كوك بايراق كذللئ تذركئنئث رامئزئنة اينالدئ- دارحان قئدئرالئ، تذركئ كةثةسئ باس حاتشئسئنئث ورئنباسارئ

- دارحان قؤاندئق ذلئ، بذگئن كةثةستئث تؤئ كوتةرةدئ ةكةن، قذتتئ بولسئن!
- راحمةت. ءيا، بذگئن قازاقستان پرةزيدةنتئ ن.نازاربايةأ پةن تذركيا پرةزيدةنتئ ا.گذلدئ كةثةستئث كوك بايراعئن كوتةرئپ، عيماراتئمئزدئ رةسمي تذردة اشادئ دةپ كذتئپ وتئرمئز. بئلايشا ايتقاندا، تذگةل بولعان تورتةؤدئث تؤئ تئگئلئپ جاتئر ئستامبذل كوگئندة. سونئمةن قاتار، كةثةستئث كةثسةسئندة مذشة ةلدةردئث دة تؤلارئ رةسمي تذردة كوتةرئلةدئ. ةندئ ئستامبذلدا قازاقستاننئث تؤئ تذراقتئ جةلبئرةيتئن تاعئ ءبئر مةكةمة بار دةپ ايتؤعا بولادئ.
- تؤلارئثئز كوك ءتذستئ ةكةن، بذعان نة سةبةپ بولدئ؟
- جالپئ، كوك بايراق - كذللئ تذركئنئث ءرامئزئ. كونة تذرئكتةر دة وزدةرئن سوندئقتان كوكتةن تاراعان كوك تذرئكتةرمئز دةپ اتاعان. ونئث ذستئنة، كوك - قازاقستان بايراعئنئث ءتذسئ. قازاقستان - كةثةستة جةتةكشئ ةل، ةلباسئ دا كةثةستئث قذرؤشئسئ. وسئعان بايلانئستئ تؤدئث تذسئنة مذشة مةملةكةتتةر قارسئلئق تانئتقان جوق. كوك تؤدا كذن ورنالاسقان، بذل - قازاقستان مةن قئرعئز رةسپؤبليكاسئنئث تؤئنان الئندئ. ونئث ورتاسئندا اي مةن جذلدئز بةينةلةندئ، بذل دا تذركيا مةن ازةربايجان رةسپؤبليكالارئنئث تؤلارئنان الئندئ.
كةيبئر كئسئلةر «تاعئ دا مذشة مةملةكةتتةر ةنسة، كةثةستئث تؤئ وزگةرة مة؟» دةپ سذرايدئ. مةنئثشة، وزگةرمةيدئ، سةبةبئ بذل رامئزدةر كذللئ تذركئلةرگة ورتاق رامئزدةر. ول تةك ءتورت ةلدئث عانا بايراعئنان الئنعان جوق، بذكئل تذركئلةردئث ورتاق سيمأولدارئن بويئنا جيناقتادئ دةپ ويلايمئن.
- اشئلؤ راسئمئنة كئمدةر قاتئسادئ؟
- اشئلؤ سالتاناتئنا ةكئ ةلدئث پرةزيدةنتتةرئنةن وزگة كةثةسكة مذشة مةملةكةتتةردئث لاؤازئمدئ تذلعالارئ، ةلشئلةر، ديپلوماتتار، زيالئ قاؤئم وكئلدةرئ، تذركئ الةمئنة ةثبةگئ سئثگةن، تذركئ جذرتئنئث تاريحئ مةن مادةنيةتئن زةرتتةپ جذرگةن كورنةكتئ عالئمدار مةن جؤرناليست-قالامگةرلةر قاتئسادئ. جالپئ، ءبئز 3- قازان كذنئ ارنايئ شارا وتكئزؤدئ جوسپارلاعانبئز. دةگةنمةن، بذل سالتاناتتئ ءراسئم قازاقستان پرةزيدةنتئنئث تذركيا رةسپؤبليكاسئنا جاساعان رةسمي ساپارئنا ورايلاستئرئلدئ.
