش قيمئل جاساماي جاتئر دةگةن ءسوز ةمةس. قذپيا بولعاندئقتان، بئزدة اؤئزدئقتالعان لاثكةستئك توپتار جايئندا رةسمي ايتئلا بةرمةيدئ. قارجئلئق قاداعالاؤ تذرعئسئندا دا زاثدار قاتايئپ، بئزدة لاثكةستئكتئ قارجئلاندئرؤدئ انئقتاؤعا ذلكةن باسئمدئق بةرئلگةن.
ةلدئث ءدئني ساؤاتئن ارتتئرؤ، سولايشا ازاماتتارئمئزدئ جات پيعئلدئلاردان قورعاؤ ماقساتئندا بةرتئندة ارنايئ ءدئن ئستةرئ اگةنتتئگئ قذرئلدئ. ونئث ةلئمئزدئث بارلئق ايماعئندا بولئمشةلةرئ بار. وسئ اگةنتتئكتئث باستاماسئ مةن بئلتئر «ذلةس 2020» قوعامدئق قورئمةن ازاماتتاردان جانة ذيئمداردان ءدئني سالاعا قاتئستئ بارلئق سذراقتار بويئنشا اقپارات قابئلداؤ، سونداي-اق دةسترؤكتيأتئ ءدئني قئزمةتتةن زارداپ شةككةندةرگة كةثةس بةرؤ جانة پسيحولوگيالئق كومةك كورسةتؤ ءذشئن «قاؤئرت جةلئ 114» اقپاراتتئق-كةثةسشئلئك ورتالئعئ اشئلدئ. بةيرةسمي دةرةكتةر بويئنشا، ءبئر جئل بارئسئندا مذندا 2 مئثعا جؤئق ادام شاعئمدانئپتئ. اتالعان ورتالئقتا پسيحوتةراپةأت، ءدئنتانؤشئ سئندئ بئلئكتئ ماماندار بارئن ناقتئلاي كةتةلئك.
قالاي دةگةنمةن دة بالا دئنگة بةت بذرا باستاسا، وسئ سالا ماماندارئ اتا-انانئث ونئ ةرتئپ، جاقئن ماثداعئ مةشئت يمامئ نةمةسة ورئنباسارئ قابئلداؤئنا بارؤئنا كةثةس بةرةدئ. ءسوز بارئسئندا ءدئني وكئلئ بالانئث تةرئس جاماعات ؤاعئزئن تئثداپ جذرگةنئن نةمةسة وعان قاتئسئ جوقتئعئن دةمدة انئقتاپ بةرةدئ.
ةث ءبئرئنشئ مةشئت يمامئمةن كةثةسئثئز...
وثعار قاجئ ومئربةك، ق م د ب جانئنان شئعاتئن «يمان» جؤرنالئنئث باس رةداكتورئ:
-ارينة، اتا-انانئث الاثداؤئ ورئندئ. ءبئراق، ءتئپتئ قوبالجئپ، قورقئپ تذرسا دا ونئسئن بالاسئنا بايقاتپاؤئ كةرةك. ذرئس دةگةن مذلدة بولماؤئ ءتيئس. ءاردايئم بالا تاثداؤئنا قذرمةت كورسةتئلؤئ قاجةت. ويتكةنئ بذل ارادا، ةث باستئسئ، اتا-انا مةن بالا اراسئندا بار ادةمئ قارئم-قاتئناستئ بذزئپ الماؤ.
سونداي جاعدايدا عانا وعان كومةكتةسؤگة بولادئ.باستئسئ، دئنگة بةت بذرعان بالاسئن اتا-اناسئ جاقئن ماثداعئ مةشئت يمامئنا نةمةسة ونئث ورئنباسارئنا ةرتئپ بارؤئ كةرةك. ءسوز بارئسئندا مةشئت قئزمةتكةرئ بالانئث دذرئس نةمةسة بذرئس جولدا ةكةنئن انئقتايدئ، ءبئراق يمامنئث ءوزئ بئردةن باس سالئپ ونئ جاعادان الماؤئ كةرةك.
بذل جاعئن ءبئز ذنةمئ ةسكةرتئپ وتئرامئز. جئلئ قاباق، جاقسئ ءسوز عانا ادام بةتئن بةرئ قاراتادئ. سوندئقتان وسئنئ جادئدان شئعارماعان ابزال. ءبئزدئث ءوزئمئز مذسئلمان قاؤئمئن اعئمئنا قاراپ ءبولئپ-جارمايمئز. مةشئتتة ونئث بارلئعئن بئردةي قابئلدايمئز. ءبئز ءوز ؤاعئزئمئزدئ ايتئپ، ونئث دذرئستئعئن ناقتئ فاكتئلةرمةن دالةلدةي تذسةمئز. ءسويتئپ ءدئني ساؤات ارقئلئ وزگة جاتاقتا جذرگةندةردئث ساناسئنا ساؤلة ذيالاتؤعا تئرئسامئز. ونئث ةشقايسئسئن كةؤدةدةن قاقپايمئز. كةرئسئنشة، باؤئرئمئزعا تارتئپ، دذرئس جولدئ نذسقايمئز.
