قؤعئن-سذرگئن جئلدارئ ارعئ بةتكة بذل جاقتان قازاقتئث قايماعئ ءوتتئ - زةينوللا سانئك، جازؤشئ، تاريحشئ

الايدا «قئزئل گاولياث» دةگةن رومانئ ءذشئن قئتاي جازؤشئلار وداعئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ مو يان ةث بةدةلدئ سئيلئقتئ يةلةندئ. ءبئز بذل قالامگةردئث كئم ةكةنئن ءبئلؤ ءذشئن شئنجاث ادةبيةتئنئث كورنةكتئ وكئلئ، جازؤشئ-تاريحشئ قئتاي مةملةكةتتئك سئيلئعئنئث يةگةرئ زةينوللا سانئككة حابارلاستئق. قالامگةر اعامئز قئتاي ادةبيةتئ، قازاق تاريحئ توثئرةگئندة اقتاثداق اثگئمة ايتتئ. ءوز ومئرئنةن دة سئر شةرتتئ.
«قئزئل گاولياث» سئنعا ذشئراعان شئعارما
قئتاي ذلتئنئث ئشئندة نوبةل سئيلئعئن العاندار كوپ. ءبئراق ونئث ءبارئ امةريكالئق قئتايلار بولاتئن. سونداي-اق بذل الةمدئك سئيلئقتئ العاندار نةگئزئنةن جاراتئلئستانؤ عئلئمئنئث ماماندارئ بولاتئن. ال ادةبيةتتةگئ ةثبةگئ ءذشئن بذل سئيلئققا مو يان تذثعئش رةت جةتئپ وتئر. مو يان - قئتايداعئ مئقتئ جازؤشئنئث ءبئرئ، سونداي-اق بذكئل قئتاي قالامگةرلةرئ ونئ مويئندايدئ. ونئث باسقا قئتاي جازؤشئلارئنان ةرةكشةلئگئ، بئرئنشئدةن، ماحاببات تاقئرئبئنا كوبئرةك قالام تةربةيدئ. ةكئنشئدةن، ناقتئ ءومئردئ: ديقاندار تئرشئلئگئن، حالئق تذرمئسئن جازادئ. نوبةل سئيلئعئن العان كئتابئ «قئزئل گاولياث» دةپ اتالادئ. مذندا ديقاندار ءومئرئ شئنايئ باياندالعان. جالپئ روماننئث وزةگئ - قئتاي ةلئندةگئ قاراپايئم حالئق تذرمئسئ، بذرئن-سوثعئ جذرگئزئلگةن قئتاي ساياساتئ - ءبارئ تولئق قامتئلعان...
ءبئر سوزبةن ايتقاندا، قئتاي سئنشئلارئ مو ياننئث «نوبةل» سئيلئعئنا لايئقتئ بولؤئن ونئث شئنشئل جازؤشئلئعئمةن تذسئندئرةدئ. ويتكةنئ قئتايدا ةجةلدةن ةل ئشئندةگئ ءئس، ئشكئ ساياسات قذپيا ساقتالادئ. «قئزئل گاولياث» قئتايدا بذعان دةيئن سئنعا ذشئراپ «قئتايلاردئ قورلادئ» دةپ ايئپتالعان-دئ. ماسةلةن، روماندا قئتايلاردئث اراق اشئتؤداعئ جابايئ ءادئسئ جازئلادئ.
...
تاريحي تاقئرئپ تاثسئق
قئتاي ادةبيةتئنئث دةثگةيئ كةيئنگئ جئلدارئ دامي باستادئ. ناقتئراق ايتسام، ةكئ ءتذرلئ باعئتتا دامئپ وتئر. ءبئرئنشئسئ، ةلئكتةؤدةن تؤعان ادةبيةت. ياعني ورئس ادةبيةتئنة، باتئس ادةبيةتئنة ةلئكتةؤشئلئك باسئم. ماسةلةن، گوركيدئث «انا» دةگةن رومانئ بار عوي. قئتايلاردا دا «انا» دةگةن رومان شئقتئ.