- كةثةستئث قذرئلعانئنا 3- قازان كذنئ ءذش جئل تولئپتئ. تاريحئنا قئسقاشا توقتالا كةتةسئز بة؟
- ءيا، 3- قازان كذنئن كةثةستئث تؤعان كذنئ دةؤگة بولادئ. كةثةستئث 2009- جئلئ 3- قازاندا ناحچئأان كةلئسئمئ نةگئزئندة قذرئلعانئن بئلةسئز. سوندئقتان 2010- جئلئ ئستامبذلدا قابئلدانعان دةكلاراسيا بويئنشا بذل كذن تذركئ الةمئنئث ورتاق مةرةكةسئ دةپ جاريالانعان. ءوزئثئز بئلةسئز، كةز-كةلگةن تاريحي قادامنئث العئشارتتارئ بولادئ. تذركئ كةثةسئنئث تامئرئ دا تذركئ ةلدةرئ، سونئث ئشئندة قازاق جذرتئ تاؤةلسئزدئك العان توقسانئنشئ جئلدارعا بارئپ تئرةلةدئ.
العاش بذل يدةيانئ مارقذم تذرعئت ءوزال كوتةرگةن ةدئ. دةگةنمةن، ءالئ ةثسة تئكتةپ ذلگةرمةگةن، حالئقارالئق دةثگةيدة تانئلماعان، بذعانالارئ بةكئمةگةن، جاس تاؤةلسئز مةملةكةتتةر مذنداي قادامعا بارعان جوق. بذدان كةيئن دة ءار جئلدارئ تذركئ مةملةكةتتةرئنئث ةلباسئلارئ باس قوسئپ، ؤاقئت تالابئنا قاراي ئنتئماقتاسؤعا قادامدار جاسادئ. ناتيجةسئندة 2009- جئلئ تذركئ كةثةسئ قذرئلدئ. ونئث ورتالئعئ ئستامبذلدا جذمئس ئستةيتئن بولئپ كةلئسئلدئ. بذگئندة تذركئ كةثةسئنة تذركيا، قئرعئزستان، ءازئربايجان جانة قازاقستان مذشة. ؤاقئت وتكةن سايئن بذل كةثةستئث الدئنداعئ مئندةتئ مةن ماقساتئ ذلعايئپ كةلةدئ.
- بئشكةك سامميتئ كةثةس جذمئسئنا قانداي وزگةرئس اكةلدئ؟
- بئشكةك سامميتئندة كوپتةگةن ماثئزدئ قذجاتتارعا قول قويئلدئ. سولاردئث ءبئرئ - تذركئ اكادةمياسئنا حالئقارالئق مارتةبة بةرؤ تؤرالئ كةلئسئم بولدئ. تذركئ اكادةمياسئ تذركئ ينتةگراسياسئنداعئ نةگئزگئ قذرئلئمداردئث ءبئرئ دةپ ويلايمئن. ول تذركئ حالئقتارئ اراسئنداعئ تامئرلاستئقتئ، باؤئرلاستئقتئ عئلئمي تذرعئدا نةگئزدةپ، بذكئل تذرئك ةلدةرئندةگئ عئلئمي جذمئستاردئ جذيةلةپ، وسئ بايلانئستئ دامئتاتئن ذلكةن قذرئلئمعا اينالادئ دةگةن ذمئتتةمئز. جالپئ تاريحي سانانئ قالئپتاستئرؤ ءذشئن تذركئ الةمئندةگئ تؤئستئقتئ عئلئمي نةگئزدةؤ ماثئزدئ بولسا، سول مئندةت تذركئ اكادةمياسئنا جذكتةلگةن.
