اتاجذرتئنا ورالعان ازاماتتار ةلباسئنئث قامقورلئعئنا رازئ

ةلئمئزدةگئ ورالماندارعا ارنالعان جالعئز ءئرئ ةلدئ مةكةننئث قذرئلئسئ قالاي باستالعان ةدئ؟
ةركة ةرتئستةن تاياق تاستام جةردة وسئدان ةكئ جئل بذرئن كةلبةتئنة كوركئ ساي جاثا اؤئلدئث قذرئلئسئ باستالدئ. جاثا باستامانئث يدةياسئ ةلباسئ ن.نازاربايةأتئث شةتةلدةردةن اتاجذرتئنا ورالئپ جاتقان قانداستارئمئزدئ باسپانامةن قامتاماسئز ةتؤ جونئندةگئ قامقورلئعئنان تؤئنداعان.
ذكئمةتتئث ارنايئ قاؤلئسئمةن اؤئل قذرئلئسئنا دةپ 4 ميلليارد تةثگةدةن استام قارجئ ءبولئندئ. وعان قوسئمشا تاعئ قئرؤار قارجئ ءبولئندئ. وبلئس اكئمئ بةردئبةك ساپاربايةأتئث ذيئمداستئرؤئمةن شئعئس اؤئلئن كوركةيتؤ، قذرئلئستئ قاداعالايتئن شتاب جذمئس ئستةي باستادئ. وسكةمةن قالاسئنئث سول كةزدةگئ اكئمئ يسلام ابئشةأ ءذشئن ذيقئسئز كذندةر مةن تذندةر باستالدئ. نةگة؟ سةبةبئ، بذل قذرئلئستئث ماثئزئ زور، جاثا كةشةندة 600 تذرعئن ءذي، 600 ورئندئق ورتا مةكتةپ، 280 ورئندئق بالاباقشا، باسقا دا الةؤمةتتئك عيماراتتار بوي كوتةرؤئ ءتيئس.
ارادا ةكئ جئلداي ؤاقئت وتة شئقتئ. وتكةن جئلدئث 25- ناؤرئزئندا ةلباسئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ ورالماندارعا ارنالعان شئعئس اؤئلئنا كةلگةن كةزدة وسئدان 20 جئلداي بذرئن موثعوليادان قونئس اؤدارعان، ذلان اؤدانئنئث ءماسليحات دةپؤتاتئ، ارقالئ اقئن نارتاي ءئنئمئز جئردان شاشؤ شاشئپ، ذلت كوشباسشئسئنا كةندئ التايعا كوشئپ كةلگةن مئثداعان قانداستارئمئزدئث اتئنان العئسئن جةتكئزدئ. ةلباسئ اتاجذرتئنا ورالعان قانداستارمةن ةمةن-جارقئن اثگئمةلةسئپ، قامقورلئقتئث الداعئ ؤاقئتتا دا جالعاسا بةرةتئنئن، ءبئراق ولاردئث نة الامئن دةپ ةمةس، نة بةرةمئن دةپ ةثبةككة قئزؤ ارالاسؤئ قاجةت ةكةنئن ةسكة سالا كةتتئ.
ءوثئر باسشئسئنئث جذرتشئلئقپةن كةزدةسؤئ الدئندا كةلگةن قوناقتار نوأوياألةنكا اؤئلئنئث بذرئنعئ مةكتةبئنة اتباسئن بذردئ. سةبةبئ، شئعئس اؤئلئنداعئ جاثا مةكتةپ جارتئلاي عانا شاكئرتتةرمةن تولئققان. ال نوأوياألةنكاداعئ مةكتةپ توزئعئ جةتكةن، كذردةلئ جوندةؤدئ قاجةت ةتةدئ. بةردئبةك ماشبةك ذلئ مةكتةپكة قارجئ بولةتئندةرئن، بذل جةرگة تئرةك پؤنكتئ، الةؤمةتتئك قئزمةت كورسةتؤ مةكةمةلةرئن شوعئرلاندئرؤ قاجةتتئگئن اؤئل اكئمئنئث قاپةرئنة سالدئ. ايتا كةتؤ كةرةك، شئعئس اؤئلئ اكئمدئگئنة ةندئ ءذش بئردةي ةلدئ مةكةن كئرئپ وتئر.
