بايقوثئردا قاي ةلدئث زاثناماسئ جذرةدئ؟

   استانا. 30 - قازان. قازاقپارات -  ءبئر توپ سةناتور بايقوثئردئ بةتكة الئپ، سؤئت اتتانؤعا ءازئر! كةشة سةناتتئث ةكونوميكالئق دامؤ جانة كاسئپكةرلئك كوميتةتئ مذشةلةرئنئث ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا، قارجئ مينيسترلئكتةرئنئث، سونداي-اق «اتامةكةن» وداعئ» ذلتتئق ةكونوميكالئق پالاتاسئنئث باسشئلئعئمةن كةزدةسؤئندة وسئنداي كذتپةگةن مالئمدةمة جاسالدئ. پارلامةنتتئث جوعارعئ پالاتاسئنئث وكئلدةرئ عارئش ايلاعئ ورنالاسقان مةكةنگة «بايقوثئردا قاي ةلدئث زاثناماسئ جذرةدئ؟» دةگةن كذردةلئ دة اؤئر ساؤالعا جاؤاپ تاؤئپ، شيةلةنئسكةن ءتذيئندئ ماسةلةنئ اقئرئ شةشؤ ءذشئن جول تارتؤعا بةل بؤؤدا.
None
None

 سةناتورلاردئث كاسئپكةرلئكتئث جانة ذكئمةتتئث وكئلدةرئمةن كةشةگئ كةزدةسؤئندة «جاثارعالئ جاتقان ذلتتئق سالئق زاثناماسئ» تالقئعا سالئنعان ةدئ. وسئ ورايدا سةنات دةپؤتاتتارئ 2050 - جئلعا دةيئن رةسةيگة بةرئلگةن بايقوثئر ماسةلةسئن كوتةردئ: «وسئ زاث جوباسئندا بايقوثئر قالاسئنئث كاسئپكةرلةرئنئث جاعدايئ ةسكةرئلدئ مة؟ - دةپ سذراستئردئ سةناتورلار ذكئمةت مذشةلةرئنةن. - سئزدةر ول جاقتا نة بولئپ جاتقانئنان، بايقوثئرلئق شاعئن جانة ورتا بيزنةستئث احؤالئنان حاباردارسئزدار ما؟» بايقوثئر قالاسئندا شاعئن جانة ورتا بيزنةس اشؤدا پروبلةمالار تؤئنداؤدا ةكةن. بذعان قوسا، قازاقستاندئق كاسئپكةرلةردةن رةسةي وكئمةتئ «ءبئزدئث سالئقتئ تولة!» دةپ وزةؤرةؤدة.  «مةن جاثئلماسام، ول جاقتا قوسئمشا قذن سالئعئنا قاتئستئ پروبلةما بار» دةپ، ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا أيسة-ءمينيسترئ مارات قذسايئنوأ ءوزدةرئنئث حاباردار ةكةندئكتةرئن اثعارتتئ.

 - بذگئنگئ تاثدا بايقوثئر بويئنشا پروبلةما ساقتالئپ وتئر، - دةپ راستادئ قارجئ أيسة-ءمينيسترئ داؤلةت ةرعوجين. - ول پروبلةما باياعئدا قول قويئلعان جالعا الؤ كةلئسئمئندة بئرقاتار ولقئلئقتاردئث بارلئعئنا بايلانئستئ. ويتكةنئ وندا بذل اؤماقتا كئمنئث زاثناماسئ جذمئس جاسايتئندئعئ ناقتئ جازئلماعان. ءبئز شامامةن 2،5 جئل بويئ رةسةيلئك ارئپتةستةرئمئزبةن قوسئمشا قذن سالئعئن سالؤ بويئنشا ءوزارا «رازبوركا» جاساؤدامئز. ولار «بايقوثئر قالاسئ رةسةي فةدةراسياسئنئث زاثناماسئ جذرةتئن اؤماق»، ياعني رةسةيدئث سالئعئ رةسةيلئك مولشةردة رةسةيگة تولةنؤگة ءتيئس دةپ تاباندايدئ. ال ءبئز «سةندةر جاي عانا مذلئكتئ جالعا الئپ وتئرسئثدار، ال بايقوثئر قازاقستاننئث اؤماعئ، دةمةك، وندا دا قازاقستاننئث سالئق زاثناماسئ تولئققاندئ كذشئندة» دةيمئز.