- ةندئ «حالئقارالئق» دةگةن ستاتؤس العان تذركئ اكادةمياسئ باسقاشا جذمئس ئستةي مة؟
- كةلئسئم بويئنشا كةثةسكة مذشة ءتورت مةملةكةت قارجئلاندئراتئن بولادئ. وندا حالئقارالئق جوبالار بويئنشا جذمئس جاسالادئ. سوندئقتان جاسايتئن جذمئسئ دا وتة اؤقئمدئ بولادئ دةپ ويلايمئن. تذركئ اكادةمياسئ بذكئل تذركئ دذنيةسئنة قاتئستئ زةرتتةؤلةردئ ذيلةستئرةتئن ذلكةن قذرئلئم بولادئ دةپ كذتئلؤدة. ةكئنشئ ءبئر ماثئزدئ شةشئم، باكؤدة بذكئل تذركئ الةمئنة ورتاق «مادةني مذرا» قورئ قذرئلدئ. بذل قوردئث ماقساتئ وسئ تذركئ الةمئندةگئ مادةني مذرالاردئ قارجئلاندئرؤ، «تذركسوي» جذمئسئنا، تذركئ اكادةمياسئنا قولداؤ كورسةتؤ.
بذل يدةيا دا قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتان شئقتئ. 2006- جئلئ انتاليادا وتكةن سامميت كةزئندة نذرسذلتان ءابئش ذلئ قازاقستاندا «مادةني مذرا» باعدارلاماسئ بار ةكةنئن ايتئپ، ونئث جذمئسئ بارئسئنان ماعلذمات بةرگةن. ءسويتئپ، «وسئ باعدارلامانئ تذركئ الةمئنة ورتاق باعدارلاما رةتئندة ذيئمداستئرايئق، بذل ءبئزدئ جاقئنداستئرادئ» دةگةن يدةيا ايتقان بولاتئن. وسئ باستاما قولداؤ تاپتئ.
وتكةن جئلئ الماتئدا وتكةن سامميت كةزئندة ءازئربايجان پرةزيدةنتئ وسئ قوردئ ءازئربايجاندا قذراؤ تؤرالئ ويئن ءبئلدئردئ. ءسويتئپ، ءبئر جئلدئث ئشئندة وسئ قوردئ قذرؤ تؤرالئ قذجاتتار ازئرلةنئپ بولدئ دا، بئشكةكتة كةلئسئمگة قول قويئلدئ. تاعئ ءبئر ايتا كةتةرلئك جايت، سامميتتئث الدئنا بئرنةشة مينيسترلئكتئث كةزدةسؤئ بولئپ وتكةن ةدئ. وندا دا ماثئزدئ شةشئمدةر قابئلداندئ. ماسةلةن، مذشة مةملةكةتتةردئث ءبئلئم جانة عئلئم مينيسترلةرئنئث كةثةسئندة تذراقتئ كوميتةت قذرئلدئ، ؤنيأةرسيتةتتةر وداعئن قذرؤ تؤرالئ يدةيا قولداؤ تاپتئ. وسئ ارقئلئ ورتاق جوبالاردئ بئرئگئپ جاساؤ، ديپلومداردئ تانؤ سةكئلدئ جذمئستار جذزةگة اساتئن بولادئ.
- ؤنيأةرسيتتةر وداعئنا بئزدةن قانشا وقؤ ورنئ كئرئپ وتئر؟
- ءتورت وقؤ ورنئ. ولار - ل.گؤميلةأ اتئنداعئ ةؤرازيا ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئ، ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئ، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ جانة قوجا احمةت ياساؤي اتئنداعئ حالئقارالئق قازاق-تذرئك ؤنيأةرسيتةتئ. بولاشاقتا بذل ؤنيأةرسيتةتتةردئث سانئ ارتاتئن بولادئ. ءبئراق، وداققا بةلگئلئ، بةدةلدئ، حالئقارالئق رةيتينگئدة ورنئ بار ؤنيأةرسيتةتتةر عانا كئرةدئ. ولاردئث اراسئندا ورتاق پورتال جذمئس جاسايتئن بولادئ. ماسةلةن، ءبئر ؤنيأةرسيتةتتة بولعان جاثالئقتئ باسقا ةلدةگئ ؤنيأةرسيتةتتةر ءبئلئپ وتئرادئ. سول سةكئلدئ ماگيسترانتتار، داكتورانتتار الماسئپ، ذستازدار تاجئريبة بولئسؤگة مذمكئندئك الادئ.