كوزئ اشئق ادام ميسسيونةرلةرگة ةرمةيدئ دةؤ بةكةر
عاني ساپاربايةأ، پسيحولوگ-مامان:
-قاؤئپ قاقپانئنا كةز كةلگةننئث ءتذسئپ قالؤئ مذمكئن. جات پيعئلداعئلار كوزئ اشئق، كوكئرةگئ وياؤ ادامدئ ارباي المايدئ دةسةك قاتتئ قاتةلةسةمئز. مئسالئ، سئرتتان قارجئلاندئرئلاتئن كةز كةلگةن ءدئني ذيئمنئث باستئ ماقساتئ بولادئ. كوبئنة، قوعامعا ئرئتكئ سالؤ.
سوندئقتان ولار قوعامدا دذربةلةث تؤعئزاتئن توبئر ئزدةيدئ. ونئث ئشئندة باسقالار سةنؤئ ءذشئن ساؤاتتئلار مئندةتتئ تذردة بولؤئ كةرةك. وسئ سةبةپتئ ولار وزئنة تارتقان ءاربئر ادامنئث پسيحولوگياسئمةن ابدةن جذمئس جاسايدئ.
مئسالئ، ءبئر ادامنئث بئرنةشة جوعارئ ءبئلئمئ بار دةلئك، ءبئراق ماقتانشاقتئعئ بويئنشا بويئندا وسالدئق بار. مذندايدئ الگئلةر بئردةن پايدالانادئ. سودان وعان ءوز اعئمئنا مذشة اتاقتئ، باي ادامداردئث سؤرةتئن كورسةتة باستايدئ. ول فوتومونتاج بولؤئ دا ئقتيمال. الايدا ونئ بئزدة كئم تةكسةرئپ جاتادئ دةيسئز؟ بئردةن الگئ ءدئني ذيئمعا باس ذرادئ. ودان ذتقانئ - ةل الدئنا ماقتانؤعا مذمكئندئك الؤئ. بئرةؤلةرگة ماتةريالدئق جاعداي جاسالادئ، اكة-شةشة ماحابباتئنا سؤساپ جذرگةندةرگة ونداي جةردةن ماما-پاپا دا تابئلا كةتةدئ. ءتئپتئ، سةكسؤالدئق سذرانئسئن قاناعاتتاندئرؤعا مذمكئندئك بةرةتئن اعئمدار دا بولادئ.
مذنداي ارباؤ الدئندا كوپ ادام ويلانا بةرمةيدئ. ءبئراق ولار ءوزئن «رؤحاني قذبئجئققا» اينالؤعا تارئك ةتكةنئن پايئمدامايدئ. ماثگذرتتةندئرئپ، ءوزئ باسقارا الاتئن توبئرعا اينالؤئ ءذشئن اعئمداعئلار قول استئنداعئلارعا گيپنوزدان باستاپ ةسئرتكئگة (كوبئنة يسلامنان باسقا باعئتتاعئلار) دةيئن قولدانئپ جاتادئ. ارينة، كةز كةلگةن قازاق وتباسئن مذندايدان ساقتاسئن! ءبئراق «ساقتانعان - سالاماتقا جةتكةن» دةگةن اتالئ ءسوزدئ ذنةمئ ةستة ذستاپ، جاقئن ادامدارئمئزبةن ءاردايئم اشئعئنان اثگئمةلةسئپ، ونئث ومئرئندة بوپ جاتقان قذبئلئستاردان دةر ؤاقئتئندا حاباردار بولئپ وتئرؤئمئز كةرةك. سوندا بوتةندةر وتباسئ قورعانئن بذزئپ وتة المايدئ.
پسيحولوگ زةرتتةؤئ
ال وزگة جاماعاتتئث جولئندا جذرگةندةردئ قالاي انئقتاؤعا بولادئ؟ مئنةز-قذلئق قالاي وزگةرئسكة ذشئرايدئ؟ ءوز-وزئنة قول سالاتئن جاعدايعا قالاي جةتةدئ؟ ءبئز مالئمةتتةردئ پاراقتاي وتئرئپ، سولتذستئك قازاقستان وبلئستئق دةنساؤلئق ساقتاؤ باسقارماسئ مامانئ ماريام باپانوأانئث دارئگةرلئك زةرتتةؤئن تاؤئپ الدئق. سذرالعان ساؤالدارعا وسئندا جاؤاپتار جةتةرلئك ةكةن.