ةكئنشئسئ، جاسامپازدئق ادةبيةت. بذل باعئتتا تاريحي تاقئرئپتار قامتئلعان. ماسةلةن، بذكئل قئتاي ادةبيةتئنئث اثسارئ اؤئپ وتئرعان تاقئرئپ - شئنجاث تاريحئ. ويتكةنئ قئتايلار شئنجاثدئ باتئس پةن شئعئس مادةنيةتئنئث توعئسقان جةرئ دةپ ةسةپتةيدئ. سوندئقتان وسئ ءوثئردئث جةر استئنداعئ مئثداعان جئلدئق باي تاريحئن ادةبيةتكة اكةلگئلةرئ كةلةدئ. «قذم استئنداعئ قالا»، «قذم استئنداعئ ادام» دةگةن سياقتئ تاقئرئپتار ولار ءذشئن توسئن، وقئرماندارعا دا قئزئقتئ.
«قذم» دةپ تارئم قذمئن ايتئپ وتئرمئن. تارئم كادئمگئ تاكلا-ماكان ءشولئ عوي. تاكلا-ماكان دةگةن اتاؤدئ ذيعئرلار - «ءتاتتئ ماكان» دةپ تذسئندئرةدئ، ياعني تارئم قذمئنئث استئندا «ءتاتتئ مةكةن» بولعان دةپ بولجايدئ.
قئتاي ادةبيةتئ ءذشئن عانا ةمةس، تاريحئ ءذشئن دة باتئس، ياعني شئنجاثداعئ جةراستئ تاريحئ قذندئ جادئگةر سانالادئ. ماسةلةن، ءذرئمجئ قالاسئنئث ماثئنداعئ «جةمسارئ» اؤدانئنئث استئنان جةراستئ ورمان بةلدةؤئ تابئلدئ. سونداي-اق ازيا كولةمئندة ةث ذلكةن دينوزاأردئث تاسقا اينالعان سذيةگئ دة وسئ وثئردةن قازئپ الئندئ. ال «جةمسارئ» اؤدانئ - ةجةلگئ تذركئلةردئث، عذنداردئث استاناسئ بولعان، ونئ بةسبالئق دةپ اتاعان. بةسبالئق - بةسشاهار دةگةن ءسوز. بةيجئثدئ دة «ذلؤبالئق» دةپ اتاعان عوي.
تذركئ زامانئندا شئنجاثنئث كوپ جةرئندة تاريحي قالا بولعان. ايتالئق، قازئردئث وزئندة قذمئلدا «اراتذرئك» دةگةن جةر بار. جازؤشئ-تاريحشئ نئعمةت مئثجاني اعامئز: «اراتذرئك» دةگةنئمئز - باتئس تذرئك پةن شئعئس تذرئكتئث اراسئنداعئ جةر»، - دةيتئن. تاريحي دةرةكتةرگة سذيةنسةك، وسئ ماثدا ءبئزدئث زامانئمئزدان بذرئنعئ 10- عاسئر مةن ءبئزدئث زامانئمئزدئث 10- عاسئرئ ارالئعئنداعئ جيئرما عاسئر بويئ تذركئلةر مةن قئتايلار قويان-قولتئق ءومئر سذرگةن. ول زاماندا تذركئ حالئقتارئ ذلئ قورعاننئث سئرتئندا، قئتايلار ئشئندة بولادئ.
سول سةبةپتئ بذل ةكئ حالئق جيئرما عاسئر بويئ بئردة قورعاننئث ئشئندة، بئردة سئرتئندا سوعئسئپ، ءبئرئن-ءبئرئ الا الماي كةلگةن. الايدا تذركئلةردة بةرةكة-بئرلئك بولمايدئ، جةثئلگةن تذركئلةر قئتاي پاتشاسئنئث قولتئعئن پانالاپ، بئرتة-بئرتة جالپئ تذركئ مةملةكةتئ ئدئراي باستايدئ.