«نذرلئ كوش» باعدارلاماسئ بويئنشا بوي كوتةرگةن جاثا اؤئلدا بذگئنگة دةيئن 463 تذرعئن ءذي پايدالانؤعا بةرئلئپتئ. ءار ءذيدئث كولةمئ 69-75 شارشئ مةتر. بذگئنگة دةيئن جاثا اؤئلدا 1293 ادام تذرئپ جاتئر. ولار قئتايدان، موثعوليادان، قالعاندارئ وزبةكستاننان جانة باسقا جاقتان قونئس اؤدارعاندار. بذعان دةيئن تذرعئن ءذي جيناق بانكئسئ ارقئلئ ايئنا 36 مئث تةثگة جيناپ كةلگةندةر ةندئ پاتةر اقئسئنا كوممؤنالدئق شئعئنداردئ عانا جذمساماق. بذل جايلئ جاقئندا وسكةمةن قالاسئنئث اكئمئ سةرئك تاؤكةبايةأ شئعئس اؤئلئنئث تذرعئندارئمةن جالپئ كةزدةسؤدة حاباردار ةتئپتئ.
- اتاجذرتئنا ورالعان ازاماتتار ةلباسئنئث قامقورلئعئنا رازئ. بذل جةردة قذرئلئس الداعئ ؤاقئتتا دا قانات جايماق. «جذمئسپةن قامتؤ-2020» باعدارلاماسئ بويئنشا شئعئس اؤئلئندا تاعئ 150 باسپانا سالئنادئ، ونئث 114 ئنئث قذرئلئسئ بئتؤگة دايئن. جالپئ، بذل جةردة 1 مئث تذرعئن ءذي بوي كوتةرئپ، 5 مئث ادام مةكةندةمةك. قالا اكئمئ سةرئك تاؤكةبايةأ اي سايئن كةلئپ تذرادئ، پروبلةمالارمةن جاقسئ تانئس. ال بذگئن سئزدةرمةن كةزدةسؤدةگئ ماقسات ةمةن-جارقئن اثگئمةلةسئپ، پئكئر الماسؤ، سول ءذشئن قذقئق قورعاؤ ورگاندارئنئث جانة باسقارما، دةپارتامةنت باسشئلارئن بئرگة ةرتئپ كةلدئم، - دةدئ ءوثئر باسشئسئ ب.ساپاربايةأ.
- قازئر قذرئلئس جذمئستارئ مذندا قارقئن العان. سةرئك شاؤةن ذلئ قذرئلئس سالاسئن بةس ساؤساعئنداي جةتئك بئلةتئندئكتةن فيرما باسشئلارئ توسئن ارةكةتتةرگة بارا المايدئ، - دةپ وسكةمةن قالاسئ شئعئس اؤئلئنئث اكئمئ نذرباقئت اتان ذلئ ءبئراز جايلاردان ماعلذمات بةرة كةتتئ.
نذرباقئت 2006- جئلعا دةيئن شئنجان-ذيعئر اأتونوميالئ اؤدانئنداعئ التاي قالاسئ ماثئنداعئ اقشا اؤئلئندا اكئم، سوسئن بةس جئلداي ذلان اؤدانئندا «نذر وتان» ح د پ «دامؤ» باعدارلاماسئندا جاؤاپتئ حاتشئ قئزمةتئندة ئسئلعان تاجئريبةلئ باسشئ.
- قئس كةزئندة ءبئراز ذيلةردئث سئر بةرئپ، تذرعئندار توثئپ وتئرمئز، ونئث ذستئنة جذمئس جوق، وتباسئمئزدئ قالاي اسئرايمئز، - دةپ نارازئلئق بئلدئرگةنئ بةلگئلئ. - بذل جايلئ نة ايتار ةدئثئز؟ - دةپ سذرادئ اؤئل اكئمئنةن ءوثئر باسشئسئ.
- سارئ ارقا كوشةسئ بويئنداعئ جةر استئنان كارئز جذيةسئ بذزئلئپ، سؤ شئقتئ، ونئ تذزةدئك. كةمشئلئكتةر بولدئ، ماسةلةن «اقمولا-قاپشاعاي» دةگةن قذرئلئس فيرماسئ تذرعئن ذيلةردئ قورشايتئن قاشالاردئ سالماي، بوي تاسالاعانئ راس. قازئر ولاردئث ءئسئن سوتقا بةردئك. ال قئس مةزگئلئندة جذمئسسئزدئقتئث ورئن العانئ راس. وبلئس، قالا باسشئلارئنئث تئكةلةي ارالاسؤئمةن قازئر اؤئلدئث تذگةلگة جؤئق ازاماتتارئ جذمئسقا ورنالاستئ. اؤئلدا دا بذل باعئتتا كوپ ئستةر تئندئرئلئپ جاتئر، - دةدئ نذرباقئت اتان ذلئ.