  قارجئ ءمينيسترئنئث ورئنباسارئ بايقوثئر قالاسئندا «قاي ةلدئث زاثناماسئنئث قولدانئلاتئندئعئن بةلگئلةيتئن بازالئق نورمانئث جوقتئعئنان باسقا دا ماسةلةلةر قاپتاپ تؤئنداؤدا» دةيدئ. ناتيجةسئندة «قانداي زاثناما بويئنشا شاعئن جانة ورتا بيزنةستئ تئركةؤ كةرةك؟»، «قاي ةلدئث زاثناماسئ بويئنشا اكئمشئلئك نورمالاردئ قولدانؤ كةرةك؟»، «جالپئ، قاي ةلدئث زاثناماسئ بويئنشا قارئم-قاتئناستاردئ رةتتةؤگة بولادئ؟» دةگةن ماثئزدئ ساؤالدارعا ةل ذكئمةتئ ءالئ جاؤاپ تاپپاپتئ. «پروبلةما شئن مانئندة بار» دةپ تاعئ ءبئر نئقتاعان قارجئ مينيسترلئگئنئث بيئك لاؤازئمدئ وكئلئ بذل ماسةلةلةر «بايقوثئر» عارئش ايلاعئن جالعا الؤ كةلئسئمئنة تذزةتؤلةر ةنگئزؤ ارقئلئ شةشئلؤئ كةرةكتئگئن مةثزةدئ. «ول كةلئسئم ءبئزدئث مينيسترلئكتئث قاراؤئنا جاتپايدئ، ول قازعارئش اگةنتتئگئ جاؤاپ بةرةتئن سالا. سولاردا بذل ماسةلةنئ قاؤزاپ، شةشؤ كةرةك» دةپ قول جايدئ د.ةرعوجين.

 - بذل تذرعئدا مةندة ذسئنئس بار، - دةپ، ذكئمةتكة جذگئندئ سةناتتئث ةكونوميكالئق دامؤ جانة كاسئپكةرلئك كوميتةتئنئث ءتوراعاسئ تالعاتبةك ابايدئلدين. - ءبئز قئزئلوردا وبلئسئندا ءوز كوميتةتئمئزدئث كوشپةلئ وتئرئسئن وتكئزؤگة دايئنبئز. سوندا جةرگئلئكتئ جةردة، رةسةي وكئلدةرئن دة شاقئرا وتئرئپ، كوپتةگةن ماسةلةلةردئ قاراپ، شةشةيئك. زاثدئ قابئلداماس بذرئن ءارتذرلئ سالماقتاعئ - شاعئن، ورتا، ءئرئسئ بار، بيزنةس وكئلدةرئمةن، قذقئق قورعاؤ ورگاندارئنئث وكئلدةرئمةن اثگئمةلةسكئمئز كةلةدئ. ءسويتئپ، ماسةلةلةر شةشئلؤئ ءذشئن نة ئستةؤئمئز كةرةكتئگئن قاراپ، قورئتئندئلايئق، - دةي كةلة، ت.ابايدئلدين سول ساپار اياسئندا ذكئمةت ءذشئن ذسئنئم-رةكومةنداسييالار ازئرلةنؤئ كةرةكتئگئن بةلگئلةدئ.

 جالپئ، سالئق سالؤ سالاسئندا ةلئمئزدئث بذكئل وثئرلةرئنة قاتئستئ باسقا دا ذلكةن ماسةلةلةر بار ةكةن.  قارجئ مينيسترلئگئ جاثا جئلدئ قورقئنئشپةن كذتئپ وتئر! مذنئ مينيسترلئك باسشئلئعئنئث وكئلئ اشئق مالئمدةدئ. سةبةبئ الداعئ 2013 - جئلدئث 1 - قاثتارئنان باستاپ، قازاقستاندا سالئق تولةؤشئنئث تئركةؤ نومئرئ (ر ن ن) جويئلئپ، بذكئل ةلئمئز بويئنشا جةكة سايكةستةندئرؤ نومئرئ ةنگئزئلمةك. ال بذعان مةملةكةتتئك ورگانداردئث ءالئ كذنگة دايئن ةمةستئگئ اشئق جاريالاندئ. ةث سوراقئسئ سول، قازاقستاندا حالئق سانئنان 9 ميلليونعا ارتئق ج س ن بار كورئنةدئ! ياعني بازالار بويئنشا قازاقستان حالقئنئث سانئ 26 ميلليوننان باياعئدا اسئپ كةتئپتئ.