ءسويتئپ، ءبئر كةزدةرئ سارئ وزةن ماثئن، قئتاي قورعانئنئث اينالاسئن پانالاعان تذركئ حالئقتارئ شئنجاثعا، ودان بةرئ جةتئسؤعا شةيئن ئعئسقان. ال باتئس جاعئمئزداعئ توقتامئس حان دا بةرةكةلئ بولمادئ عوي، ونئ ورئستار ئعئستئرادئ. ةث سوثئندا ةؤروپا مةن ازيانئث ورتاسئن جايلاعان ذلئ تذركئ حالقئ ازايئپ، جةرئ تارئلئپ بذگئنگئ كذيگة تذسكةن. سوندئقتان دا ءبئزدئث تذركئ حالئقتارئنئث كوپتةگةن تاريحي جازبالارئ، مذراعاتئ قئتاي جازبالارئندا، مذراعاتتارئندا جاتئر. ماسةلةن، قئتايدا «باتئس وثئردةگئ اقئن-جئراؤلار» دةگةن كئتاپ شئقتئ. سول كئتاپتا 70-80 تذركئ اقئنئنئث ولةثئ جاريالاندئ. كئتاپ «حان انا» دةگةن جئردان باستالادئ، قئتايلار ونئ «باتئس پاتشالارئنئث اناسئ» دةپ ايتادئ. ال نئعمةت مئثجاني اعامئز مذنئ «ساق انا» دةپ الئثدار دةگةن.
تؤعان جةردئث جؤسانئ
قئتايدئث قازئرگئ وقئرماندارئ قازاق ادةبيةتئندةگئ قذرت-قذمئرسقا، ءيت-قذس سياقتئ جان-جانؤارلار تاقئرئبئنا قاتتئ قئزئعادئ. ويتكةنئ، ولار ءذشئن بذل تاقئرئپ تاثسئق قوي. مةنئث «اؤئل ساعئنئشئ» دةگةن اثگئمةم قئتاي تئلئنة اؤدارئلئپ «التئن وردةنمةن» سئيلاندئ. وندا تذركياعا قاشئپ بارعان ءتورت شالدئث ءومئرئ باياندالادئ. ولار تؤعان جةردةن ءبئر ؤئس توپئراق، ةكئ تال جؤسان الدئرادئ. ءسويتئپ توپئراقتئ يئسكةپ، ةكئ تال جؤساندئ ءبولئپ جةپ قويادئ تورتةؤئ. وسئ شئعارمام قئتاي ادةبيةتشئلةرئنئث دة، قاراپايئم وقئرمانداردئث دا جاقسئ باعاسئن الدئ. قئتاي ادةبيةتئ ءذشئن دالا مادةنيةتئ، وزدةرئنة تاثسئق تاقئرئپ كةرةك.
كذث فؤزئ تذركئ تذقئمئنان تاراعان
1935- جئلئ بةيجئث مةن شاثحايدا شئعاتئن ةكئ ادةبي جؤرنالدا لي باي، باي جذي (ارعئ تةگئ قاثلئ)، شذي موگؤاث دةگةن اقئنداردئث ارعئ تةگئ تذركئ دةپ جاريالاندئ، ياعني وسئ اقئندار تذركئ تةكتئ قئتاي اقئندارئ دةپ ايتئلدئ. بذل جازبا 1960- جئلئ شاثحايدا شئعاتئن «ادةبيةت» گازةتئندة تالاسقا تذسةدئ، قئتاي ادةبيةتشئلةرئ لي بايدئ تذركئ تةكتئ اقئن دةپ تانئدئ. ءبئراق حالئقتئث نارازئلئعئن باسؤ ءذشئن قئتاي ذكئمةتئ بذل ماسةلةگة گومورونئ ارالاستئرادئ، ول: «ةگةر لي باي تذركئ تذقئمئ بولسا، وندا ءبئز بذكئل قئتاي ادةبيةتئنةن ايئرئلئپ قالامئز»، - دةپ ماسةلةنئ جاؤئپ تاستايدئ.
سوثعئ جئلدارداعئ زةرتتةؤلةرگة قاراعاندا، قئتاي ادةبيةتئنئث وزئق قالامگةرئ باي جذي شئنجاثنئث كذشال، كورلا وثئرئندة دذنيةگة كةلگةنئ انئقتالعان. ال بذل وثئردة ةجةلگئ قاثلئلار ءومئر سذرةدئ. باي جذيدئث «قاثلئ قئزئنا»، «پيپا» دةگةن مؤزئكا اسپاپقا ارناعان ولةثئ بار...