مذندا كوپ تارالعان ءدئني تةرئس اعئمداردئث ذستانعان قاعيداسئ - ادامدئ الداپ-ارباؤ، فيزيكالئق، پسيحيكالئق جانة رؤحاني ةركئندئگئنة تذساؤ سالؤ جاعدايئ مةديسينالئق-پسيحولوگيالئق تذرعئدا زةرتتةلئپتئ. ءبئر پاراسئن ذسئنا وتئرالئق.
دابئل بةلگئسئ (SOS)
دةسترؤكتيأتئ ءدئني ذيئمدارعا ءجيئ قاتئنايتئنداردئث جان دذنيةسئندة مئناداي وزگةرئستةر اثعارئلادئ: ءدئني سوقئر سةنئمنئث شئنايئلئعئنا سةنؤ، اتا-انالارعا دةگةن قارئم-قاتئناستارئندا وشپةندئلئكتئث پايدا بولؤئ، وقؤدان، جذمئسئنان، دارئگةرگة قارالؤدان باس تارتؤ، جؤرنال، تةلةارنا، گازةتتةردئ وقئپ، كورؤدةن جيئركةنؤ، كةمئندة 3-5 ساعاتقا عانا كوز ءئلؤ، اقؤئزئ بار تاعامدئ تذتئنباؤ، تذيئقتانؤ، دوستارمةن ارالاسپاؤ، الةمدة ورئن العان سئرتقئ وزگةرئستةرگة ءمئز باقپاؤ.
ذيئم جةتةكشئلةرئ توبئنداعئ ادامداردئث سانئن ارتتئرؤ ءذشئن ءارتذرلئ ايلا-تاسئلدةر قولدانادئ. مئسالئ، سانانئ باقئلاؤ تةحنيكاسئ بئلاي ءوربيدئ:
1. توپتئق زورلئق جانة «ماحابباتپةن بومبالاؤ» تةحنيكاسئ. كذمان تؤدئرماس ءذشئن بالالار ويئنئنا ذقساس ويئننئث ءتذرئن قولدانادئ. ادامدئ وزئنة جاقئن تارتؤ ءذشئن ءان ايتئپ، قذشاقتاپ، اسئرا ماقتايدئ. ماسةلةن، مؤنيتتةر. ءادئس-ءتاسئلدئث ماقساتئ - بولاشاق ئلئمگة سةنئپ جاقتاؤشئنئث ءوزئن سول ذيئمعا قاجةتتئ ةكةنئن بارئنشا سةندئرؤ.
ذيئم مذشةلةرئ تةك سونئ عانا كذتئپ جانة سونئث قاستارئندا ءاردايئم جذرگةنئن قالايتئنئن، ونئث قاجةتتئ ةكةنئن سةزدئرةدئ. تةرئس اعئمعا جاثادان كةلگةن ادام ءبئر مينؤتقا دا كوزدةن تاسا قالمايدئ. ول شارانئ ءوز ئشتةرئندة «ساندأيچ» دةپ اتايدئ. جاثا كةلگةن ادامنئث جانئنا بئلئكتئ ةكةؤ قويئلادئ، ولار ونئ ءتذرلئ ؤاعئزئمةن ابدةن كوندئرةدئ.
2. وقشاؤلاؤ. بذل كةزدة ادام شئنايئ اقپاراتتئ تةكسةرؤ مذمكئندئگئنةن ايرئلادئ.
3. ويلاؤ قابئلةتئن توقتاتاتئن ءادئس-تاسئلدةر رةتئندة ادامدئ مةديتاسياعا يتةرمةلةيدئ. بذل ارةكةتتئ شامادان تئس جاساعان ادام تولئقتاي سةنئمگة ةنةدئ.
4. بويئنا قورقئنئش ذيالاتئپ، كذناسئنة كئنالئ ةكةنئن مويئنداتادئ. مويئنداؤ ادئسئمةن جاسالاتئن بذل پسيحولوگيالئق امال ناتيجةسئندة ادامنئث كذنالارئنا ساي جازاسئ مةن سئيئ بةرئلئپ وتئرادئ. دذرة سوعئلادئ، جاقسئلئعئنا جاقسئلئق جاسالادئ.
5. ذيقئدان باس تارتؤ. رؤحاني كةمةلدةنؤگة جةتكئزةتئن ءارتذرلئ جاتتئعؤلار، جوبالار مةن جوسپارلاردئ سئلتاؤ ةتئپ، ادامدئ ذيقئسئنان ايئرادئ.