كةزدةسؤ ءبئر ساعاتقا سوزئلدئ. اؤئل تذرعئندارئ وزةكتئ ماسةلةلةردئ ورتاعا سالئپ، ناقتئ جاؤاپ الدئ.
كةزدةسؤدة ءتورت بئردةي ذستاز ءتئل ادةبيةت ماماندئقتارئ بار ةكةندةرئن، قئزمةتتئث جوق ةكةنئن ايتئپ ساؤال قويدئ.
- ذكئمةت سئزدةرگة بارلئق جاعدايدئ جاساپ وتئر. كوبئثئزگة جذمئس تاؤئپ بةردئك. بارلئقتارئثئزعا مذعالئمدئك قئزمةتتئ قالاي تاؤئپ بةرةمئز. جذمئستئ وزدةرئثئز ئزدةپ، وسئ جةردئث وزئنةن كئرپئش قذياتئن، تئگئن سةحتارئن اشقاندارئثئز وث بولادئ. ال سوسئن اؤئلدئث كوركئن جاقسارتؤ كةرةك. ةندةشة سوزدةن گورئ ئسكة كوشةتئن ؤاقئت جةتتئ، - دةدئ ءوثئر باسشئسئ كةزدةسؤ سوثئندا.
بذدان كةيئن وبلئس اكئمئ اؤئلدئ تاعئ ءبئر رةت ارالاپ شئقتئ.
اؤئلداعئ 600 ورئندئق ورتا مةكتةپتئث قذرئلئسئن ئسكةر ازامات ماناربةك قذماروأتئث كومپانياسئ ساپالئ ةتئپ سالئپتئ. ءذش قاباتتئ ةثسةلئ مةكتةپ جارقئراپ تذر، كةث دة جارئق بولمةلةر كوثئلگة قؤانئش سئيلاعانداي. مةكتةپ ديرةكتورئ ءبئلئم ورداسئندا ازئرشة 256 بالانئث وقئپ جاتقانئن، كةيئن ولاردئث سانئ وسةتئنئن، بارلئعئ 70 ادامنئث قئزمةت ةتةتئنئن ايتتئ. 280 ورئندئق بالاباقشا دا اسةم. قاز-قاتار ساپ تذزةگةن، توبةلةرئ قئزئل، سارعئش ءتذستئ شاتئرلارمةن جابئلعان، كوشةلةرئنة اسفالت توسةلئپ جاتقان اؤماقتئ اؤئل الئستان كوز تارتادئ. بالاباقشا جانة مةكتةپتة بولعان كةزدة ءوثئر باسشئسئ ذستازدارمةن جانة تاربيةشئلةرمةن اثگئمةلةستئ. مذندا شاكئرتتةرگة ئستئق تاعام، ءسذت، بال بةرئلسة، بالاباقشاداعئ بالدئرعاندار ءتورت مةزگئل ئستئق تاعاممةن قامتاماسئز ةتئلةدئ ةكةن.
قازئر ةلدئ مةكةندة شاعئن كاسئپكةرلئكپةن جيئرماعا تارتا وتباسئ شذعئلدانئپ جاتئر. 8 ازئق-تذلئك دذكةنئ، ةكئ اياق-كيئم سةحئ، ةكئ كئرپئش قذيؤ سةحئ، پلاستيكالئق ةسئك-تةرةزة جاسايتئن، ءوندئرئس پةن تئگئن سةحئ جذمئس ئستةپ تذر.
ءبئز اياق-كيئم تئگةتئن سةحقا كةلدئك.جاسئ جيئرمالاردان ةندئ اسقان داؤلةتحان ايتئكةش ذلئ سةح ئشئندة ةرلةردئث باتئثكةسئن تئگئپ وتئر ةكةن. وعان قاجةت بئلعارئ، قاجةتتئ زاتتاردئ قئتايدان الئپ كةلئپتئ.