قازئر قئتايدا تاريح اشئق جازئلئپ، اشئق ايتئلا باستادئ. اشئق قوعام ورناي باستادئ. وسئنئث ناتيجةسئندة، قئتاي مادةنيةتئنئث تةث جارتئسئ تذركئ حالئقتارئنان سئثگةن دةپ ايتئلؤدا. اؤةلئ وسئ كذنئ قئتاي يدةولوگياسئنئث اتاسئ كذث فؤزئنئث ارعئ تةگئ تذركئ دةگةنگة دةيئن باردئ. ويتكةنئ ونئث جازبالارئنئث دةنئ تذركئ عذلامالارئنئث ويئنا سايكةس كةلةدئ. كذث فؤزئنئ مةن دة اؤداردئم. سوندا تذسئنگةنئم، ونئث ويئ ارعئ زامانداعئ ءال فارابيدئث، مذنداعئ ابايدئث اقئليالارئنا ذقساس كةلةدئ ةكةن.
قورئتئپ ايتقاندا، قئتاي مذراعاتتارئندا ارعئ تةگئمئز، تذركئ تاريحئ ساف التئنداي ساقتالعان، بئزگة سونئ زةرتتةؤ كةرةك. ويتكةنئ، ول ءبئزدئث كئم ةكةنئمئزدئ بئلدئرةدئ، تةگئمئزدئ تانئتادئ. مةنئث ءبئر قايران قالاتئنئم، اراب، پارسئ تئلئندة جازئلعان، نةمةسة ورئس تئلئندة جازئلعان قازاق تاريحئنا قاتئستئ دةرةك بولسا، جوعالعانئمئز تابئلعانداي قؤانامئز. ال قئتاي تئلئندةگئ دذنيةگة كةلگةندة كوكجةلكةمئز تارتئپ قالادئ. مذنداي ادةتپةن قالاي سانالئ ذلت، وزئق ةل بولماقپئز؟..
2009- جئلئ «قازاقتئث قئسقاشا تاريحئ تؤرالئ» دةگةن كئتاپ جازدئم. بذل كئتاپ تاريحشئ اعامئز نئعمةت مئثجاني زةرتتةگةن ةثبةكتةن دة تولئعئراق. قازاقستان تاريحشئلارئ زةرتتةگةن دذنيةلةردةن كةمةلدئ بولدئ دةپ ايتا الامئن. ويتكةنئ مذنئث ئشئندة قئتاي جازبالارئنان الئنعان تئث دذنية بار.
قئتاي مذراعاتئندا قورئمئز كوپ
قئتايدئث «تاث» پاتشالئعئ مةن «سذي» پاتشالئعئن بةس عاسئر بويئ تذركئلةر بيلةيدئ. شئثعئس حاننئث ءوزئ قئتايلاردئ ءبئر عاسئردان ارتئق باسقاردئ. ودان كةيئن مانجؤلةر ةكئ عاسئر بيلئك جذرگئزةدئ. سوندا قئتايدئ ون عاسئرعا جؤئق قئتايلار ةمةس، تذركئ تةكتئ، موثعول تةكتئ حالئق بيلةگةن. سوندئقتان دا قئتاي تاريحئنا، ادةبيةتئنة تذركئ مادةنيةتئ ابدةن ءسئثئسئپ كةتكةن دةؤگة بولادئ. وسئنئث ءبارئ زةرتتةلؤگة ءتيئستئ تاريح دةپ ويلايمئن.
بئرنةشة جئلدئق تاريحي زةرتتةؤلةرئمة سذيةنئپ ايتارئم، قازاق تاريحئن ورئس مذراعاتئنان ئزدةگةننةن گورئ، قئتاي جازبالارئن اقتارعان پايدالئ بولار ةدئ دةپ ويلايمئن. ويتكةنئ سالئستئرمالئ تذردة ايتساق، ءبئزدئث ارعئ، بةرگئ تاريحئمئز نةگئزئنةن قئتايلارمةن بايلانئستئ عوي، ورئسپةن قوثسئلئعئمئز بةرگئ جئلدارداعئ اثگئمة بولئپ قالادئ. ورئس مذراعاتتارئنداعئ قازاق تاريحئ تؤرالئ دةرةكتةردئ عالئمدارئمئز الدةقاشان سارقئپ بولدئ. ال ذلكةن بايلئق قئتاي مذراعاتتارئندا جاتئر.