6. دذرئس تاماقتانباؤ. استئرتئن ادامنئث رؤحاني ءارئ فيزيكالئق كةمةلدةنؤدئ كوزدةگةن ويدان شئعارئلعان ديةتالارمةن ادامدئ اشئقتئرادئ.
7. سةنسورلئق باسئنؤ. تةز ارادا جاثادان كةلگةن ادامدئ ءوز ئرئقتارئنا باعئندئرادئ.
سانانئ باقئلاؤ ءتورت نةگئزگئ باعئتتا جذزةگة اسادئ:
1. ءجذرئس-ءتذرئستئ باقئلاؤ.
2. اقپاراتتئ باقئلاؤ.
3. ويلاؤ جذيةسئن باقئلاؤ.
4. كوثئل-كذيدئ باقئلاؤ.
جوعارئدا اتئ اتالعان ساناعا جاسالعان بارلئق شابؤئل مةن ءئس-قيمئل ادام دةنساؤلئعئن ناشارلاتپاي قويمايدئ.سايئپ كةلگةندة، ءدئني سةكتالاردئث ذستانئمدارئ، سالتتارئ مةن عيباداتتارئ ادام پسيحيكاسئنان باستاپ، ءتان دةنساؤلئعئنا دةيئن وراسان زور زيانئن تيگئزةدئ.
ذسئنئستار
ءدئني سةكتالاردان زارداپ شةككةندةرگة ارنايئ ةمدةؤ ورتالئعئ قاجةت
مئنة، مذنداي ذزدئكسئز پسيحيكالئق شابؤئلعا ذشئراعان، فيزيكالئق تذرعئدا ابدةن السئرةگةن ادام ويسئراماي قويمايدئ. سوندئقتان ولاردئ ةمدةؤ دة كذردةلئ. ساناسئ ؤلانعانداردئ جئندئمةن قاتار ذستاي المايسئز، ال اؤرؤحانا ستاسيونارئندا ناؤقاستئ كوپ ذستاؤعا بولمايدئ. سوندا قايتپةك كةرةك؟
ءوز زةرتتةؤئ قورئتئندئسئندا ماريام باپانوأا ارنايئ ةمدةؤ ورتالئعئن اشؤدئ ذسئنادئ. سةبةبئ مذنداي ناؤقاستاردئ وثالتؤعا كوپ ؤاقئت كةتةدئ ةكةن، ياعني ساناسئندا سئلكئنئس بولعان كذنئ ول ءوز-وزئنة كةلةدئ. ال سانانئث سةلت ةتؤ ؤاقئتئ بئرنةشة ايدان كوپتةگةن جئلعا سوزئلا بةرؤئ ئقتيمال. سوندئقتان ونئ ءدوپ باسئپ ايتؤ مذمكئن ةمةس. عئلئمي تذرعئدا انئعئ - ءدئني سةكتالار بئت-شئتئن شئعارعان ادام جادئسئن جونگة كةلتئرؤگة بولادئ.
زاثدا ءدئن تذسئنئگئن ناقتئلاؤ قاجةت
تاياؤدا ءماجئلئس دةپؤتاتتارئ باقئتبةك سماعذلوأ پةن باقئتجان ةرتايةأ ق ر پرةمةر-ءمينيسترئ مةن ق ر باس پروكؤرورئ اتئنا دةپؤتاتتئق ساؤال جولدادئ. وثئرلةردة بولئپ قايتقان دةپؤتاتتاردئ قازاقئ ءداستذردئ، ذلتتئق نانئم-سةنئمدئ تذبئرئمةن جويئپ، ذيئعان وتباسئنئث شئرقئن بذزاتئن ؤاحابيزم سةكئلدئ ورتامئزدا ميسسيونةرلةردئث تايراثداپ ءجذرؤئ، ويئنا كةلگةنئن جاساؤئ قاتتئ الاثداتقان.
بذعان جول بةرئپ وتئرعان سولقئلداق زاثئمئزدئ دذرئستاؤ قاجةتتئگئن ايتاتئن حالئق قالاؤلئلارئ ءوز ساؤالئندا : «مةملةكةت جانة ءدئن اراسئنداعئ قاتئناس ناقتئ ةمةس. ياعني، مةملةكةت تاراپئنان ءدئن كونستيتؤسيالئق شةثبةردة قذبئلئس رةتئندة قابئلدانباعان. كونستيتؤسيادا ءار ادامنئث ءدئن تاثداؤئنان وزگة ناقتئ كاتةگوريا قالئپتاسپاعان. ةگةر ناقتئ تذسئنئك قالئپتاسسا، جوو مةن مةكتةپتةردة قازاق مادةنيةتئنئث يسلام وركةنيةتئندةگئ ورنئ، ءداستذرلئ يسلام ءدئنئ تؤرالئ وقئتئلؤئ ءتيئس ةدئ. وعان دا كادر، بازا، ماتةريال، عئلئميزةرتتةؤ ينستيتؤتئ قالئپتاسؤشئةدئ» دةلئنگةن.