- كورشئلةر بئلعارئ باعاسئن اسپانداتئپ جئبةردئ. ئرگةدةگئ سةمةي قالاسئنداعئ بئلعارئعا تاپسئرئس بةردئك، ول ةداؤئر ارزان ةكةن. اكةم ءناسئپحان احمةت ذلئ، انام ماعاؤيا ءشارئپ، اعام ءناسئپحان ورلةؤ تورتةؤئمئز تئرلئك جاساپ جاتئرمئز. تاپسئرئس كوپ، ةندئ «جذمئسپةن قامتؤ-2020» باعدارلاماسئ بويئنشا ةكئ ميلليون تةثگة نةسية الايئق دةپ تالاپتانئپ جاتئرمئز. ءبئراز كةدةرگئلةر تاپ بولئپ تذر. سوعان قولعابئس جاساساثئزدار ةكةن، - دةپ ءوتئنئشئن ءبئلدئردئ داؤلةتحان.
- ول ول ما، «جايلاؤ» باعدارلاماسئ اتاجذرتئنا ورالعان ازاماتتاردئث ةثسةسئن ءبئر كوتةرئپ تاستادئ. «ةرتئس» الةؤمةتتئك قورئ ارقئلئ 100 قوي الئپ، ونئ بةس جئلدان كةيئن 200 گة جةتكئزئپ قايتارامئز. وعان قازئردئث وزئندة 41 وتباسئ تئركةلدئ. ذلان اؤدانئنئث اكئمدئگئ 500 گةكتار جةر بةرمةك، ونئث 172 سئ ةگئستئك. ساكةن عايسا دةگةن قايئرئمدئ اعامئز ايماقتئق قور ارقئلئ ءذش ادامعا 150 مئث تةثگة ارزان نةسية بةردئ. تاعئ بةس وتباسئ نةسية الؤعا ءوتئنئش ءبئلدئردئ. نذق ومئربةك، تذرسئناي بايبالاق، شة-جاؤ دةگةن قانداستار جئلئجايعا قئزاناق، قيار، كوكونئس ءوسئرئپ، ونئ ساتئپ، پايداعا كةنةلدئ، - دةيدئ اؤئل اكئمئ نذرباقئت اتان ذلئ.
- ةلگة ورالدئق، اتا-بابالاردئث تابانئ تيگةن جةردئ باسؤدئث ءوزئ ءبئز ءذشئن ذلكةن باقئت. اكةلئك قامقورلئعئ ءذشئن ةلباسئعا العئسئمئز شةكسئز. وبلئس، قالا باسشئلارئنا دا ريزامئز. مئناداي جانعا جايلئ ذيلةرگة قونئستانامئز دةپ كئم ويلاعان. ازاماتتارئمئز جذمئسقا ورنالاسئپ جاتئر، بالاباقشا مةن مةكتةپ جانئمئزدا، - دةپ قؤانئشئن ءبئلدئردئ اؤئلداعئ اقساقالدار القاسئنئث ءتوراعاسئ قامزا مذراتبةك پةن ايةلدةر كةثةسئنئث ءتورايئمئ كوثسالحان بالاعازئ.
- ءار ازامات ةلگة جاعئمدئ ئستةرئمةن ءئز قالدئرعئسئ كةلةدئ. شئعئس اؤئلئندا بارلئعئ 1 مئث تذرعئن ءذي تذرعئزئلادئ. قانداستارمةن بئرگة پاتةرگة ءزارؤ وتباسئلاردئ ءبئر جةرگة شوعئرلاندئرئپ، تاتؤ-ءتاتتئ ءومئر سذرسة قانداي جاراسئمدئ، - دةدئ جاثا عانا ءوثئر باسشئسئ بةردئبةك ماشبةك ذلئ بئزبةن كةزدةسؤئندة. ةندةشة ءوثئر باسشئسئنئث ايتقان اقئل-كةثةسئن قذپ الامئز، اؤئلئمئزدئ كوركةيتئپ، كةلگةن قوناقتارعا توردةن ورئن ذسئنامئز، - دةپ العئسئن ءبئلدئردئ اؤئل ارداگةرئ تولةؤباي بايتورةيةأ قاريا.
وثداسئن ةلؤباي، شئعئس قازاقستان وبلئسئ.
«ةگةمةن قازاقستان» گازةتئ