  قارجئ أيسة-ءمينيسترئ داؤلةت ةرعوجيننئث ايتؤئنشا، وسئ مينيسترلئكتئث سالئق كوميتةتئ قازئر قوس بازاعا قاتار جذگئنؤگة ءماجبذر ةكةن. «بئزدة ءوزئمئز جاساعان ءتول دةرةكتةر بازامئز بار دا، سوسئن مةملةكةتتئك ورگانداردئث بازاسئ بار. ءبئز ةندئگئ جئلجئمايتئن مذلئك بويئنشا ءوزئمئزدئث بولةك بازامئزعا يةمئز. الماتئدا ءتئپتئ اأتوكولئكتةر بويئنشا جةكة دةرةكتةر بازاسئ قالئپتاسقان. ءبئز مةمورگانداردئث بازاسئن مذلدةم پايدالانباؤعا تئرئسامئز. ءومئر ءذشئن قاؤئپتئ!» دةپ تؤراسئن ايتتئ سةناتورلارعا داؤلةت ةدئل ذلئ. ةث قئزئعئ سول، بازالارداعئ تةرئس اقپاراتتار كةسئرئن بيئك لاؤازئمدئ تذلعالار دا تارتادئ ةكةن: قارجئ أيسة-مينيسترئنة ماسةلةن، وزئندة جوق «تةمئر تذلپارلارعا» سالئق تولةؤدئ تالاپ ةتةتئن قاعازدار كةلگةن: «مةنئث ءوز باسئمدا مةزگئل-مةزگئل ءارتذرلئ اأتوكولئكتةر «پايدا بولئپ» وتئرادئ». - مةمورگاندارعا ءوز بازالارئن تازالاؤ قاجةت! - دةپ كذيئندئ أيسة-مينيستر.

 - بذل ماسةلةنئ كوتةرةتئن كةز باياعئدا جةتتئ. ةث قورقئنئشتئسئ  1 - قاثتاردا - ر ن ن جويئلعاندا تؤماق! ءبئز سودان قورقئپ وتئرمئز. ول جويئلعاندا، نة بولاتئنئن ءبئز ءتئپتئ ةلةستةتة المايمئز. ءوز تاراپئمئزدان ءبئز ءوز بازامئزدئ تةگئس تازالادئق جانة دايئن ةتتئك. الايدا باسقا مةملةكةتتئك ورگانداردئث قاپتاپ جاتقان بازالارئ بار عوي! ةگةر قازئر ولار ءوزارا سايكةستةندئرئپ، دذرئستاپ جذمئس جذرگئزبةسة، بذل الةؤمةتتئك قامسئزداندئرؤ، جالاقئ، زةينةتاقئ جانة باسقالارئن تولةؤ ماسةلةلةرئنة نذقسان كةلتئرمةك. د.ةرعوجين وزگة مةمورگاندارداعئ ج س ن-مةن اينالئسقان شةنةؤنئكتةر «ءبارئ تاماشا» دةپ ةسةپ بةرگةندةرئن قئنجئلا جةتكئزدئ. «جةلپئنة ةسةپ بةردئ، ال ولاردا ءوزارا ايئرماشئلئق-راسحوجدةنية - 9 ميلليون! ادامدار جةتئسپةيدئ! ياعني ولاردا ج س ن-دةر قازاقستان حالقئنئث سانئنان ارتئق بولئپ شئققان» دةپ باس شايقاي حابارلادئ ءمينيستردئث ورئنباسارئ.

  سالئق كوميتةتئنئث ءتوراعاسئ ءانؤار جذمادئلدايةأ بازالارعا قاتئستئ قايشئلئق اسئرةسة، كذز كةزئندة ؤشئعاتئنئن ايتتئ. ويتكةنئ بذل كةزدة قازاقستاندا جةر جانة مذلئك سالئقتارئن تولةؤ ناؤقانئ باستالادئ. «بذل قذييا ةمةس، ؤاكئلةتتئ ورگانداردئث بازالارئنئث «لاستئعئ» ماسةلةسئ بار، بذلار اسئرةسة، گاي، جةر ورگاندارئنا قاتئستئ. مةن مذنئ جاقسئ بئلةمئن، ناقتئ ايتئپ وتئرمئن. گاي-دان الاتئن اقپاراتتئث 40 پايئزئ «قيسئق مالئمةتتةر» دةپ اشئق ايتقان سالئق كوميتةتئنئث باسشئسئ اأتوكولئكتةردئ، جةر تةلئمدةرئن جانة مذلئكتةردئ تئركةؤ بويئنشا وكئلةتتئكتةردئ ءوز كوميتةتئنة بةرؤدئ ذسئندئ. سوندا ءار قازاقستاندئققا سالئق تولةؤدئ تالاپ ةتئپ كةلةتئن تولةمدةردةگئ مالئمةتتةردئث دذرئستئعئنا باسئمةن جاؤاپ بةرؤگة ءازئر كورئنةدئ. «ال قازئر بئزدةن سذراؤ كوپ ةمةس، ءبئز تةك وكئلةتتئ ورگانداردئث مالئمةتتةرئن عانا پايدالانامئز» دةپ قورئتتئ  ءا.جذمادئلدايةأ.

   ايحان ءشارئپ

دةرةككوز:«ايقئن» گازةتئ           

سوڭعى جاڭالىقتار