ءبئر سوزبةن ايتقاندا، ماجئلئسمةندةر حالقئمئزدئث تةرئس اعئمدارعا قارسئ يممؤنيتةتئن قالئپتاستئرؤدئث نةگئزگئ تةتئگئ ءدئني اعارتؤشئلئققا كةثئنةن جول بةرةتئن زاث نورمالارئن قابئلداؤدئ ذسئنادئ. سول ءذشئن ءدئن تذسئنئگئنة ناقتئلئق قاجةتتئگئن ايتادئ. قاراثعئلئقتئ جارئق جةثگةنئ سةكئلدئ ءدئني سةكتالار جولئنا اداسئپ ءتذسئپ كةتپةؤدئث بئردةن-ءبئر امالئ - ءدئني ساؤات. سوندئقتان بذل ءپاندئ مةكتةپ قابئرعاسئنان باستاپ جوعارئ وقؤ ورئندارئندا تذراقتئ ةتئپ ةنگئزؤ وزةكتئلئك تانئتئپ تذرعان جايئ بار.
يسلام دئنئنة جات بوتةن ءبئرقاتار اعئمداردئث قئسقاشا مئنةزدةمةسئ:
احماديا جاماعاتئ:
احماديالئق (1882-1889 جج.) پةندجاب قالاسئندا بذرئنعئ بريتاندئق ينديا قازئرگئ پاكئستان جةرئندة پايدا بولعان. پاكئستان، يران، اؤعانئستان جةرلةرئندة كةث تارالعان. احماديا جاماعاتئنئث ورتالئعئ حايفا(«يزرايل») جانة لوندون قالالارئندا ورنالاسقان.
1974 - جئلئ پاكئستان باسشئلئعئ احماديا سةكتاسئن مذسئلماندئق ةمةس دةپ رةسمي جاريالاپ، 1984 - جئلئ احمادياشئلدارعا وزدةرئن مذسئلمان دةپ اتاؤعا جانة مذسئلماندئق جورالعئلار وتكةرؤگة رةسمي تئيئم سالدئ.
قازاقستاندا (الماتئ قالاسئندا) اعئم پاكئستاندئق ميسسيونةرلةردئث ئقپالئمةن 1994 - جئلئ ادئلةت مينيسترلئگئندة تئركةلةدئ.
اعئمنئث تولئق اتاؤئ - قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث «ذلتتئق احماديا مذسئلمان جاماعاتئ» دةپ اتالادئ.
جاماعات مذشةلةرئ پايعامبار سذنةتتةرئن جوققا شئعارئپ، عؤلام احمةد اللانئث ةلشئسئ رةتئندة تانيدئ. احمادياشئلداردئث قاجئلئق ةتؤ ورئندارئ پةندجاب پةن كاشةمير اسئرةسة، قاديان قالالارئ بوپ سانالادئ. ولار كوبئنة مةشئتكة باس سذعا بةرمةيدئ. 2012 - جئلئ احمادية جاماعاتئ ءدئني بئرلةستئك رةتئندة قايتا تئركةؤدةن وتپةي قالدئ. 2008 - جئلدئث 1 - قاثتارئنداعئ مالئمةت بويئنشا، قازاقستاندا ءتورت احمةديةلئك جاماعات ءدئني بئرلةستئگئ (الماتئ وبلئسئ، شئعئس قازاقستان وبلئسئ، الماتئ جانة شئمكةنت قالالارئ) قئزمةت ةتةدئ.
«الليا-ايات» (فارحاتشئلار) كؤلتتئك-ميستيكالئق ءدئني اعئمئ.
بذل اعئمعا دا زاثدئ تذردة تئيئم سالئنعان. اعئمنئث نةگئزئن قالاؤشئ - ءوزئن قذداي جانة «جاراتؤشئ» دةپ جاريالاعان الماتئ وبلئسئ شونجئ كةنتئنئث تذرعئنئ فارحات ابدؤللايةأ. ول قايتئس بولعاننان كةيئن ةمدةؤ ناسيحاتئمةن ونئث زايئبئ نينا (قاسيةتتئ نينا، نينا انا) اينالئسادئ. بذل اعئمنئث وكئلدةرئ ءداستذرلئ دئندةردئ مويئندامايدئ. ةمدةؤ كؤرسئ فارحات اتانئث ةنةرگياسئنا قوسئلؤ ارقئلئ باستالادئ. توبئنداعئ ادامدارعا
«ةمدئك ةتكةن شايئ» (تذز قوسئلعان قاراپايئم ءشاي) جانة «زأةزدا سةلةننوي» (نوأوسيبيرسك قالاسئندا باسئلادئ، باعاسئ 300 بةن 600 تةثگة ارالئعئندا) جؤرنالئن تذتئنؤ مئندةتتةلةدئ.