ذلتتئق قذندئلئققا نةگة قذلئقسئزبئز؟
قئتايداعئ قازئرگئ قازاق مادةنيةتئنئث ارعئ تةگئ اتاجذرتتاعئ اعايئنمةن تئعئز بايلانئستئ. ويتكةنئ 1883- جئلئ ورئس-قئتاي شةكاراسئ بةلگئلةنگةندة جارتئ قازاق التايدئث ارعئ بةتئندة، جارتئسئ بةرگئ جاعئندا قالدئق. ودان كةيئنگئ قؤعئن-سذرگئن جئلدارئ ارعئ بةتكة بذل جاقتان قازاقتئث قايماعئ ءوتتئ. ءبئز سول زيالئلاردان ءبئلئم الدئق. ابايعا بذل جاقتا تئيئم سالئنئپ جاتقان كةزدة، ول جاقتا ءبئز كةمةثگةردئث اقئليالارئن وقئپ وستئك. قئتايدا بايتذرسئن ذلئنئث ةمئلةسئمةن ةث العاش وقؤلئق جاساعان نذرتازا ذكئرداي دةگةن وقئعان كئسئ ءبئزدئث اؤئلدا بالا تاربيةلةگةن ةكةن. سوندا ابايدئث كئتابئنئث سئرتئنا مئناداي ءبئر شؤماق ولةث جازئپتئ:
قادئرلئ مذنئ جازعان حاكئم اباي،
سئرئن ءبئل، سئرتئن قاراپ دةمة قالاي.
كوكئرةك كوزبةن ويلاساث كومةسكئسئن،
ماعئنا ءبئر سوزئنةن شئعار تالاي.
قازاققا ءوزئ ءراسؤل، ءسوزئ پارئز،
سوكسةث دة، مولداكة، جازدئم سولاي
- دةپتئ. مذنداعئ ايتپاعئم، ءبئز وسئ جاقتان بارعان قازاقتئث ذلكةن زيالئلارئنان ءبئلئم الدئق دةمةكشئمئن...
قئتاي قازاقتارئندا قازاقتئث اثئز-جئرلارئنئث تولئق نذسقاسئ ساقتالعان، ءتئپتئ مذندا ساقتالماعان جئرلار دا بار. مئسالئ، مذنداعئ ةشكئم ةستئمةگةن «ءذيسئن اؤعان» دةگةن داستان بار ةل ئشئندة.
قئتايدا قازاق جازؤشئلارئنئث جذزدةن استام روماندارئ باسئلئپ شئقتئ. سونداي-اق ءار اؤداننئث اثئز-جئرلارئ جيناقتالئپ جةكة-جةكة كئتاپ بولئپ جارئق كوردئ. ءبئراق وسئنئث ءبارئ قازاقستاندا ايتئلمايدئ. ال بئزدةگئ جاثالئق ساعات-مينؤت سايئن قئتايداعئ قازاقتاردئث سايتتارئندا جاريالانئپ، مئثداعان وقئرمان وقيدئ. قازاقستان جازؤشئلارئنئث كئتاپتارئ بذل ةلدة ءومئرئ بولماعان تارالئممةن تارالئپ جاتادئ...
قئتاي قازاقتارئ قولونةر: كةستةشئلئك، تئگئنشئلئك، ذستاشئلئق سياقتئ سالت-ءداستذرئمئزدئ ناسيحاتتايتئن ونةردئ ورئستةتئپ وتئر. ءتئپتئ ءبئزدئث ةلدةن ذلتتئق ونةرئمئزدئ دامئتؤعا كومةك سذراسا، ءبئز ذندةمةي وتئرامئز. مئسالئ، قئتاي قازاقتارئ قئرعئزدارمةن بئرئگئپ «ماناس جئرئن» گيننةستئث رةكوردتار كئتابئنا ةنگئزدئ. ال ءوز دذنيةمئزگة كةلگةندة اتاجذرتتاعئ اعايئن قولئن قؤسئرعاننان باسقا تذك قئلمايدئ. ايتپةسة، ساف ونةر اقئندار ايتئسئ تذر عوي. ءبئزدئث وسئ پةيئلسئزدئگئمئزدئث سالدارئنان، قئمئز اشئتؤ ونةرئمئزدئ نةمئستةر يةلةنئپ كةتتئ. كوكپار مةن جئلقئ باپتاؤدئ قئرعئز اكةتتئ. توبةت اسئراؤدئ ورئستار يةلةندئ. بارئثنان ايئرئلعان قيئن عوي.