تاعئ ءبئر جايت - تذركئ الةمئنة ورتاق تاريح وقؤلئقتارئ مةن تذركئ الةمئنة ورتاق ادةبيةت وقؤلئقتارئن دايارلاؤ، ولاردئ ءپان رةتئندة وقئتا باستاؤ تؤرالئ شةشئم قابئلداندئ. بذل ءبئزدئث ةلدةردئث رؤحاني تؤئستئعئن مويئنداپ، جاقئنداي تذسؤئنة ئقپال ةتةتئن بولادئ دةپ ويلايمئن.
- باسقا مينيسترلئكتةر اراسئنداعئ بايلانئس قانداي؟
- جالپئ، مذشة مةملةكةتتةردئث ءتيئستئ مينيسترلئكتةرئ اراسئندا تئعئز بايلانئس ورناعان. سئرتقئ ئستةر، ةكونوميكا، كولئك جانة تاسئمالداؤ، مادةنيةت مينيسترلئكتةرئ اراسئندا دا ءتذرلئ دةثگةيدة جيئندار ءوتتئ. ماسةلةن، مادةنيةت مينيسترلئكتةرئ وكئلدةرئ باس قوسقان القالئ جيئندا تذركئ كةثةسئنة مذشة مةملةكةتتةردئث جازؤشئلار وداعئن قذرؤ يدةياسئ كوتةرئلدئ. قازئر جازؤشئلاردئث وداقتارئ بذل يدةيانئ قولداپ وتئر. الايدا، ءبئر بايقاعانئم، قئرعئزستان، ءازئربايجان، تذركيا ةلدةرئندةگئ جازؤشئلار وداعئندا ذلكةن عيمارات جوق ةكةن. ولاردا جالپئ جازؤشئلاردئث ورتاق باس قوساتئن ورنئ دا ساقتالماعان. سوندئقتان، تذركئ الةمئنة ورتاق جازؤشئلار وداعئ قذرئلئپ جاتسا، ونئث ورتالئعئ قازاقستان جازؤشئلار وداعئ بولؤئ ابدةن مذمكئن دةپ ويلايمئن.
- بذل وداق قذرئلسا قالامگةرلةر قاؤئمئنا قانداي سةرپئن بولؤئ مذمكئن؟
- ارينة، كةثةسكة مذشة ةلدةر اراسئندا الئس-بةرئس، ورتاق قذندئلئقتار پايدا بولؤئ مذمكئن. ءبئر ةلدئث تؤئندئلارئ ةكئنشئ ءبئر ةلدئث تئلئنة اؤدارئلئپ، ناسيحاتتالادئ. شئن مانئندة 200 ميلليوننان استام وقئرمان اؤديتورياسئ بار تذركئ الةمئ قازاق جازؤشئلارئنئث دا الةمگة كةثئنةن تانئلؤئنا جول اشادئ. ءبئز ءوز قازانئمئزدا ءوزئمئز قايناماي، سئرتقا شئعاتئن بولامئز.
ماسةلةن، ءبئر عانا تذركيانئث وزئندة 70 ميلليوننان استام حالئق بار. اؤدارما ارقئلئ ءبئزدئث جازؤشئلاردئث تؤئندئلارئ سول وقئرمانعا جةتةتئن بولسا، ول ذلكةن جاقسئلئقتئث نئشانئ. ونئث سئرتئندا، البةتتة، تذركئ الةمئندةگئ دراماتؤرگيا، بالالار ادةبيةتئ دةگةن سياقتئ كةلةلئ تاقئرئپتاردا سةممينارلار، سيمپوزيؤمدار، باسقوسؤلار ذيئمداستئرئلئپ تذراتئن شئعار دةپ ويلايمئن.سونئمةن قاتار، ورتاق سةريالدار ءتذسئرؤ، ورتاق مؤلتفيلمدةر شئعارؤ، ورتاق تةلةارنا قذرؤ يدةيالارئ دا ايتئلئپ جاتئر. ول ةندئ الداعئ ؤاقئتتئث ةنشئسئندة.