قوزعالئس مذشةلةرئ «الليا-ايات» اعئمئنئث نةگئزئن قالاؤشئ ف.ابدؤللايةأتئث تذلعاسئن ءپئر تذتئپ، «فارحات اتا» دةپ اتايدئ. وسئلايشا، «فارحاتشئلار» قوزعالئسئ ف.ابدؤللايةأتئ قذداي دةثگةيئندة كورةدئ، سونداي-اق ونئث زايئبئ نينانئ قاسيةتتئلةر قاتارئنا قوسادئ. مذنداعئلار مةديسينانئ مويئندامايدئ، دارئگةرگة قارالؤدان ءذزئلدئ-كةسئلدئ باس تارتادئ.
2006 - جئلئ استانا قالاسئنئث پروكؤراتؤراسئ «الليا ايات» ادئستةمةسئ بويئنشا ةمدةؤ سةانستارئنا قاتئسقان ازاماتتاردئث جذيكة اؤرؤلارئنا ذشئراعان فاكتئلةردئ انئقتاعان. استانا قالاسئنداعئ جذيكة ساؤلئعئ پروبلةمالارئ مةديسينالئق ورتالئعئنئث دةرةكتةرئ بويئنشا، 2004 - جئلئ 6 - قئركذيةكتةن 6 - قازانعا دةيئن شيزوفرةنيا دياگنوزئمةن د.ا.تاكةيةأا ةمدةؤدةن وتكةن. ول بذرئن-سوثدئ پسيحونةأرولوگيالئق ديسپانسةردة تئركةؤدة بولماعان. ونئث اؤرؤئنئث اسقئنؤئ «الليا-ايات» (فارحاتشئلار) كؤلتتئك-ميستيكالئق ءدئني اعئمئ ةمشئلةرئنئث قيمئلئنان كةيئن قوزعان.
«اتا جولئ» (باسقاشا اتاؤئ «اق جول»). «اق جول» ذيئمئ رةتئندة ءوزئنئث قئزمةتئن 1997 - جئلدئث اقپانئنان باستادئ. ول كةيئنئرةك «اتا جولئ» اتاؤئن الئپ، 2001 - جئلئ الماتئ قالاسئندا كوممةرسيالئق ذيئم رةتئندة (ج ش س) تئركةؤدةن ءوتتئ. ذيئمداستئرؤشئسئ - قئدئرالئ تارئبايةأ. قازاقستان بويئنشا كوپتةگةن شاكئرتتةرئ، رؤحاني-تانئمدئق «اتا جول» جؤرنالئ، «اتا جولئ الئپپةسئ» بروشيؤراسئ جانة باسقا دا باسپا ونئمدةرئ بار.
اتالعان ذيئمنئث نةگئزگئ ماقساتئ بةلگئلئ ءبئر سوماعا قاراپايئم ادامنان اؤلية جاساؤ بولئپ تابئلادئ. ةلدئث قذقئق قورعاؤ ورگاندارئ «اتا جولئ» «الليا ايات» اعئمئ سياقتئ ءئزباسارلاردئث مئندةتتئ قارجئلئق قورئنان قذرالاتئندئعئن ايقئندادئ. قارجئلاندئرؤ پرينسيپتةرئ «قارجئلئق پيراميدالارعا ذقساس»، ويتكةنئ اعئمنئث ءاربئر مذشةسئ قذرئلئمنئث دةثگةيئن ءارئ قاراي ارتتئرؤ ءذشئن وزئمةن بئرگة جاثا ءئزباسارلاردئ تارتؤئ ءتيئس.
أةدومستأوارالئق كوميسسيا جذرگئزگةن «اتا جولئ» قئزمةتئنة باعا بةرؤ كةزئندة ونئث ءئزباسارلارئ نةگئزئنةن رةسپؤبليكانئث توعئز وثئرئندة شوعئرلانعانئ بةلگئلئ بولدئ. شئعئس قازاقستان وبلئسئ، سولتذستئك قازاقستان وبلئسئ، اقمولا، اقتوبة، قاراعاندئ، قوستاناي، جامبئل وبلئستارئندا، استانا جانة الماتئ قالالارئندا ورنالاسقان.
سالافيزم نةمةسة ؤاحابتئق اعئم
سالافي قوزعالئسئ مذسئلمان الةمئنئث دةرلئك بارئندة دة پايدا بولئپ، ءتذرلئ مةملةكةتتةردة ءتذرلئ باعئتتاردا بوي كورسةتكةن قوزعالئس.