تاريحي تاقئرئپقا دةرةك كةرةك
1986- جئلئ قئتايدا «قاراكةرةي قابانباي» دةگةن كئتابئم شئقتئ. ول نةگئزئنةن ةل ئشئندةگئ اثئزعا قذرئلعان-دئ. ودان كةيئن قازاقتئث حاس باتئرئ تؤرالئ ةكئنشئ، ءذشئنشئ كئتابئمدئ جازدئم. وسئ سوثعئ ةكئ كئتابئم دةرةك نةگئزئندة جازئلعان. قابانباي باتئر تؤرالئ قابدةش جذمادئلوأ تة «دارابوز» دةگةن رومان جازدئ. الايدا كةيبئر جازؤشئلار كةيئپكةرئمئز قابانباي باتئر ارقئلئ ءبئزدئث ارامئزعا وت سالئپ، شئعارمالارئمئزدئ قاراما-قارسئ قويعئلارئ كةلةدئ. ول دذرئس ةمةس. قابدةش كوركةمدئك تذرعئدا جازسا، مةنئكئ دةرةكتئ رومان.
دةرةكتئ رومان دةگةننةن شئعادئ، قئتايدا «قابانباي شئثئ» دةگةن تاؤ بار. بذل تؤرالئ ورئس مذراعاتئ نة دةيدئ، قئتاي جازبالارئ نة جازدئ؟ مةن وسئنئ زةرتتةپ ءبئر كئتاپ جازئپ شئقتئم. مذنداعئ ايتپاعئم، قازاقستان جازؤشئلارئ تاريحي شئعارمالارئن ةل ئشئندةگئ اثئزعا سذيةنئپ جازادئ، دةرةك-دايةگئ از. تةرةث ةمةس. ال تاريحي تاقئرئپ ءذشئن دةرةك پةن دايةك، تةرةثدئك اؤاداي قاجةت.
20 جئل ايداؤدا بولدئم
ماونئث 10 جئلدئق سولاقاي ساياساتئ تذسئندا كورمةگةندئ كوردئك. وتباسئممةن ون جئل ذرئمجئدة «قالپاق كيدئك»، قالعان ون جئل جارئممةن، ءذش بالاممةن «ةثبةكپةن وزگةرتؤ الاثئندا» (ايداؤدا - اأت.) بولدئق. قينالعاندا ءولئم تؤرالئ ويلاعان كةزدةرئمئز دة بولدئ. 1955-62- جئلدارئ ةل اتاجذرتقا كوشكةندة مةن ذرئمجئدة بولئپ، جذرتتا قالئپ قويدئم عوي. ايتپةسة سول كةزدة-اق كةتئپ قالار ما ةدئم ةلگة.
1962- جئلئ تؤئس-تؤعاندارئم قازاقستانعا ءوتئپ كةتكةن سوث، ارت جاقتا قالعان بئزگة بئلگةنئن قئلدئ. قالپاق كيگئزؤ، ايدالؤدئ ايتپاعاندا، كوشةگة شئعارئپ ماسقارالاؤ، بةتكة قاراپ كذية جاعؤ، جالعان ايئپ تاعئپ قيناؤ، «سوأةت ذكئمةتئنئث جانسئزئ» دةگةن جالا جابؤ جانئمئزعا قاتتئ باتتئ. مةنئث عانا ةمةس، سول زاماندا قئتاي بيلئگئ جذرگئزگةن سولاقاي ساياساتتئث سالقئنئ قانشاما قاراكوزدئ وتباسئنان، بالا-شاعاسئنان ايئردئ، ءومئرئن وكسئتتئ. قازئرگئ ذكئمةت سول زذلمات جئلداردئ قانشا جؤئپ-شايعئسئ كةلگةنئمةن، جذرةكتةگئ جارانئث ورنئ جازئلا ما؟
قئتاي ذكئمةتئنئث قئرئنا ئلئككةندةر سول كةزدة ءذش ءتذرلئ دارةجةگة ءبولئنئپ ايئپتالدئ. ءبئرئنشئ دارةجةلئ «قئلمئسكةرلةر» تذرمةگة جابئلدئ. ةكئنشئ ساتئداعئلاردئ تارئمعا ايدادئ. ءذشئنشئ تاپتاعئ جازالانؤشئلار، ءبئزدئ، اؤئل-اؤئلدارعا جئبةرئپ، قارا جذمئسقا سالدئ. بذل - «ةثبةكپةن وزگةرتؤ» دةپ اتالدئ.
