ورئس تئلئندةگئ تذركئلئك ءتذبئر قايدان شئققان؟

ةندئ ورئستار ورداعا كذمئسپةن سالئق تولةؤ ءذشئن قئرئم مةن يرانعا شاپقئلادئ. ءسويتئپ وردا ماسكةؤدئ حالئقارالئق ساؤداعا ذيرةتتئ.
وسئدان بولار، رةسةيدئ تانئمال تاريحشئسئ مذراد ادجيدئث ايتؤئنشا، ورئستئث ساؤداگةرلئك ءئسئنئث باسئم كوپشئلئگئندة تذركئلئك ءتذبئر جاتئر. ماسةلةنكي، «كازنا» - «قازئنا» تةرمينئنئث تئكةلةي سوزبة-ءسوز كوشئرمةسئ، «دةنگي» مةن «تاموجنيا» - «تاثبا» سوزئنةن شئققان. ياعني، سالئق تولةمئ تولةنگةن تاؤارلارعا قويئلاتئن قازئنالئق بةلگئ. توأار - «مال» مةن «مذلئك» دةگةندئ بئلدئرةتئن تةرمين. «توأاريشش» (ءتذبئرئ «توأار») - ئسكةر ارئپتةس. پاي، چةمودان، سؤندؤك، توربا، كوپةيكا...ساؤدا-ساتتئققا بايلانئستئ الدةنةشة ونداعان مئسالداردئ كةلتئرؤگة بولادئ.
كولئك جانة بايلانئس سالاسئندا: يامششيك، يام(پوشتا)، تةلةگا، بريچكا، يزبؤشكا، تارانتاس... سونداي-اق، كئتاپ، بؤلات، پةچ، وچاگ، كيرپيچ، يزبا... ماسةلةن، كوپشئلئكتئث تابةتئ تارتئپ تذراتئن «يوگؤرت» قايماعئن دا العاش رةت دالالئقتار ويلاپ تاؤئپتئ. مذراد ادجي ونئث كونة تذركئ تئلئندةگئ سوزبة-ءسوز ماعئناسئ «اشئعان ءسذت» دةگةندئ بئلدئرةدئ دةيدئ.
ةكئ جارئم مئث جئل بذرئن ءتاثئر تذركئ حالئقتارئنا «تةمئر عاسئرئن» اشتئ. البةتتة، ادامدار تةمئردئ بذدان بذرئن دا بئلگةن. ءبئراق، ولار تةمئردئ بالقئتؤ ةمةس، كذيدئرؤ ءتاسئلئ ارقئلئ پايدالانعان. مذنئ ب.ة.د 2 مئث جئل بذرئن حةتتةر اشئپتئ. ال، تةمئردئ بالقئتؤدئ تذركئلةر ويلاپ تاپتئ. سونان سوث، شارؤاشئلئقتا تةمئردئ مولئنان قولدانؤ جاثا عئلئمي-تةحنيكالئق توثكةرئستةرگة الئپ كةلدئ. ةؤروپا ول كةزدة تةمئردئ بئلمةدئ. كارئ قذرئلئقتا قولا ساؤئت كيئپ جذرگةندة، كوشپةندئ قئپشاقتار ذستئنة تةمئر ساؤئت كيئپ، قولئنا تةمئر نايزا الئپ ات اياعئ جةتكةن جةردئ تذگةل جاؤلاعان.
جاؤئنگةر كوشپةندئلةر تةك جةر شالئپ، ةل شالئپ جذرگةن جوق، سول بارعان جةرلةرئنة ءوزئنئث وركةنيةتئ مةن مادةنيةتئنئث دة ءئزئن قالدئرئپ وتئرعان. سونئث ءبئرئ، وسئ الةمدئك گةولوگيا عئلئمئنا قوسقان ذلةسئ - كايلو، بؤتورا، كيركا، كؤأالدا، كلين، ت.ب العاش تذركئلئكتةر ويلاپ تاپقان شارؤاشئلئق قذرالدار - ورئس ءتئلئنئث سوزدئك قورئن بايئتا تذسكةن.