سالاف ءسوزئ «بذرئنعئلار» دةگةن ماعئنانئ بئلدئرةدئ. يسلام ءدئنئنئث العاشقئ ءذش عاسئرئنا جاتاتئن عذلامالار توبئ «سالافتار» دةپ اتالعان. بذل تالاسئ جوق شارؤا. ال بذگئنگئ سالافيلةرمئز دةپ جذرگةندةر وسئ ءمازحاب جةتةكشئلةرئن، العاشقئ ءذش عاسئردا وتكةن عذلامالاردئ قذرمةتتةيمئز، سولاردئث جولئن ذستانامئز دةپ جاتسا، وندا اثگئمة باسقا.
الايدا قازاقستانداعئ سالافيلةر ولاردئث ةشقايسئسئن مويئندامايدئ جانة ءمازحاب يمامدارئنئث ءبئرئنئث دة جولئن ذستانبايدئ. سالافيي ءسوزئن جةكةشةلةپ، وتئرئك سالاف بوپ جذرگةندةردئث باسقالاردان اجئراپ تذراتئن تذسئ «سالاف اس-ساليح» بوپ تابئلاتئن ءتورت ءمازحابقا دا توثمويئندئق تانئتؤلارئندا.
باستئسئ ولار قازاقئ سالت-ءداستذردئ تذبةگةيلئ مويئندامايدئ. ولاردئث سوزئنة سةنسةك، توي جاساؤعا بولمايدئ، بةت اشار دةگةن دذرئس ةمةس جانة ت.ت. جالپئ، ذلتتئق بولمئسقا ءتان قاسيةتتةردئ جوققا شئعارئپ وتئرادئ. نةگئزئنةن، اعئم تارماعئ وثتذستئك جانة باتئس قازاقستان وبلئستارئندا ةتةك العان. ماقساتئ - جاماعاتئن قوعامنان وقشاؤلاپ، ءوز مذددةسئنة پايدالانؤ.
سالافيلئك باعئتتاعئ ادامدار مةكتةپ وقؤشئلارئنا ناسيحات ايتؤدئث جولئن جاقسئ تاثداعان. ولار مةكتةپ اسحاناسئن جالعا الادئ دا، تاماق دايئنداؤمةن قاتار، سول جةردة كئتاپ تاراتئپ، ذگئت-ناسيحات جذرگئزةدئ.
تاقپئرشئلةر
ماقساتئ - تذراقسئزدئققا قول جةتكئزؤ. مذنداي سةكتا ادامداردئ قوعامنان الاستاتئلئپ، پسيحولوگيالئق تذرعئدا وقشاؤلانؤئنا ئقپال ةتةدئ. سانا بيلةؤگة ابدةن دايئن بولعاندا ولار ادامعا كاپئر مةملةكةتكة ءومئر ءسذرئپ جاتقاندئعئن ؤاعئزداي باستايدئ.
ءسويتئپ لاثكةستئك ارةكةتكة دايارلايدئ. مئسالئ، 2005 - جئلئ تاقپئرشئلةر 72 قازاقستاندئق وتباسئن چةحياعا حيجراعا الئپ بارادئ. ول ارادا ولار اسكةري دايئندئقتان وتكةن. لوگيكالئق تذرعئدا الساق، مذسئلماننئث كاپئر مةملةكةتئنة حيجرا جاساؤئنئث ءوزئ دذرئس ةمةس قوي.
ءبئراق الگئ اعئمنئث اسكةري بازاسئ سوندا ورنالاسقان بولئپ تذر. سول سةكئلدئ جابئق حيجرا دةگةن اكت بار. مئسالئ، ول ءوزئن كاپئر ومئردةن الاستاتادئ، ياعني قورشاعان ورتادان باز كةشكةن مذنداي سةكتانت ذلتتئق داستذرئنةن، سالتئنان، بذرئن كيگةن كيئمدةرئنةن باس تارتادئ، مةملةكةتتئك قئزمةتئن تاستايدئ، ءسويتئپ ول ءوزئن شايتانداردان تازالاپ جاتئرمئن دةپ سةندئرةدئ.
«تاليبان قوزعالئسئ». اؤعانستانداعئ ءدئني ساياسي ذيئم. تاليباننئث قذرئلؤئ 1980 - جئلداردئث باسئندا پاكئستاننئث سولتذستئك-باتئس شةكارالئق پروأينسياسئمةن بةلؤدجيستان اؤماعئندا پاكئستان يسلام رةسپؤبليكاسئنئث بيلئگئنئث نذسقاؤئ بويئنشا جابئق تذردةگئ جانة سوعان سايكةس يدةولوگيالئق جانة ءدئني تاربية العان اؤعان قاشقئندارئنئث بالالارئنان قذرئلدئ.