مةن وتباسئممةن جئث دةگةن اؤداننئث قيئرئنداعئ ءبئر قئستاقتا قارا جذمئسقا جةگئلدئم. اؤئلدئث ةسةپشئسئ سلامحان دةگةن جئگئتتئث جاقسئلئعئن كوپ كوردئك. ول كئسئ ءانشئ ءادئل سلامحاننئث اكةسئ. بالاسئن كورگةن سايئن اكةسئنئث جاقسئلئعئ ءذشئن ماثدايئنان ءسذيئپ، راقمةتئمدئ ايتقئم كةلةدئ دة تذرادئ. ءبئز باس-اياعئ جيئرما جئلعئ قؤدالاؤدان، ايئپتالؤدان سوث قذلان-تازا اقتالدئق. جذمئسئمئز، بذرئنعئ عئلئمي اتاعئمئز، ةثبةكاقئمئزدئث ءبارئ قالپئنا كةلدئ. ون جئل بويئ اؤئلدا ءجذرئپ، كونةكوزدةردةن ةستئگةن، كورگةن دذنيةمئزدئ شئعارماشئلئعئمئزدا پايدالاندئق.
مةن سياقتئ جالا جابئلعان قانشاما بئلئكتئ، ءبئلئمدئ ازاماتتار وپات بولدئ دةسةثئزشئ. وسئ كذنئ سول ةسئل ةرلةردئ ةسكة السام، قابئرعام قايئسادئ. مئسالئ، تارئم قذمئندا ايداؤدا ءجذرئپ ولگةن اقئن توقتارحان جةكئبايةأ قانداي ازامات ةدئ! قاجئعذمار شابدان ذلئ، ورازحان احمةتوأ سياقتئ قازاق ادةبيةتئنئث قارا نارداي جازؤشئلارئ سول تارئمدا توزدئ. تارئمداعئ جئلدارئنان قاجئعذمار اعامئز تالاي ةستةلئك ايتاتئن. «تارئم ئستئق جةر. قارا جذمئسقا جةگئلگةن ادام ئستئقتان ءئسئنئپ كةتةدئ ةكةن. قوي دا باعاتئنبئز. ءبئر كذنئ ولگةن قويدئث تةرئسئنة ئسئنگةن جئگئتتةردئ سالئپ، قاتقان تةرئنئ قايناتئپ سورپا ئشكةن كذندةرئمئز دة بولدئ. ءتئپتئ كةيدة اشئققاندا تئشقاننئث ءئنئن قازئپ، ءئزئن قؤئپ ءجذرئپ ءبيداي، تارئ تاؤئپ جةپ جان شاقئرعان كةزدةرئم بولعان»، - دةپ ةستةلئك ايتاتئن قاجةكةث.
قازئر ءذش قئز، ءبئر ذل ءوسئرئپ وتئرمئن. ءبئر قئزئم تذرمئسقا شئعئپ، قئتاي جةرئندة قالدئ. ةكئ قئزئم مةن ذلئم وسئ الماتئدا تذرادئ. ذلدان دا، قئزدان دا نةمةرة-جيةن سذيدئك. جولداسئم ءشامشابانؤ ءبئر جوعارئ وقؤ ورئننئث پروفةسسورئ، اقئن. ةكةؤئمئز دة زةينةتكة شئعئپ، وسئندا - الماتئدا تذرئپ جاتقان جايئمئز بار.
جازئپ العان جاراس كةمةلجان
دةرةككوز: «جاس قازاق» گازةتئ (ئقشامدالئپ بةرئلدئ)