- تذركئ كةثةسئنة مذشة بولؤعا ئنتا بئلدئرئپ وتئرعان ةلدةر بار ما؟
- تذركئمةنستاننئث، تاراپسئزدئق ذستانئمئ بار ةكةنئن ءوزئثئز بئلةسئز. دةگةنمةن، بذل ةلدئث لاؤازئمدئ تذلعالارئ كةيدة سامميتكة قاتئسئپ تذرادئ. ماسةلةن، بيئلعئ سامميتكة تذرئكمةنستان عئلئمدار اكادةمياسئنئث پرةزيدةنتئ كةلئپ قاتئستئ. بذل ولاردئث تذركئ اكادةمياسئنا دا قولداؤ بئلدئرةتئنئن كورسةتةدئ. نةگئزئندة تذرئكمةنستان دا، وزبةكستان دا تذركسوي-عا مذشة ةلدةر. دةمةك، بذل ةلدةر تذركئ كةثةسئنئث مادةني، اعارتؤ، ءبئلئم سالالارئنان سئرت قالمايدئ دةگةن ءسوز.
- رةسةيدئث قذرامئندا دا تذركئ حالئقتارئ از ةمةس. سئزدةر قئزمةت بارئسئندا ولاردئ قامتي الاسئزدار ما؟
- تذركئ كةثةسئ تةك تاؤةلسئز تذركئتئلدةس ةلدةرمةن شةكتةلةدئ. ويتكةنئ، ناحيچةأان كةلئسئمئندة بذل ماسةلة ايقئن كورسةتئلگةن. ةكئنشئدةن، اأتونوميالئق رةسپؤبليكالار ءبئر مةملةكةتتئث قذرامئندا بولعاندئقتان، تذركئ كةثةسئ ءبئر مةملةكةتتئث ئشكئ ئستةرئنة ارالاسپايدئ. ءبئر ذيئم رةتئندة قذرئلئمدارعا قارسئ جذمئس جاسامايدئ. تذركئ حالئقتارئنئث مادةني، رؤحاني ماسةلةرئنة قاتئستئ قئزمةت ةتةتئن تذركسوي بار. تذركئ كةثةسئ كذللئ تذركئنئث تاعدئرئنا قاتئستئ ماسةلةدة 20 جئلدئق تاريحئ بار، بذگئندة ذلكةن ئستةر اتقارئپ جاتقان وسئ تذركسوي-عا قولداؤ بئلدئرةدئ.
- تذركئ كةثةسئنئث جاقئن ارادا جذزةگة اسئراتئن قانداي جوسپارلارئ بار؟
- ءبئرئنشئ كةزةكتة، ارينة، بئشكةك سامميتئندة قابئلدانعان شةشئمدةردئ جذزةگة اسئرؤ مئندةتئ تذر. سونئمةن قاتار كةلةسئ جئلئ ءازئربايجاندا وتةتئن سامميتكة دايئندئق جذمئستارئن جذرگئزةدئ. ولاردئث اراسئندا تاعئ دا ءتيئستئ مينيسترلئكتةردئث كةثةسئ وتةدئ. بيئل قابئلدانعان كةلئسئمدةردئث راتيفيكاسيالانؤئنا ئقپال ةتةتئن بولادئ. ونئث سئرتئندا بالكئم سؤ پروبلةماسئ توثئرةگئندة وسئ تذركئ ةلدةرئنئث اراسئنداعئ ئنتئماقتاستئققا ئقپال ةتةتئن جيئندار ءوتؤئ مذمكئن. سونئمةن بئرگة، كولئك تاسئمالئ ماسةلةسئ بويئنشا كةثةس ءوتؤئ مذمكئن.