2001 - جئلدئث 11 - قئركذيةك قارساثئندا اؤعانستاندا «ءال-كايدانئث» 80 جؤئق لاگةرلةرئ تةرروريستةر دايئندادئ. جالپئ العاندا، ؤسامابةن لادةن كةزئنةن اؤعانستاندا وسئ لاگةرلةر ارقئلئ 15-20 مئث جاؤئنگةر دايئندئقتان وتكةن.
قازئرگئ ؤاقئتتا «تاليبان» مةن «ءال-كايدا» اؤعان اسكةرئ مةن پوليسياسئنا، حالئقارالئق اسكةري كذش وداعئنئث قذرامئنا كوپتةگةن لاثكةستئك اكتئلةر جذرگئزؤدة. جاؤئنگةرلئك ارةكةت پاكئستان اسكةرئنة قارسئ ي ر پ-نئث سولتذستئك-باتئس پروأينسياسئنئث شةكاراسئندا كذشةيؤدة. ب ذ ذ قاؤئپسئزدئك كةثةسئ شةشئمئمةن «تاليبان» لاثكةستئك ذيئم رةتئندة تانئلدئ. سونئمةن قاتار، بذل ذيئمنئث قئزمةتئنة رةسةي مةن وزبةكستاندا تئيئم سالئندئ. سول سةكئلدئ بئزدة دة.
«حيزب-ؤت-تاحرير» («حيزب-ؤت-تاحرير ءال-يسلامي»، «يسلامنئث ازاتتئق پارتياسئ») - حالئقارالئق ةكسترةميستئك ساياسي-ءدئني ذيئم. يسلامنئث ازاتتئق پارتياسئ (مذسئلمان باؤئرلار) اعئمئنان ءبولئنئپ شئعئپ، پالةستينالئق تاقييؤددين نابحاني دةگةن ادامنئث باسشئلئعئمةن 1953 - جئلئ سيريادا العاش رةت پايدا بولدئ.
ءبئرئنشئ كةزةكتة پارتيا پالةستينانئ ازات ةتؤ جانة سيونيزممةن كذرةسؤدئ ءوز الدئنا ماقسات ةتئپ قويادئ. «حيزب-ؤت-تاحرير» مذشةلةرئ سانئنئث وسؤئنة بايلانئستئ پارتيانئث كوسةمئ حالئقتئ جاپپاي يسلامداندئرؤ جولئمةن حالئقارالئق ماسشتابتا مذسئلمان مةملةكةتتةرئ حاليفاتئن قذرؤ يدةياسئنا كةلدئ. «حيزب-ؤت-تاحرير» ةتنيكالئق جانة كونفةسسيالئق توزئمسئزدئكتئ تانئتا وتئرئپ، ءدئني ارازدئقتئ تذتاتادئ.
اتالعان پارتيانئث يدةياسئ الةمنئث 40 تان استام ةلدةرئندة تارالعان، كوتةگةن مذسئلمان ةلدةرئندة بذل پارتيانئث ارةكةتئنة رةسمي تذردة تئيئم سالئنعان.
«حيزب-ؤت-تاحرير» ذيئمئنئث كونستيتؤسياعا قارسئ باعئتتالعان رذقسات ةتئلمةگةن اكسيالارئ، ناسيحات قئزمةتئن ذيئمداستئرؤ جانة ةكسترةميستئك مازمذنداعئ ذنپاراقپةن ادةبيةتتةر دايئنداپ، تاراتئپ، ساقتاؤ فاكتئلةرئ بةلگئلئ بولدئ. «حيزب-ؤت-تاحرير» ءدئني پارتياسئنئث قئزمةتئ گةرمانيادا، كانادادا، رةسةيدة، وزبةكستاندا، قئرعئزستاندا، تاجئكستاندا جانة دة مذسئلمان ةلدةرئ: پاكئستاندا، سيريادا، يوردانيا جانة ت.ب. ةلدةردة زاثدئ تذردة تئيئم سالئنعان. پاكئستان يسلام رةسپؤبليكاسئنئث ؤلةم كةثةسئ، قئرعئزستان مذسئلماندار ءدئني باسقارماسئ، وزبةكستان جانة تاجئكستان «حيزب-ؤت-تاحرير» پارتياسئن يسلامدئق ةمةس، ءئلئمئ تةرئس دةگةن نذسقاؤ قابئلدادئ. ءبئراق سوعان قاراماستان بذلار عالامتور ارقئلئ الةمنئث كةز كةلگةن تذكپئرئنة ؤاعئز جذرگئزئپ وتئرادئ.
اأتور: كامشات ساتيةأا، «الاش ايناسئ»