ءسوز ةتئپ وتئرعان تاقئرئپقا بايلانئستئ تومةندةگئدةي تاعئ ءبئر مئسال قوسا كةتكةن ارتئق ةمةس: البةتتة، عذمئرئنئث ةلةؤلئ بولئگئن ات ذستئندة وتكئزةتئن كوشپةندئلةردئث كيئم-كةشةگئ وتئرئقشئلارعا قاراعاندا كوپ وزگةشةلةؤ بولدئ. ةث باستئسئ، ول سالت اتتئ ادامعا لايئقتاپ تئگئلدئ. كوشپةندئلةردئث ارقاسئندا الةم شاروأار، ساپوگي، باشلئك، كافتان كيةتئن بولدئ. ءتئپتئ، اياقتئ ذزةثگئگة سالئپ وتئرؤ ئثعايلئ بولؤ ءذشئن ةتئكتئث وكشةسئن دة ويلاپ تاپقان ءبئزدئث بابالارئمئز بولادئ. ةتئكتئث وكشةسئ، ءبئر قاراعاندا، ذساق-تذيةك بذيئم بولئپ كورئنؤئ مذمكئن. ءبئراق، اياعئن اتتئث ذزةثگئسئنة سالئپ شئرةنئپ تذرئپ ساداق تارتقان ساداقشئنئث جةبةسئ ذشؤ جئلدامدئعئ مةن كذشئ جاعئنان ساداقتئ جةردة تذرئپ اتقان ادامعا قاراعاندا الدةقايدا زور بولاتئن كورئنةدئ. بابالاردئث اقئلئنا قاراپ تاثداي قاقپاسئثئزعا امال قالمايدئ.
كةثةستةر زامانئندا قازاق تةك كوشئپ-قونئپ ءجذردئ، قازاقتاردئث قالالارئ بولعان جوق دةگةن ةرتةگئ بار. ال، شئندئعئندا، ذلئ دالادا ذساق قونئستاردان باسقا، ءئرئ قالالار دا كوپ بولعان. ولاردا قولونةرشئلةر، زةرگةرلةر، تئگئنشئلةر، توقئماشئلار، التئنمةن زةرلةپ تئگؤشئلةر، كئلةمشئلةر، ذستالار، قئش ئدئستارئن جاساؤشئلار، تاعئ باسقا شةبةرلةر كوپتةپ جذمئس ئستةدئ.
سونداي-اق، سوناؤ ب.ة.د V-IV عاسئرلارداعئ ساق زاماندارئنان باستاپ 15- عاسئرداعئ قازاق حاندئعئ قذرئلعانعا دةيئنگئ ارالئقتا ذلئ دالادا الدةنةشة رةت بارشا الةم مويئنداعان قؤاتتئ يمپةريالار قذرئپ، اتئنئث تذياعئ جةردئ دذرلئكتئرگةن، وتئرئقشئ جذرتتاردئ ءتذن ذيقئسئنان شوشئتئپ وياتقان ساربازداردئث جاؤگةرشئلئك جورئقتارئنا قاجةتتئ ساؤئت-سايماندارئن كوشپةلئ تذرمئستا جاساي قويؤ مذلدةم مذمكئن ةمةس ةكةنئ اقيقات. سوندئقتان، كوشپةندئلةر مادةنيةتئنئث جالپئ الةمدئك وركةنيةتكة ئقپالئن تومةندةتؤ مذمكئن ةمةس. ونئث ءبئرئ، تاقئرئپقا تذزدئقتاپ تاستاعان تذركئ تةكتئ تةرميندةر ةكةنئن وزدةرئثئز دة بايقاپ وتئرسئزدار.
داؤلةتقالي اساؤوأ