- اثگئمةثئزدةن بايقاعانئمئز، تذركئ حالئقتارئ تاريحي تامئرلاستئعئن ايشئقتاي تذسؤگة ذمتئلئپ وتئر. ال، سوثعئ كةزدة ايتئلئپ جذرگةندةي تذركئ حالئقتارئنا ورتاق ءتئل قالئپتاستئرؤ ماسةلةسئ نازارعا الئنا ما؟
- جالپئ، ورتاق ءتئل ماسةلةسئن تاريحتا كوتةرگةن تذلعالار بار. ءوزئثئز بئلةسئز، يسمايئل عاسپئرالئ، ءوز سوزئمةن ايتقاندا «ئستامبذلداعئ بالئقشئ دا، سئبئردةگئ تذيةشئ دة تذسئنة بئلةتئن ورتاق ءتئل جاساؤ» ءذشئن «ءتارجئمان» گازةتئن شئعارئپ، ذلكةن قئزمةت اتقاردئ. ءتئپتئ، وسئ «ءتارجئماندا» شئققان ءبئر ماقالادا «بولاشاقتا ورتاق تذرئك ءتئلئ قالئپتاسسا، ول نة انادولئ تذركئلةرئنئث ءتئلئ، ياكي قازاقتاردئث ءتئلئ نةگئزئندة قالئپتاسؤئ مذمكئن» دةپ جازئلعان ةدئ.
ودان كةيئن كةثةستةر وداعئ بذل ماسةلة بويئنشا جذيةلئ جذمئس جاسادئ، ذلتتاردئث ادةبي تئلدةرئ ناقتئ قالئپتاستئ. مةنئث جةكة پئكئرئم، تئلدةگئ تذرلئلئگئمئز - ءبئزدئث ذلكةن بايلئعئمئز. ءتئپتئ، تئلدةردئث ئشئندةگئ ديالةكتئلةردئث ءوزئ ذلكةن قازئنا. ال نةگئزئندة، تذركئ تئلدةرئ ءبئر-بئرةن اسا الشاق جاتقان جوق. قذلاق ذيرةنئسة كةلة، ءتذبئر سوزگة دةن قويسا، باؤئرلاس، تامئرلاس جذرت ءبئر-ءبئرئن تذسئنة كةتةدئ.
- ال، ورتاق ءالئپبي ماسةلةسئ كوتةرئلدئ مة؟
- قازئر تذركيا، ءازئربايجان، تذرئكمةنستان، وزبةكستان - لاتئن الئپبيئنة كوشكةن. دةگةنمةن ولاردئث اراسئندا بئرئزدئلئك جوق. ماسةلةن، وزبةكستانداعئ لاتئن الئپبيئندة كةيبئر دئبئستار ةكئ تاثبامةن بةرئلسة، تذركيادا دئبئس تاثبا ذستئنة نذكتةلةر قويؤ ارقئلئ تذرلةنةدئ. تذركئمةنستان مةن ءازئربايجاندا دا كةيبئر ةرةكشةلئكتةر بار. دةگةنمةن، جالپئ بذل ةلدةردةگئ الئپبيلةر نةگئزئ ءبئر بولعاندئقتان، ولاردئ اجئراتئپ، وقؤ قيئن ةمةس. سوندئقتان لاتئن قارپئ تذركئ الةمئنئث جاقئنداسؤئنا قئزمةت ةتؤئ مذمكئن.
- عالئم رةتئندة جةكة پئكئرئثئزدئ ايتئثئزشئ، قازاقستان لاتئن الئپبيئنة كوشؤئ كةرةك پة؟
- ةث اؤةلئ، الئپپة، تاثبا - تةك وركةنيةت پةن مادةنيةتتئث ءرامئزئ عانا ةمةس، مةملةكةتتئث تاؤةلسئزدئگئن دة بئلدئرةتئن ايرئقشا سيمأول ئسپةتتئ. ول مةملةكةتتئث ءوز جولئ، ءوز تاثداؤئ جذزةگة اسئپ وتئرعانئن كورسةتةدئ. ءبئزدئث ةلدئث دة وزئندئك الئپپةسئ، تاسقا باسئلعان تاثباسئ بولعان. كةشة عانا ارامئزدان ايرئلعان اكادةميك، مارقذم ذستازئمئز امانجولوأ اعاي تذركئ جازؤئنئث تةك تذركئلةرگة عانا ءتان جازؤ بولعانئن دالةلدةگةن ةدئ.
لاتئن تاثباسئ بذگئندة جاهاندئق قولدانئسقا ية بولؤدا، سوندئقتان ول قازاق حالقئنئث الةمدئك ذردئسكة ارالاسؤئنا دا ذلكةن سةرپئن بةرةدئ. قازئرگئ قارئپپةن قوعام ةكئگة جارئلئپ وتئر. ماسةلةن، قازاق تئلئندة «ماسكةؤ»، «قاراعاندئ» دةپ جازساق، ورئس تئلئندة «موسكأا»، «كاراگاندا» دةپ جازئپ ءجذرمئز. ال لاتئن قارپئ ارقئلئ ةملةنئ قازاقشالاندئرساق، بذل ماسةلة دة بئرئزگة تذسةر ةدئ. بذل ةل ازاماتتارئنئث قازاق ءتئلئن تةزئرةك ذيرةنؤئنة دة ءوز سةپتئگئن تيگئزةر ةدئ. سوندئقتان، الئپپة اؤئستئرؤ ءبئر جاعئنان سانانئ سئلكئندئرئپ، قوعامدئ بئرئكتئرئپ، ةل تاؤةلسئزدئگئن نئعايتسا، ةكئنشئ جاعئنان جاهان جذرتشئلئعئمةن بايلانئسئن دا ارتتئرا تذسةدئ. ءبئراق بذل تةرةث زةرتتةؤدئ، ةرةكشة ةلةپ-ةكشةؤدئ قاجةت ةتةتئن ءذردئس. سوندئقتان بذل ماسةلةمةن تذركئ اكادةمياسئنئث توثئرةگئندة توپتاسقان ءتئلشئ عالئمدار ءجئتئ اينالئسئپ جاتئر دةپ ويلايمئن.
- تذركئستاندئ ماعجان اقئن «ةر تذرئكتئث بةسئگئ» دةپ اتاپ كةتسة، استانا قازئر تذركئ الةمئنئث مادةني استاناسئ اتالئپ وتئر. ةؤرازيالئق كةثئستئك قذرؤ يدةياسئن جذزةگة اسئرؤعا تذرتكئ بولئپ وتئرعان استانانئث تذركئ الةمئ ءذشئن ماثئزئ قانداي؟
- تذركئ كةثةسئ دة ةؤرازيالئق ينتةگراسيانئث ءبئر بولشةگئ. ويتكةنئ، ةؤرازيا دةگةننئث ءوزئ - تذركئلئك كةثئستئك. تذركئ مادةنيةتئنسئز، تذركئلئك ساناسئز، تذركئ تاريحئنسئز ةؤرازيا كةثئستئگئن ةلةستةتؤ مذمكئن ةمةس.ةجةلگئ تذركئلةر، ساقتار مةن سكيفتةر، عذندار مةن قئپشاقتار ةؤرازيانئث ةن دالاسئن ةركئن قونئستانعان. بذگئنگئ تذسئنئكپةن العاندا، التئن وردانئ دا ةؤرازيالئق مةملةكةت دةپ اتاؤعا بولادئ. بئزدئثشة، شئثعئسحان يدةيالئق تذرعئدا ذلئ تذركئلئك يدةيانئ كوتةرئپ، قوس مذحيتتئث اراسئن مةكةندةگةن حالئقتئث جادئسئنداعئ تاريحي سانانئ قايتا جاثعئرتقان. مذندا تاريحي ساباقتاستئق جاتئر. ةلباسئمئزدئث ةلوردادا «ماثگئلئك ةل» قاقپاسئن ورناتئپ، بذل جةردئ ةؤرازيا كةثئستئگئنئث ورتالئعئ دةپ اتاپ وتئرعانئ دا سوندئقتان دةپ ويلايمئن.
دةرةككوز: «اراشا-اقپارات»